Dit artikel verscheen oorspronkelijk op 19 augustus 2023.

We spreken Judith De Smedt, Luc Pieters en Vincent Gabriëls op de zestiende verdieping van het ziekenhuiscomplex en krijgen daarbij een magistraal uitzicht over de Scheldestad en haar rivier cadeau. De Smedt coördineert de verhuis van de patiënten uit Stuivenberg naar Cadix. Pieters coördineert de verhuis van het materiaal. Gabriëls mag zichzelf projectleider noemen en overschouwt dus het geheel.

Samen met hun teams zorgen zij ervoor dat de opening van ZNA Cadix naadloos aansluit op het sluiten van ZNA Stuivenberg. Letterlijk. Want waar de spoeddienst van Stuivenberg de deuren achter zich dichttrekt op 18 september om 9u ‘s ochtends, start diezelfde dienst in Cadix een uur eerder met het ontvangen van de eerste patiënten. 

Dan is de eerste vraag die in ons opkomt: hoe begin je hier in godsnaam aan?

Vincent Gabriëls: “Aan deze hele verhuisoperatie werken we natuurlijk al een paar jaar. Daarbij zijn we ons in eerste instantie gaan informeren bij collega-ziekenhuizen die in een recent verleden hetzelfde doormaakten. Denk aan AZ Delta in Roeselare en aan AZ Sint-Maarten in Mechelen. Zij vertelden ons bijvoorbeeld dat je in één dag niet meer dan honderd patiënten kan verhuizen als je dat op een veilige en comfortabele manier wil doen. Daar houden we ons dus aan. De grote principes hebben we in 2019 uitgetekend. In 2021 is de selectie van firma’s gemaakt die ons zullen helpen met de verhuis: Rode Kruis-Vlaanderen voor het transport van de patiënten en verhuisfirma Vervaet voor de verhuis van het materiaal.”

Maar op het einde komt wel alles samen. Jullie houden een verhuisweek van 11 tot en met 19 september waarbij op 18 september alle patiënten en het laatste materiaal worden verhuisd.

Luc Pieters: “Klopt. Je wil in het bestaande ziekenhuis zo lang mogelijk medische dienstverlening kunnen aanbieden maar natuurlijk wil je die dienstverlening ook in het nieuwe ziekenhuis vanaf dag één kunnen garanderen. Je verhuist dus een operationeel ziekenhuis naar een operationeel ziekenhuis.”

Judith De Smedt: “Want de zorgnood van de patiënten, die blijft gewoon doorlopen. Wij hebben het grote voordeel dat 90% van al het materiaal in ZNA Cadix nieuw werd aangekocht. Dat gaat over kapstokken en bedden maar ook over medische toestellen. Zo is elk toestel op de afdeling medische beeldvorming nieuw. Het meeste nieuwe materiaal is al geïnstalleerd. Bovendien verminderen we geleidelijk aan het aantal opgenomen patiënten. Die daling zet zich standaard in tijdens de zomermaanden omdat dan zowel patiënten als personeel hun vakantie inplannen. Vervolgens trekken we dit door tot aan de verhuisdatum zodat er uiteindelijk honderd patiënten overblijven.”

Waarom is het noodzakelijk om al die patiënten op dezelfde dag te verhuizen?

Gabriëls: “De afdelingen spoed, intensieve zorgen, medische beeldvorming, het labo, de apotheek en het OK (operatiekwartier, red.) moeten tot op het laatste ogenblik blijven functioneren zolang er één patiënt aanwezig is, voor het geval er iets zou gebeuren. Daarom kennen al deze diensten op 18 september een volledig ontdubbelde werking. Maar die situatie is onmogelijk lang vol te houden. Om die reden moeten alle patiënten op dezelfde dag verhuizen. Nadien worden de toestellen verhuisd die aanwezig moeten blijven tot het ogenblik dat de laatste patiënt weg is.”

Voor de verhuis van de patiënten krijgen jullie hulp van Rode Kruis-Vlaanderen. Hoe zal dit precies verlopen?

De Smedt: “Van Rode Kruis-Vlaanderen zal die dag een 100-tal vrijwilligers paraat staan. Zij verzorgen het transport van onze patiënten van aan hun bed in ZNA Stuivenberg tot in hun nieuwe bed in ZNA Cadix. Wij worden dan nauwgezet op de hoogte gehouden van waar elke patiënt zich op elk ogenblik bevindt en wat diens gezondheidstoestand is. Ook de familie van de patiënten wordt bij aankomst op de kamer in ZNA Cadix op de hoogte gebracht.”

“Voor het patiëntenvervoer worden twaalf ambulances en twee minibusjes ingeschakeld. In die minibusjes worden patiënten geplaatst die zittend vervoerd kunnen worden. Drie ambulances zijn speciaal ingericht voor het vervoer van patiënten van de afdeling intensieve zorgen en van ons brandwondencentrum. De voertuigen worden tijdens hun rit geëscorteerd door de Antwerpse politie. We hebben bovendien toestemming gekregen om door Park Spoor Noord te rijden. Dat bespaart ons zes minuten per enkele rit ten opzichte van ons oorspronkelijke plan om via de Slachthuislaan te rijden.”

Bij de verhuis van een ziekenhuis is het crucialer dan bij eender welke verhuis te weten dat al het materiaal op de juiste plaats terechtkomt. Hoe begin je daaraan?

Pieters: “Vanaf het begin hebben wij heel duidelijk aangegeven dat er van alle afdelingen een actieve rol en verantwoordelijkheid wordt verwacht. Elke afdeling heeft wat wij een SPOC – een single point of contact – noemen voor de verhuis van het materiaal en voor de verhuis van de patiënten. Het zijn de mensen op de vloer die het best kunnen inschatten welk materiaal er waar en wanneer aanwezig moet zijn. Er is zeer intensief gewerkt aan die puzzel. Zo heb je bijvoorbeeld medisch gecompliceerde toestellen die je niet zo maar met de gewone verhuisfirma kan meegeven. Denk aan anesthesiewerkstations, dialysetoestellen, operatiemicroscopen voor oogheelkunde enzovoort. Die toestellen moeten door gespecialiseerde firma’s ontmanteld worden en op de nieuwe locatie opnieuw getest en in dienst worden gesteld. Dat vraagt een zekere doorlooptijd. Bovendien hebben we een lijst van elk item dat verhuisd moet worden. Die lijst wordt tijdens de verhuis minutieus opgevolgd. We weten continu wat er in welke verhuiswagen zit en wat er waar al werd afgeleverd.”

Wordt er van het personeel verwacht stand-by te blijven tijdens de verhuisdagen?

De Smedt: “Vanaf 14 september kennen we geen standaardwerking meer in Stuivenberg. In de verpleegafdelingen blijft de standaardzorg uiteraard doorlopen, maar om het operatiekwartier goed verhuisd te krijgen, zijn er na die dag geen geplande ingrepen meer. Dat zorgt ervoor dat het materiaal tijdig ingepakt geraakt. Van alle grote disciplines zoals algemene heelkunde, neurochirurgie, orthopedie,… is er per site één arts van wacht en fysiek aanwezig in het ziekenhuis. Van de kleinere disciplines is er één arts oproepbaar die zich tussen de twee sites moet kunnen verplaatsen. Zo hebben we overal medische permanentie tijdens de verhuis.”

90% van al het materiaal in ZNA Cadix is nieuw. Was Stuivenberg dan zo verouderd dat het gros van het materiaal daar kan worden achtergelaten? En wat zal daarmee gebeuren?

Gabriëls: “Je kan beter stellen dat we actief naar deze verhuis hebben toegewerkt. Voor medische toestellen hebben we de afgelopen jaren gekeken of de aankoop ervan noodzakelijk was of dat die aankoop kon worden uitgesteld zodat het toestel meteen in Cadix kon worden geleverd.”

“Kijk je dan naar niet-medisch materiaal, dan hebben we bijvoorbeeld de bedden van het Middelheimziekenhuis eind 2021 al vervangen. Voor Stuivenberg hebben we bewust gewacht tot nu. De 10% van het materiaal dat nog verhuisd moet worden zijn nagenoeg allemaal medische apparaten. We hebben geen materiaal te oud laten worden.”

Pieters: “En dan gaat het uiteindelijk nog om 2.100 m³ aan materiaal, goed voor 86 verhuisvrachtwagens.”

De Smedt: “Er was ook een mooi budget voorzien voor hoogtechnologische toestellen wat maakt dat ZNA Cadix klaar is om met de opgebouwde expertise een state of the art traumacentrum te worden.”

Pieters: “Na de verhuis treedt in Stuivenberg een ander projectteam in werking dat instaat voor de uithuizing. Zij inventariseren de materialen die achterblijven. Dan zal er gekeken worden hoe daar een tweede leven aan kan worden gegeven.”

We zijn nu een maand voor de effectieve verhuis. Hoe staat het met de gemoedstoestand van het personeel? Geeft deze hele operatie stress of wordt er juist met enthousiasme naar toegeleefd? 

De Smedt: “Op voorhand hebben we onder meer verschillende klankbordsessies gehouden om ideeën af te toetsen. We hebben een periode van ongerustheid en stress gekend maar dat is aan het kantelen. Nu leeft toch vooral het gevoel: we zijn er klaar voor, dus laat maar komen.”

En houden jullie zelf het hoofd nog boven water? Want ik kan me inbeelden dat dit van jullie een enorme inspanning vergt op het vlak van planning en organisatie.

Gabriëls: “We werken natuurlijk samen met een hele werkgroep maar het blijft een uitdaging. We moeten elk aspect van de verhuis in de hand hebben. En dat gaat lang niet alleen over patiënten en materiaal, maar ook over zaken als catering, het organiseren van een helpdesk tijdens de verhuis, ons elektronisch patiëntendossier dat moet blijven werken en ga zo maar door. Die verhuisweek wordt de week van de waarheid. We laten niets aan het toeval over. Die dagen zijn van minuut tot minuut uitgeschreven. En ook elk niet-wenselijk scenario werd uitgetekend. Denk bijvoorbeeld aan een hittegolf of in geval van wateroverlast. Zelfs voor wanneer het zou sneeuwen in september, hebben we een scenario uitgewerkt.”

Jullie gaan dus blij zijn als dit allemaal achter de rug is?

De Smedt: “Na de verhuis van Stuivenberg volgt nog de verhuis van de PAAZ-afdeling (de psychiatrische afdeling, red.) van het Erasmusziekenhuis tijdens het laatste weekend van september. Ook een deel van de werking van het Elisabethziekenhuis wordt nog overgebracht naar Cadix in diezelfde periode. Maar dan wordt er inderdaad een gigantisch hoofdstuk voor ons afgesloten. Ik kijk er vooral enorm naar uit om dit gigantische gebouw eindelijk als een ziekenhuis in werking te zien.”

ZNA Cadix in cijfers

De bouw van ZNA Cadix begon op 20 mei 2016, het gebouw werd opgeleverd op 9 maart 2022.

Het ziekenhuis is met zijn 88 meter het vierde hoogste gebouw in Antwerpen, op de Kathedraal, de Boerentoren en de Antwerp Tower na.

Het gebouw bevat een grondoppervlakte van 65.000 vierkante meter verdeeld over 22 verdiepingen.

In totaal telt ZNA Cadix meer dan 1.000 ruimtes, 28 liften, 290 patiëntenkamers en 361 bedden waarvan 21 op intensieve zorgen.

Het ziekenhuis bestaat uit 40 medische diensten, 24 verpleegafdelingen en 14 OK’s.

ZNA Cadix verwacht 200.000 patiënten per jaar.

Het reilen en zeilen van het ziekenhuis gebeurt door 1.200 medewerkers, artsen incluis.