TERUGLEZEN OEKRAÏNE. Nederlandse F-16's mogelijk pas eind 2024 beschikbaar voor Kiev - Russen rukken op in Oost-Oekraïne

Oekraïne zal mogelijk pas eind 2024 de eerste Nederlandse F-16's ontvangen, zo blijkt uit informatie van het ministerie van Defensie waarover de Nederlandse krant 'NRC' schrijft.

De meeste Nederlandse toestellen komen pas beschikbaar als de luchtmacht volledig is overgegaan op het nieuwe gevechtsvliegtuig, de F-35. Mogelijk duurt deze 'conversie' nog tot eind volgend jaar, zo laat een defensiewoordvoerder weten: "Tot die tijd blijven de operationele F-16's vliegen (voor Nederland, red)."

Afgelopen zondag lieten de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en de ontslagnemend Nederlandse premier Mark Rutte op vliegbasis Eindhoven weten dat Nederland en Oekraïne overeenstemming hebben bereikt over de levering van Nederlandse F-16 gevechtsvliegtuigen. 

Beide regeringsleiders lieten zich tijdens de persconferentie niet uit over de planning en het precieze aantal toestellen dat zal worden overgedragen, maar in een bericht op sociale media sprak Zelensky over "42 geweldige gevechtsvliegtuigen".

De (pro-) Russische paramilitairen in het oosten van Oekraïne hebben maandag vijf Oekraïense soldaten veroordeeld tot zware celstraffen voor geweld tegen burgers. Dat meldt de Russische onderzoekscommissie.

Drie militairen, die werden opgepakt tijdens het Russische offensief in Oekraïne kregen, twintig jaar in een strafkolonie voor "wrede behandeling van burgers" en "poging tot moord in groep op verschillende personen op basis van ideologische haat".

De veroordeelde mannen maakten deel uit van het Azov-bataljon, dat vooral bestaat uit Oekraïense nationalisten en door Moskou wordt beschouwd als een terreurgroep. Ze kregen volgens het persbericht van de onderzoekscommissie het bevel om evacuaties richting Rusland tegen te houden en mensen te doden van wie vermoed werd dat ze de pro-Russische 'separatisten' helpen.

De straffen werden uitgesproken door het "hooggerechtshof" van de Volksrepubliek Donetsk, in het oosten van Oekraïne. Rusland heeft Donetsk vorig jaar geannexeerd, de internationale gemeenschap erkent de volksrepubliek niet.

Nog volgens de onderzoekscommissie werd een andere militair veroordeeld tot zeventien jaar cel voor geweld tegen burgers in Loehansk, eveneens geannexeerd door Rusland. Een vijfde soldaat kreeg twintig jaar cel voor de dood van een burger tijdens een bombardement in de buurt van Loehansk.

De Grieken hebben aangeboden Oekraïense piloten te trainen voor F-16-gevechtstoestellen, die in ieder geval door Nederland en Denemarken aan Oekraïne worden geschonken. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky maakte het Griekse aanbod bekend tijdens zijn bezoek aan Griekenland.

Zelensky sprak over een belangrijk resultaat. Hij was de afgelopen dagen al in Zweden, Nederland en Denemarken om te pleiten voor meer steun, met name voor moderne westerse straaljagers. Tijdens zijn bezoek zegden de Nederlandse en Deense regeringen de F-16's toe.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is maandag voor een officieel bezoek in de Griekse hoofdstad Athene aangekomen. Dat heeft premier Kyriakos Mitsotakis van Griekenland bekendgemaakt.

Zelensky was afgelopen weekend nog in Zweden, Nederland en Denemarken. Van die twee laatste landen kreeg hij te horen dat ze de beloofde F-16-gevechtsvliegtuigen naar Oekraïne gaan sturen. Voor de opleiding van de Oekraïense piloten staat onder meer ons land in.

Met Griekenland zet hij zijn Europese tournee verder in een land dat al van bij het begin van de Russische inval pal achter Oekraïne staat. Athene stuurde humanitaire hulp naar Kiev, maar ook wapens, munitie en infanterievoertuigen.

Maandagavond neemt Zelensky deel aan een diner waar de verklaring van Thessaloniki uit 2003 wordt herdacht, dat de landen van de Westelijke Balkan een duidelijk 'Europees perspectief' gaf. Op het diner staat de uitbreiding van de EU centraal. Zoals bekend heeft Oekraïne een officiële lidmaatschapsaanvraag ingediend.

Op de Westelijke Balkan willen ook Noord-Macedonië, Montenegro, Servië, Albanië en Bosnië en Herzegovina lid worden van de Europese Unie. Oekraïne verwacht dat de EU tegen het einde van het jaar te kennen geeft dat de toetredingsgesprekken met Kiev kunnen worden opgestart.

Het Oekraïense leger zegt verdere terreinwinst te hebben geboekt in de buurt van de door Rusland veroverde Oekraïense stad Bachmoet in de oostelijke regio Donetsk. De Oekraïense strijdkrachten zijn de afgelopen week verder opgerukt op de zuidelijke flank rond Bachmoet en hebben drie vierkante kilometer bevrijd, meldt het defensieministerie.

In totaal is inmiddels 43 vierkante kilometer heroverd op Russische troepen bij Bachmoet. Tegenaanvallen van Russische zijde werden met succes afgeslagen, aldus Oekraïne.

Aan het zuidelijke front in de regio Zaporizja rukte het Oekraïense leger op naar het centrum van het dorp Robotyne. Ten oosten van de nederzetting zijn Russische eenheden begonnen met de aftocht en hebben ze verschillende steunpunten verlaten, aldus een woordvoerder van het door Rusland aangestelde bestuur.

Rusland heeft afwijzend gereageerd op de geplande levering van F-16's aan Oekraïne. Nederland en Denemarken hebben aangekondigd dat ze de gevechtsvliegtuigen beschikbaar stellen. Dat kan alleen maar leiden tot een "escalatie van het conflict", reageerde de Russische ambassadeur in Denemarken volgens persbureau Ritzau.

De ambassadeur zei dat wordt geprobeerd om Oekraïne in een positie te brengen "waarin het de militaire confrontatie met Rusland wel moet voortzetten". Westerse landen voorzien Oekraïne al langer van modern wapentuig, zoals tanks en raketten. Het Oost-Europese land vraagt ook om moderne westerse gevechtsvliegtuigen en krijgt nu voor het eerst F-16's.

Ook de prominente pro-Russische leider Denis Poesjilin hekelde de geplande leverantie van de vliegtuigen. Die laat zien dat westerse landen nog steeds proberen het conflict te verlengen, concludeerde het hoofd van de zogenoemde Volksrepubliek Donetsk in Oost-Oekraïne volgens persbureau TASS.

Moskou heeft een "ontwikkelingsplan" opgesteld voor de bezette stad Marioepol met onder meer een bevolkingstoename van ongeveer 300.000 migranten uit Rusland. Dat meldt The Kyiv Independent’ op basis van berichtgeving van het Nationaal Verzetscentrum, een organisatie die wordt geleid door speciale Oekraïense strijdkrachten.

Moskou is naar verluidt van plan "de overdracht" tegen 2035 te voltooien, aldus het centrum dat documenten van de bezettingsadministratie heeft kunnen inkijken. Het Kremlin is al begonnen met goedkope hypotheken op eigendommen in bezet gebied te versterken om zo mensen aan te moedigen er te wonen. Daarnaast stuurt Moskou ook arbeidsmigranten en "ambtenaren uit Ruslands achtergebleven regio"s naar Oekraïne. 

Tegelijkertijd worden de oorspronkelijke inwoners van Marioepol en andere bezettingen onder dwang naar Rusland gedeporteerd. De Amerikaanse denktank ‘the Institute for the Study of War’ (ISW) omschrijft de operatie als een "tien jaar durende etnische zuiveringscampagne". 

Marioepol - ooit een welvarende havenstad aan de Zee van Azov met meer dan 400.000 inwoners - werd aan het begin van de oorlog platgebombardeerd door de Russen. De helft van de gebouwen is verwoest, terwijl de andere helft op zijn minst beschadigd is.  Zeker 22.000 inwoners van de Oekraïense havenstad zijn omgekomen in de oorlog. 

De beperkingen op de luchthavens van Vnukovo en Domodedovo in Moskou zijn opgeheven. Dat melden lokale media. Het luchtruim is opnieuw geopend en vliegtuigen kunnen weer gewoon vertrekken en landen.

Vanmorgen was op alle luchthavens in Moskou het veiligheidsprotocol geactiveerd na een droneaanval van Oekraïne. Het luchtafweergeschut werd ingeschakeld, waardoor er knallen te horen waren in het westen van Moskou. Een van de twee drones werd op die manier uit de lucht geschoten. De andere zou zijn neergehaald door elektronische signalen te blokkeren.

Nederland geeft het voorbeeld als het gaat over het mogelijk maken van leveranties van nieuwe types wapensystemen. Dat zegt de Oekraïense buitenlandminister Dmitro Koeleba vandaag in een gezamenlijk interview met zijn demissionaire ambtgenoot Wopke Hoekstra in 'de Volkskrant'.

Demissionair premier Mark Rutte maakte gisteren bekend dat Nederland samen met Denemarken F-16 gevechtsvliegtuigen aan Oekraïne gaat leveren. Het is de eerste keer dat een westers land moderne gevechtsvliegtuigen belooft aan Oekraïne.

Volgens Koeleba is zondag "geschiedenis geschreven". De Oekraïense buitenlandminister zegt dat Nederland "een leidende rol speelt", wat volgens hem ook al het geval was toen Nederland samen met Duitsland een gezamenlijk project organiseerde om pantserhouwitsers te leveren. "Dus we begonnen en eindigen met Nederlands leiderschap. Daar zijn we dankbaar voor: jullie geven het voorbeeld", aldus Koeleba.

De termijn waarop de F-16's geleverd worden is volgens de buitenlandministers nog onzeker. "Als je, zoals Dmytro en zijn landgenoten, elke dag voor je leven vecht en naasten hebt die dat ook doen, dan moest het materieel er altijd gisteren al zijn. Toch ben ik blij dat deze dag gearriveerd is. Alles organiseren kost nog wat tijd, maar we doen het zo snel mogelijk", zegt Hoekstra in de krant.

"We weten niet wanneer die F-16's zullen arriveren, maar ik garandeer u dat zelfs de aankondiging ervan vandaag een verschil zal maken aan het front. Het zal onze soldaten motiveren en tonen dat de hulpstroom niet opdroogt, maar groter wordt. Dat zal goed zijn voor het tegenoffensief deze zomer", vult Koeleba aan.