ESA waarschuwt voor toename ruimteafval én ruimteverkeer: "Botsing in de commerciële zone zou catastrofe zijn"
Ruimteafval begint een steeds groter probleem te worden. Dat meldt de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Het "ruimteverkeer" met een heleboel satellieten die in een baan om de aarde circuleren, wordt ook steeds drukker. De kans op ongelukken vergroot, en nieuwe maatregelen dringen zich op. "De situatie verbetert, maar er is nog meer nodig", zegt de ESA. "Want een botsing in de commerciële zone zou catastrofale gevolgen hebben voor andere satellieten in die zone."
De ESA publiceert jaarlijks haar Space Environment Report waarin ze de situatie schetst. Dit zijn enkele van de bevindingen:
- Er komt steeds meer "verkeer" bij, zo blijkt. In 2022 werden er meer nieuwe satellieten dan ooit de ruimte in gestuurd.
- Naast de klassieke ruimtemissies voor wetenschappelijk onderzoek komen er ook steeds meer commerciële missies bij in de economisch belangrijkste zone, met name relatief dicht bij de aarde. Het gaat dan bijvoorbeeld om missies die ons diensten verlenen zoals communicatie: slechts een bepaalde zone in de ruimte is daarvoor geschikt.
Een botsing in de meest commerciële zone kan catastrofale gevolgen hebben voor andere ruimteprogramma's
- Het probleem is ook dat te weinig satellieten die hun plicht hebben vervuld, die drukke zone weer verlaten op het einde van hun levensduur.
- Als die satellieten maar blijven rondzweven, kunnen ze in stukken uiteenvallen en gevaarlijke brokken afval vormen die nog heel lang in een baan om de aarde blijven cirkelen.
- "Een botsing of uiteenvallen in deze zone zou catastrofaal zijn voor andere satellieten in een vergelijkbare baan, of voor (al dan niet bemande) andere missies die er moeten passeren onderweg naar een verdere bestemming", stelt de ESA.
- Van de meer dan 30.000 stukken ruimteafval groter dan 10 centimeter, zweeft meer dan de helft rond in een baan dicht bij de aarde (op minder dan 2.000 kilometer). Maar mogelijk zijn er nog veel meer want de kleinere zijn moeilijk op te sporen.
- De ESA schat dat het totaal aantal objecten dat in de ruimte rondom de aarde cirkelt en minimum 1 centimeter groot is wellicht meer dan 1 miljoen bedraagt.
- Tot slot kwamen er nog nooit zoveel door de mens gemaakte objecten vanuit de ruimte weer onze dampkring binnen. Er keren ook steeds meer satellieten terug.
"Op lange termijn is dit onhoudbaar"
"Actieve satellieten moeten steeds vaker ontwijkingsmanoeuvres uitvoeren om andere satellieten of ruimtepuin te ontwijken", schetst de ESA nog. "Maar voor satellieten die op minder dan 600 km van de aarde blijven rondcirkelen, komt het grootste gevaar toch van andere satellieten, eerder dan van ruimtepuin."
Het zal er dus op aankomen om in de toekomst steeds meer preventief te werken. Voor ze de ruimte worden ingestuurd, moeten satellieten meer "botsing-proof" gemaakt worden. Ook de mogelijke vorming van ruimteafval of brokstukken moet extra aandacht krijgen.
De regels werken steeds beter, maar moeten nog aangescherpt worden
Volgens de bestaande regels moet een ruimtetuig ten laatste 25 jaar na gebruik de baan opnieuw vrijmaken. Dat gaat steeds beter lukken dankzij de nieuwste technologieën.
Als satellieten ongecontroleerd weer op aarde storten, is dat een goede zaak omdat ze de baan ruimen. Maar in de toekomst zouden ingenieurs toch meer controle willen.
De toestand verbetert dus, "maar nog onvoldoende" zegt de ESA. De ruimtevaartorganisatie besluit: "Zoals het nu gaat, wordt het onhoudbaar op lange termijn."
