Precieze cijfers zijn moeilijk te achterhalen. Maar ook de Verenigde Naties spreken over omvangrijke aantallen en volgens een studie van de Amerikaanse universiteit Yale is er een netwerk van minstens 43 kampen waar meer dan zesduizend Oekraïense kinderen verblijven. De onderzoekers vermeldden duidelijk het woord “minstens”. Ze vermoeden dat het aantal in werkelijkheid veel hoger ligt. De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) stelde drie maanden geleden dat het om honderdduizenden kinderen gaat.

Ook in Rusland doen ze weinig moeite om te verbergen dat ze Oekraïense kinderen deporteren. Alleen noemen ze dat daar “redden van oorlogsgeweld”. In veel gevallen gebeurde dat via humanitaire corridors die de Russen organiseerden in de weken en maanden na de grootschalige invasie, zoals in de regio’s Donetsk en Cherson. Maar eigenlijk vinden die deportaties plaats sinds de annexatie van de Krim in 2014 en de gevechten in de Donbas.

Het gaat om weeskinderen, maar ook om kinderen die gescheiden worden van de ouders. Ze komen terecht in tehuizen, ziekenhuizen of pleeggezinnen in Rusland of door Rusland bezette gebieden. Ze krijgen snel een Russisch paspoort en worden vaak blootgesteld aan Russische propaganda.

Gedragsmoeilijkheden

SOS Kinderdorpen Oekraïne is een van de drie actoren die werkt rond het repatriëren van gedeporteerde kinderen. In totaal zijn er zo reeds 385 kinderen teruggebracht naar Oekraïne, 84 kinderen werden teruggehaald met de steun van SOS Kinderdorpen. “Alleen de ouders zelf kunnen de kinderen terughalen”, zegt Serhii Lukashov, directeur van de NGO. “We plannen samen met hen de route, helpen financieel en vertellen ze welke woorden en argumenten ze best gebruiken bij de autoriteiten en grensposten.”

Eens opnieuw onder dak zijn de problemen nog niet van de baan. “Sommige kinderen kregen negen maanden les op Russische scholen en werden blootgesteld aan propaganda”, zegt Lukashov. “Dat laat sporen na. Sommigen zijn in de war en vertonen gedragsmoeilijkheden.” Om die obstakels te overwinnen, biedt SOS Kinderdorpen ook ondersteuning met maatschappelijk werkers en psychologen.