België schroeft ontwikkelingshulp voor Niger deels terug

Eerder zette België al de militaire samenwerking stop, nu is dus ook een deel van de ontwikkelingssamenwerking opgeschort. Concreet gaat het om een project in Torodi, dichtbij de hoofdstad Niamey, waarbij defensie, diplomatie en ontwikkelingssamenwerking de handen in elkaar zouden slaan. Ook zal het Belgisch ontwikkelingsagentschap Enabel de activiteiten op een lager pitje zetten. Europese medewerkers zijn al geëvacueerd, klinkt het. De aanwezigheid is beperkt tot een minimale bezetting, met een kleine groep regionale en lokale medewerkers. Samenwerking met de centrale overheid is sowieso stopgezet.

“De beslissing om een deel van onze samenwerking met Niger on hold te zetten is niet licht genomen”, zegt Gennez in het persbericht. “In tegenstelling tot bijvoorbeeld de EU of Frankrijk gaat de Belgische ontwikkelingssteun niet naar de schatkist van de Nigerese overheid, de zogenoemde budgetsteun, maar naar projecten die worden beheerd en uitgevoerd door het Belgisch ontwikkelingsagentschap Enabel, en die dus de Nigerese bevolking rechtstreeks ten goede komen. Het gaat over projecten in gezondheidszorg, duurzame landbouw en onderwijs. Deze beslissing heeft directe gevolgen voor de mensen daar.”

Volgens de minister hing het opheffen van de steun af van twee criteria: de veiligheid van medewerkers ter plaatse en de impact van projecten. “Voorlopig is er geen indicatie dat de overgebleven medewerkers in gevaar zouden zijn. Maar jammer genoeg zal het in het Torodi-project niet langer mogelijk zijn om nog resultaten te boeken zolang de huidige junta aan de macht is.”

België vervoegt zo andere Europese en internationale partners die de samenwerking met Niger volledig of gedeeltelijk opschortten. “Daarmee sturen we ook een duidelijk politiek signaal naar de militaire machthebbers: jullie acties zijn niet zonder gevolgen”, zegt Gennez. “Net als de EU en onze Afrikaans-regionale en internationale partners veroordelen we de staatsgreep in Niger in de strengste termen en vragen we, met klem, dat de constitutionele orde en het democratisch bestuur hersteld worden, en dat de democratisch verkozen president Bazoum en de ministers van zijn regering die recentelijk zijn gearresteerd, onmiddellijk worden vrijgelaten.”

De minister voegt eraan toe dat België niet zal aarzelen om verdere gepaste maatregelen te nemen als de werking en impact van andere ontwikkelingsprojecten onder druk komen te staan. “Of als de veiligheidssituatie onhoudbaar wordt, bijvoorbeeld door een militaire interventie.”

Ontwikkelingssamenwerking herbekeek ook de samenwerking met partnerlanden Mali en Burkina Faso, die beide hun steun uitspraken voor de coupplegers in Niger. Vanwege de politieke instabiliteit gaf België er al geen directe steun meer aan de centrale overheden. “We zijn voorlopig nog aanwezig in beide landen, maar op een kleinere schaal. Het laatste bilaterale programma met Mali is afgelopen in 2019, en sindsdien is er geen nieuw programma opgestart. De voorbereidingen voor een eventueel nieuw programma staan on hold tot de terugkeer naar een democratische, constitutionele orde. Enabel heeft zich teruggetrokken uit bepaalde regio’s uit veiligheidsoverwegingen en werkt niet meer samen met de centrale overheden. Dat geldt ook voor de projecten in Burkina Faso - dat samenwerkingsprogramma, ondertekend in 2019, loopt dit jaar af. Gezien overleg met de centrale overheden nu niet mogelijk is, zijn onderhandelingen voor een eventueel nieuw programma nog niet verder gekomen dan het technisch niveau”, zegt Gennez.

De Belgische humanitaire hulp in Niger, een van de armste en minst ontwikkelde landen ter wereld, gaat wel door. Verwacht wordt dat de humanitaire noden nog sterk zullen toenemen gezien de huidige situatie. Ook in Mali en Burkina Faso lopen Belgische humanitaire projecten door.

LEES OOK. Junta sluit het luchtruim boven Niger vanwege dreigende interventie West-Afrikaanse landen

ANALYSE. Als de staatsgreep in Niger lukt, is dat ook voor ons niet zo’n goed nieuws