Nu de deadline nadert: hoe koop ik de staatsbon? En wat als bankprocedures dat proces bemoeilijken?

Wat is een staatsbon?

Wie een staatsbon koopt, leent zijn geld uit aan de overheid, voor een afgesproken looptijd van meestal drie, vijf of zeven jaar. Met deze nieuwe staatsbon zet je je geld maar voor één jaar bij de overheid vast. Die betaalt in ruil een afgesproken interest, ook wel coupon genaamd. Op de vervaldag krijg je je kapitaal terug. Het risico dat de Belgische overheid failliet gaat, is bijzonder klein. Die staat trouwens voor de volledige investering garant. Daarom wordt een staatsbon als veilig beschouwd.

Waarom is er nu deze nieuwe staatsbon op één jaar?

Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) zegt hiermee de banken onder druk te willen zetten, zodat ze de erg lage spaarrentes eindelijk zouden optrekken. “Dit is een waardig alternatief voor het spaarboekje, waarop je je geld ook één jaar moet laten staan om een getrouwheidspremie, en dus iets of wat rendement, te ontvangen”, zegt assistent-professor financiële economie Gertjan Verdickt.

Wat maakt deze bon zo interessant?

De erg korte looptijd van één jaar zal wellicht veel beleggers kunnen bekoren. Maar de bon is ook fiscaal voordelig. Normaal is een staatsbon onderworpen aan 30 procent roerende voorheffing (RV), waar dat voor het spaarboekje maar 15 procent is. Daarom halveert Van Peteghem de RV voor de nieuwe staatsbon, waardoor het rendement hoger dan het klassieke spaarboekje komt te liggen. Het is al sinds de populaire ‘Letermebon’ van eind 2011 geleden dat de RV op staatsbons nog 15 procent bedroeg.

Hoeveel zal het rendement bedragen?

De interest of coupon op de staatsbon ligt steeds van bij de uitgifte vast. De bepaling van de coupon gebeurde vanochtend, en werd vastgelegd op 2,81 procent netto.

De nieuwe staatsbon zal zo het hoogste rendement opleveren sinds de Letermebon van eind 2011. Toen bedroeg de netto-opbrengt 3,4 procent op vijf jaar. Of Van Peteghem beter zal doen dan het recordbedrag van 5,7 miljard euro dat Yves Leterme ophaalde, weten we later vandaag.

Hoeveel kan ik beleggen? En is het ‘wie eerst komt, eerst maalt’?

Intekenen op de staatsbon is niet zoals een rush op tickets voor Tomorrowland: iedere inwoner uit de Europese Economische Ruimte kan sowieso inschrijven. Dat kan vanaf donderdag 24 augustus. Er staat geen beperking op het totaalbedrag dat de overheid bij particulieren leent. Verdickt: “De minimale inleg per aankoop is 100 euro. Je kan in veelvouden daarvan beleggen, zonder limiet.” Ouders kunnen zelfs intekenen op naam van hun (eventueel minderjarige) kinderen, voor zover die op hetzelfde adres wonen.

Hoe koop je een staatsbon?

Er bestaan twee manieren om een staatsbon aan te kopen: via een commerciële bank, of rechtstreeks bij de overheid via de website van het Federaal Agentschap van de Schuld, dat instaat voor de uitgifte van staatsbons.

Stap je naar je bankier, dan kun je intekenen vanaf donderdag 24 augustus tot en met vrijdag 1 september. Naast de grootbanken (Belfius, BNP Paribas Fortis, ING en KBC) bieden nog acht andere financiële instellingen staatsbons te koop aan. Hier vind je de volledige lijst.

De gekochte staatsbons worden op je effectenrekening bij de bank gezet. De meeste banken zullen daarvoor wel kosten aanrekenen. KBC laat weten dat het openen van een effectenrekening, de aankoop van de staatsbon en het aanhouden ervan bij haar gratis is.

Je kunt staatsbons ook rechtstreeks bij de overheid kopen en laten bewaren. Dan laat je ze inschrijven in het Grootboek van de Staatsschuld. Op die manier vermijd je de kosten van een effectenrekening. Een aankoop via een inschrijving in het Grootboek is kosteloos.

Inschrijven kan uitsluitend online. Nadat je je via je identiteitskaart (eID) of via Itsme hebt geïdentificeerd, kunt je via de toepassing je identiteit, het aankoopbedrag en de rekening voor terugbetalingen ingeven. Het bedrag schrijf je vervolgens over op de rekening van de overheid. Opgelet: een aankoop via het agentschap kan slechts tot en met donderdag 31 augustus, een dag minder lang dus.

Wat indien een overschrijvingslimiet je betaling bemoeilijkt?

Banken hanteren een plafond voor de bedragen die per dag of per week kunnen worden overgeschreven om eventuele misbruiken te vermijden. Voor klanten van Belfius, BNP Paribas Fortis en ING ligt die limiet op 25.000 euro. Bij KBC is dat 10.000 euro. Via een bankapp kan de limiet nog lager liggen. Het verhogen van de limiet neemt soms enkele dagen in beslag. De maatregel bemoeilijkt voor sommige mensen het intekenen op de obligatie.

Om de overschrijvingslimiet te omzeilen kan je het ingetekende bedrag in schijven overmaken. Je dient dan wel steeds dezelfde gestructureerde mededeling te gebruiken. Betalingen die het Federaal Agentschap van de Schuld niet kan linken aan een gestructureerde mededeling, worden na 4 september teruggestort.

Ingeschreven, maar niet tijdig gestort?

Inschrijven via de overheid kan tot donderdag 31 augustus. Jean Deboutte, directeur van het Agentschap van de Schuld, zegt dat het geld effectief op de rekening van de Staat moet staan op vrijdagochtend 1 september, wanneer de campagne voor deze staatsbon afloopt. Betalingen die niet tijdig bij de overheid aankomen, worden teruggestort.

Kan je meer betalen dan je oorspronkelijke inschrijving?

Neen, dat kan niet. Je dient dan een nieuwe inschrijving te maken en een nieuwe gestructureerde mededeling te gebruiken.

Is dit nu echt een interessante belegging?

Verdickt: “Deze staatsbon levert een relatief hoge rente. Hoeveel die precies bedraagt wordt vandaag bekendgemaakt. Al vraag ik mij wel af of het de moeite is om je getrouwheidspremie van het spaarboekje te laten schieten voor een product dat wellicht maar één jaar blijft bestaan. Zal de overheid deze bon volgend jaar opnieuw uitgeven? Je zit dus met een ‘roll-overrisico’: het bedrag dat je hebt geïnvesteerd, zul je niet per definitie kunnen laten doorrollen in een nieuwe, interessante staatsbon.”

Kan ik achteraf nog instappen, of mijn staatsbon voor het einde van de looptijd verkopen?

Aan- en verkopen na de intekenperiode kan altijd via de beurs. Vanaf 11 september noteert de staatsbon op Euronext. Verdickt: “Is de interest op de markt hoger dan die van je staatsbon, dan krijg je bij verkoop minder dan de nominale waarde. Brengt de bon meer op dan de marktrente, dan kan je met meerwaarde verkopen.” Let wel: bij het kopen en verkopen van staatsbons op de beurs moeten beurskosten en beurstaks worden betaald. “En traden – kopen met het oog op verkopen – lijkt mij, één jaar voor de verkiezingen, ook niet zonder risico.”