Saudische oliedollars lokken Neymar, Koulibaly en co naar Midden-Oosten: ‘Maar dit is een geluk voor veel Europese clubs’

Met 222 miljoen euro die in 2017 gemoeid ging met zijn overgang van FC Barcelona naar Paris Saint-Germain (PSG) is de Braziliaan Neymar nog steeds de duurste transfer ooit in het voetbal. Samen met de Fransman Kylian Mbappé en Argentijnse wereldster Lionel Messi moest Neymar het uithangbord worden van een ploeg die de Champions League zou winnen. Dat lukte het drietal niet. Ondanks alle investeringen haalde PSG slechts één keer de finale: in 2019 moesten de Parijzenaren de duimen leggen tegen Bayern München.

Eerder al wees Mbappé een bod af van de ploeg waar Neymar nu naartoe trekt. Dat de Braziliaan op een zijspoor zat in de Franse hoofdstad was al even duidelijk. Zelf hoopte hij om naar oude liefde FC Barcelona te kunnen trekken. Maar wellicht stonden de financiën van de Catalaanse club nog niet genoeg op punt om zo’n transfer te doen.

Dat zijn problemen die clubs in Saudi-Arabië niet lijken te hebben. Met de overgang van Neymar zou volgens de Franse sportkrant L’Équipe 90 miljoen euro gemoeid zijn, een bedrag dat via bonussen kan oplopen richting 100 miljoen. Neymar zou - nog volgens de Franse krant - bij Al-Hilal een contract van twee jaar tekenen en er zo’n 160 miljoen euro verdienen.

“Dat bedrag ging geen enkele Europese topclub nog voor Neymar betalen”, zegt Nederlands sportmarketeer en consultant Chris Woerts. “Die is of geblesseerd of onderweg om geblesseerd te raken: hij duikt meer dan hij speelt.” Eigenlijk stemt Neymars profiel overeen met dat van zijn collega’s uit Europa die naar Saudi-Arabië trokken deze zomer. Hoewel er ook jongere spelers voor de oliedollars kiezen, zijn het vaak iets oudere spelers die net over hun hoogtepunt heen zijn in Europa.

De bedragen die daarmee gepaard gaan, zijn waarschijnlijk hoger dan wat Europese (top)clubs nog hadden willen neertellen voor deze spelers. “Ik denk wel dat die indruk klopt”, zegt Stijn Francis, spelersmakelaar van onder meer Toby Alderweireld en Dries Mertens. “Dat is een geluk voor heel wat van die clubs: niet alleen wegens het geld dat ze zo nog krijgen voor oudere spelers, maar ook omdat het helpt om te voldoen aan de Europese Financial Fair Play-regels (FFP).”

Volgens die regels mag een club niet meer uitgeven dan er binnenkomt. Zeker Europese topclubs proberen altijd wel een achterdeur te vinden om daaraan te ontkomen. Zo was het in 2017 officieel een Qatarees investeringsfonds dat de transfer van Neymar naar PSG bekostigde, niet de club. “Denk aan de Londense topclub Chelsea”, zegt Francis. “Die hebben onder hun nieuwe Amerikaanse eigenaar Todd Boehly heel wat transfers gedaan. Dus werd het lastig aan de FFP te voldoen. Tenzij je 23 miljoen euro kan krijgen voor een speler als Kalidou Koulibaly.”

Watervaleffect

Zo stroomt er een hele hoop extra geld het Europese voetbal binnen. “De voornaamste bron van geld in het voetbal komt van televisiecontracten om matchen uit te zenden”, zegt sporteconoom en professor Trudo Dejonghe (KU Leuven). “De Engelse Premier League is zo de belangrijkste bron voor heel het Europese voetbal. Daar komt nu het Saudische geld bovenop.”

Op korte termijn zijn de Saudische oliedollars een extra inkomstenbron voor Europese (top)clubs. “Tenzij de Saudische clubs en hun competitie wat meer body krijgen”, zegt professor sportmarketing Wim Lagae (KU Leuven). “Dan kan Saudi-Arabië misschien in een rat race terechtkomen met Europa.” Vooralsnog lijkt niemand dat te verwachten, omdat de aantrekkingskracht van Europese topploegen en prijzen te groot is.

Voorlopig zijn het vooral die (Engelse) topclubs die een graantje meepikken van de Saudische interesse. Al zal dat geld volgens Dejonghe uiteindelijk ook bij kleinere competities en clubs belanden. “Kijk naar het dossier van Jérémy Doku”, zegt Francis. “Die wordt genoemd bij Manchester City, dat eerder Riyad Mahrez verkocht aan het Saudische Al-Ahli voor 35 miljoen euro. Daardoor kan City het zich nu veroorloven meer geld op tafel te leggen. Stel dat zo’n transfer er komt: dan stroomt een deel naar Anderlecht door, gezien Doku zijn opleiding daar genoten heeft.”

Iedereen gelukkig dan? Niet helemaal, want er zijn ook gevaren. Zowel Dejonghe als Lagae vrezen dat een zeepbel kan ontstaan eens clubs geld beginnen uit te geven omdat ze op de Saudische oliedollars rekenen. Terwijl die plots kunnen opdrogen: het gebeurde niet zo lang geleden ook met Russische en Chinese interesse voor Europese topvoetballers.

Al zijn er enkele zaken die erop wijzen dat de Saudische situatie toch anders is. Eerst en vooral ging het in China en Rusland vooral om oligarchen die investeerden. In Saudi-Arabië lijkt de overheid een handje te helpen: alles past volgens waarnemers in de bredere politiek van kroonprins Mohammed bin Salman (MBS) om zijn land via sport op de kaart te zetten. Algemeen wordt aangenomen dat zijn vizier daarvoor op 2034 ligt, wanneer MBS hoopt het WK voetbal te mogen organiseren. Misschien is er dus toch een langetermijnperspectief.