Delhaize legt strengere voorwaarden op aan zelfstandige overnemers van haar filialen
De eerste 15 Delhaizefilialen die een zelfstandige overnemer krijgen, zijn bekend. Nog 113 te gaan, maar in de syndicale strijd daarrond gaat het stof maar niet liggen. Zelfstandigenorganisatie Unizo heeft meteen al kritiek. Krijgen die zelfstandige overnemers wel voldoende vrijheid om hun winkel uit te baten? Moeten ze zich niet te veel plooien naar de wensen van de centrale Delhaize-directie? Er blijven nog veel vragen over de grote en fel gecontesteerde operatie bij Delhaize, en allemaal illustreren ze hoe hard het gaat in de concurrentiestrijd tussen de supermarktketens in België.
Wat voorafging
Bij Delhaize woedt al maanden een bitter sociaal conflict over de beslissing van de bedrijfstop om 128 filialen te verzelfstandigen. Op een woelig verlopen ondernemingsraad kwam de directie maandag met de melding dat er voor de eerste 15 een overnemer is. Die gaan in de loop van oktober en november aan de slag.
Het gaat om acht vestigingen in Vlaanderen, vier in Brussel en drie in Wallonië. In Ieper, Izegem, Knokke, Denderleeuw, Grimbergen, Ronse, Deurne (Herentalsebaan), Wilrijk, Hankar, Mutsaard, Boondaal, Flagey, Nijvel, Bouffioulx en Recogne zullen de filialen worden overgenomen door zelfstandige uitbaters.
Is er nu een kaap gerond in de hele discussie, en kan de rust terugkeren? Dat lijkt het niet op, nu ook ophef ontstaat over de voorwaarden die Delhaize de zelfstandige ondernemers oplegt. Die nieuwe franchisers zouden in de praktijk allerminst zo zelfstandig zijn als hun statuut laat uitschijnen.
Volgens Buurtsuper.be - dat is de Unizo-organisatie van zelfstandige supermarkten - laten de franchisecontracten namelijk weinig vrijheid. De nieuwe uitbaters zijn verplicht om 95 procent van het Delhaize-aanbod in de rekken te leggen, terwijl er vroeger nooit zo'n percentage werd opgelegd. Voor sommige producten worden ook maximumprijzen opgelegd.
Volgens Buurtsuper.be is het het één of het ander. "Ofwel behoudt Delhaize de winkels in eigen beheer met geranten in loondienst, en kan ze het beleid ervan zelf voor honderd procent beheren. Ofwel kiest ze voor zelfstandige ondernemers omwille van hun "entrepreneurship", en moet ze die bijgevolg ook de nodige commerciële vrijheid garanderen.
Economische voordelen
Voor die formule deed Delhaize inspiratie op bij Albert Heijn, dat tot dezelfde groep behoort als Delhaize. Het houdt economisch wel steek, zegt Els Breugelmans, retailexpert en professor marketing aan de Universiteit Leuven, tijdens De Ochtend op Radio 1. "Het geeft kracht bij de onderhandelingen met leveranciers of bijvoorbeeld bij het lanceren van een promotiefolder."
Maar Breugelmans wijst tegelijkertijd ook op een tegenstelling in dat model: Delhaize wil meer zelfstandige uitbaters omdat die het beter doen dan de vestigingen in eigen beheer, maar legt die zelfstandigen wel aan banden.
Een nog moeilijkere operatie
De discussie zal nog wel even blijven woeden: ook voor 113 andere filialen moet een overnemer gevonden worden. Buurtsuper.be waarschuwt dat de voorwaarden te streng zijn om dat vlot te laten verlopen. Ook al zegt Delhaize dat er wel degelijk voldoende ruimte overblijft voor die zelfstandige ondernemers en dat er voor elke vestiging 1 of zelfs minstens 2 kandidaat-overnemers zijn.
Wat er ook van komt, daarna volgt een misschien nóg moeilijker operatie. Ook voor de huidige franchisenemers - mensen die al voor de aangekondigde hervorming zelfstandig een Delhaizefiliaal uitbaatten - zullen de contracten aangepast worden. Breugelmans: "Hoe dat juist zit, zullen we vernemen als de vervaldatum van hun contract afloopt. Of de bestaande franchisers dat zullen slikken, weet ik niet. Voor hen worden de bestaande spelregels aangepast."
De heisa blijft duren
En ondertussen is er nog altijd heisa over de loons- en arbeidsvoorwaarden voor de 900 personeelsleden die overstappen naar een verzelfstandigd filiaal. Delhaize zegt dat die hetzelfde blijven, maar de vakbonden zijn daar niet zo zeker van. "Dat kan allemaal gelden voor nu, maar het blijft onduidelijk wat dat voor de toekomst wil zeggen", vindt Johan Van Loon van vakbond ACV. "Wij verwachten ruimere garanties dan wat nu op tafel ligt.
Eén ding is wel zeker: de onrust zal nog wel even aanhouden. Ook vandaag mogen nieuwe stakingen in een aantal filialen verwacht worden.