Russische opposant Aleksej Navalny tot nog eens 19 jaar cel veroordeeld wegens extremisme

De strafzaak tegen Navalny werd grotendeels achter gesloten deuren behandeld in de zwaar bewaakte strafkolonie waar de oppositieleider al sinds begin 2021 zit opgesloten. Enkel Navalny, zijn advocaten, de openbare aanklager en de rechter waren aanwezig. Anderen konden de zitting op een scherm in een andere ruimte volgen.

Na een schijnproces van zo'n twee maanden veroordeelde de rechter Navalny tot een bijkomende celstraf van 19 jaar. Volgens de rechter is Navalny onder meer schuldig aan de oprichting en financiering van een extremistische organisatie. Navalny leidde een anticorruptieorganisatie, die al in 2021 door een rechter werd verboden, ook toen wegens "extremisme". De veroordeling van vandaag gebeurde op grond van een vage anti-extremismewet, waarbij alleen al kritiek uiten op politici of vertegenwoordigers van de overheid strafbaar is.

De zware straf komt niet als een verrassing voor Navalny. In een boodschap die zijn entourage gisteren op zijn sociale media plaatste, liet hij al verstaan dat hij een hoge straf van "stalinistische" omvang verwachtte. Navalny had het toen over ongeveer 18 jaar. De aanklager had 20 jaar gevorderd.

Op X (voorheen Twitter) zegt Navalny dat "het aantal jaren er niet toedoet". "Ik zit een levenslange straf uit, waarbij "leven" wordt afgemeten aan de duur van mijn leven of de levensduur van dit regime."

Navalny liet overigens een ontspannen indruk na. Op beelden uit de rechtszaal was te zien hoe hij voor de zitting een praatje maakte en zat te lachen met een van zijn medewerkers die mee terechtstond. Die man, een 25-jarige tv-technicus die Navalny bijstond, kreeg volgens Russische media overigens 8 jaar cel. De twee mannen laten zich naar eigen zeggen niet intimideren door het regime. "Wees zoals hij", riep Navalny de Russen op, verwijzend naar zijn jonge kompaan, die hij een "inspiratie" noemde.

De 47-jarige Navalny is een van de belangrijkste opposanten van de Russische president Vladimir Poetin. Hij en zijn entourage ontkennen alle schuld, noemen de veroordeling politiek gemotiveerd en beschuldigen de overheid ervan hem monddood te willen maken.

Navalny's veroordeling is namelijk niet de eerste. Naast enkele boetes, onder meer wegens smaad, kreeg hij ook al twee keer eerder een gevangenisstraf. In 2020 werd hij vergiftigd met het zenuwgif novitsjok, net voor een binnenlandse vlucht boven Siberië. Navalny trok daarna naar Duitsland om te revalideren. Toen hij begin 2021 terugkeerde naar Rusland, werd hij onmiddellijk gearresteerd.

Navalny was toen namelijk vrij onder voorwaarden wegens een eerdere veroordeling en zou die voorwaarden geschonden hebben door naar het buitenland te gaan. Het kostte hem iets meer dan 2,5 jaar cel. Na zijn eerste straf werd hij in het voorjaar van 2022 ook nog eens veroordeeld wegens oplichting, deze keer tot 9 jaar cel. In totaal dus 11,5 jaar, waar nu nog eens 19 jaar bijkomt. En daar zal het mogelijk niet bij blijven: Navalny kijkt namelijk tegen nog een proces aan.

Niet alleen Navalny en zijn entourage uiten kritiek op zijn veroordelingen. Ook mensenrechtenorganisaties zeggen dat de straffen alleen maar bedoeld zijn om de oppositieleider het zwijgen op te leggen. Ze maken zich ook zorgen over zijn gezondheid en beschuldigen de gevangenisautoriteiten ervan dat hij niet de juiste medische zorg krijgt.

Volgens Navalny's advocaat is zijn situatie zelfs nog erger dan dat. Hij denkt dat zijn cliënt langzaamaan vergiftigd wordt in de gevangenis. "Zijn gezondheid gaat niet pijlsnel achteruit, maar stap voor stap." In april liet zijn advocaat weten dat Navalny na twee weken isoleercel 8 kilogram was afgevallen. Toen hij uit de isoleercel werd vrijgelaten, moest er een ziekenwagen opgeroepen worden, omdat de maagkwaal waar Navalny al langer mee kampt, opnieuw was verergerd.

De nieuwste straf lokt ook nu weer internationale reacties uit. Zowel de Verenigde Naties, de Europese Unie als verschillende individuele landen vragen de "onmiddellijke vrijlating" van Navalny. Deze veroordeling "leidt tot nieuwe zorgen over gerechtelijke intimidatie en de instrumentalisering van het gerechtelijk apparaat voor politieke doeleinden in Rusland", reageert het Hoge Commissariaat voor de Mensenrechten van de VN.