CHECK - Een warme lepel? Bakpoeder? Welke online tips werken wel of niet tegen jeuk van muggenbeten?

In deze video met zo’n 4 miljoen views wordt verteld dat je een lepel in warm water moet houden en deze dan over je muggenbeet moet wrijven. Dit zou volgens de maker van de video ertoe leiden dat het proteïne uit het speeksel van de muggenbeet afgebroken wordt. En daardoor zou je muggenbeet minder jeuken en sneller genezen.  

Infectioloog Steven Van Den Broucke van het Instituut voor Tropische Geneeskunde, verklaart dat dit een effect kan hebben, maar niet om de reden die in de video aangehaald wordt. "Bij extreme warmte of koude raken de zenuwcellen van de huid overprikkeld en worden de jeukprikkels niet meer goed doorgegeven aan de hersenen. Als je de hitte of koude stopt, dan zal de jeuk terug komen."

Waar komt de jeuk bij een muggenbeet nu juist vandaan? "Als een mug steekt, spuit ze wat speeksel in. Dit speeksel leidt ertoe dat het bloed niet klontert en dat de mug dus bloed kan zuigen", aldus Wim Van Bortel, entomoloog bij het Instituut voor Tropische Geneeskunde. 

Je krijgt jeuk door dat muggenspeeksel omdat je lichaam hierop reageert en histamine vrijgeeft, legt dokter Van Den Broucke verder uit. En dat zet een reactie in gang om het speeksel van de mug af te breken. 

Of hitte langdurig de jeuk zou kunnen verminderen, is nog onduidelijk. Het zou kunnen dat hitte de concentratie histamine en andere ontstekingseiwitten kan doen dalen of zelfs neutraliseren door het openzetten van bloedvaten. "Het is mogelijk dat de hitte een langdurig effect heeft, maar goede studies die bestudeerden of dit theoretisch principe effectief voor langere tijd jeuk voorkomt zijn er niet", aldus dokter Van Den Broucke. 

Een factcheck van Very Well Health trekt dezelfde conclusies. Het kan dat hitte de jeuk van een muggenbeet vermindert, omdat de jeukprikkels niet meer goed worden doorgegeven of omdat histamine door de hitte geneutraliseerd wordt, maar dit effect is in beide gevallen tijdelijk. Wanneer de hittebron verdwijnt, komt de jeuk helaas dus terug. 

In deze video die bijna honderdduizend keer bekeken werd, wordt bakpoeder aangehaald als tip om de jeuk te verminderen. Je neemt een lepel bakpoeder en je voegt daar water aan toe zodat je een papje krijgt. Dat mengsel moet je op je muggenbeet smeren en 10 minuten laten inwerken. Dit zou de jeuk verminderen.  

Dit trucje gaat al langer rond op het internet en wordt vaak aanbevolen als natuurlijk middel tegen jeuk. Ook het CDC, de Amerikaanse gezondheidsdienst, beveelt bakpoeder aan op hun website als behandeling tegen jeuk en zwelling bij muggenbeten. Maar daar en op vele andere sites wordt niet vermeld waarom bakpoeder de jeuk zou verminderen. Op deze Amerikaanse website Life Savy wordt verteld dat, wanneer je muggenbeet begint te jeuken en op te zwellen, bakpoeder kan helpen om de huid te kalmeren door de alkaliteit, het kalmerende effect, van de stof. 

Dat is ook wat dokter Van Den Broucke vermoedt: "Het zou iets met de pH-neutralisatie van de huid te maken hebben. De ontsteking, de inflammatie, is een zuur milieu en bakpoeder is alkalisch." Door de ontsteking is de zuurtegraad van de huid aangetast en het bakpoeder kan de zuurtegraad terug herstellen en de huid kalmeren. Voorlopig ontbreekt het nog wel aan wetenschappelijk onderzoek om de bewering helemaal hard te maken. 

In deze video wordt een pompje gepromoot om het speeksel uit de muggenbeet te zuigen. Hierdoor zou de jeuk verminderen aangezien het speeksel van de mug uit de beet gezogen wordt. Deze video werd zo'n 7 miljoen keer bekeken en de andere promotievideo's van het account hebben zo'n honderdduizend views. 

Deze soort pompjes worden door verschillende merken gemaakt en volgens de fabrikanten kunnen ze gebruikt worden voor allerlei insectenbeten zoals bijen of wespensteken en ook muggenbeten.

Er verschenen al verschillende positieve recensies en artikels over deze pompjes. Onder andere de Amerikaanse site CNN Underscored heeft de pompjes uitgetest en daaruit bleek dat de jeuk bij de meeste muggenbeten verdween na het gebruik van het pompje. Het nadeel was wel dat men direct als men gebeten werd het pompje moest gebruiken, bij oudere muggenbeten werkte het pompje niet. 

Uit dit artikel van Prevention, een Amerikaanse site rond gezondheidsinformatie, blijkt dat de pompjes wel degelijk werken en wordt er door een arts ook uitgelegd waarom. Het komt erop neer dat doordat de irriterende stof verwijderd wordt, ons lichaam stopt met hierop te reageren. De arts die in het artikel aan het woord gelaten wordt, is lid van het medisch team bij één van de merken van deze pompjes en is dus betrokken partij.

Voorlopig zijn er nog geen andere wetenschappelijke studies gevoerd naar het effect van de pompjes en is er dus geen bewijs dat deze pompjes wel degelijk werken. Volgens dokter Steven Van Den Broucke beveelt ook geen enkele officiële richtlijn deze pompjes aan.