Vooruit is bereid om wisselmeerderheid te leveren voor stikstofakkoord: “Dringend nood aan een helder kader”

De Wetstraat ontwaakt deze week uit haar vakantieroes en krijgt meteen het stikstofdossier op haar bord. Dit najaar dreigt de ploeg van minister-president Jan Jambon (N-VA) helemaal uit elkaar gespeeld te worden. Oppositiepartij Vooruit staat te trappelen om steun te verlenen aan het stikstofdecreet dat N-VA en Open Vld achter de rug van coalitiepartner cd&v hebben ingediend. De socialisten hebben het stuk wetgeving in de vakantie geanalyseerd. “En het voldoet aan onze verwachtingen”, zegt parlementslid Bruno Tobback (Vooruit). “Er is dringend nood aan een helder kader rond stikstof, waarbij de intensieve landbouw wordt afgebouwd. Het laten leeglopen van het stikstofbad is nodig om andere, nieuwe projecten een vergunning te geven. Denk maar aan de ethaankraker van Ineos.”

Vooruit houdt wel nog een slag om de arm. Hun steun hangt van het advies van de Raad van State af, die normaal gezien begin oktober met hun oordeel komt. En dan nog is het onzeker of het decreet een stemming overleeft. Met de steun van Vooruit halen N-VA en Open Vld 59 stemmen over gewestmaterie. Cd&v, Vlaams Belang, PVDA en Groen hebben samen 58 zetels in de strijd te werpen. De zetel van onafhankelijk parlementslid Sihame El Kaouakibi zou dus het verschil kunnen maken. Al is nog niet zeker welke positie de groenen innemen. Mogelijk keuren zij ook goed, als er maatregelen komen om de biologische en de agro-ecologische landbouw te ondersteunen én als de algemene stikstofreductie in steen gebeiteld wordt.

Waarborg

In ieder geval krijgt de oppositie de kans om de Vlaamse regering verder uiteen te spelen. Het debat werd vlak voor de zomervakantie pijnlijk op scherp gesteld door de vernietiging van een project van chemiereus Ineos in de Antwerpse haven. De Vlaamse regeringspartijen zijn het er allemaal over eens dat ‘Project One’, de bouw van een ethaankraker om plastic te maken, er moet komen. Het was een van de voornaamste argumenten om economisch zwaargewicht Ineos naar de Antwerpse haven te lokken en zo Rotterdam de loef af te steken. Maar het draait ook om centen. De regering-Jambon ging akkoord om voor 500 miljoen euro – een ongezien hoog bedrag – borg te staan voor het project. Nu de vergunning van Ineos vernietigd is, moet de chemiereus terug naar de banken om een overbruggingskrediet aan te vragen. Topman Jim Ratcliffe vroeg onlangs in een spoedmeeting met de fine fleur van de Belgische politiek of de waarborg ook kan gebruikt worden voor dat overbruggingskrediet.

Donderdag komt de commissie Economie samen om het over die waarborg te hebben. Bevoegd minister Jo Brouns (cd&v) zal er meer duidelijkheid geven over de afspraken met Ineos. Maar eigenlijk is er weinig discussie binnen de Vlaamse regering over de economische steun. Veel gevoeliger is de vraag of en hoe Ineos alsnog een omgevingsvergunning kan krijgen. En daarover zal Jambon aan de tand worden gevoeld. De Raad van Vergunningsbetwistingen was immers niet mals voor het werk van omgevingsminister Zuhal Demir (N-VA), die de vergunning “routinematig” aan Ineos toegekend zou hebben. Dus rijst de vraag: heeft de Vlaamse regering op een of andere manier een omgevingsvergunning beloofd?

Landbouw-industrie

Het Ineos-arrest heeft er alleszins voor gezorgd dat N-VA en Open Vld de vlucht vooruit hebben genomen en hun veelbesproken stikstofdecreet hebben ingediend in het parlement zónder cd&v. De partijen maken zich sterk dat hun decreet de ethaankraker quasi automatisch vergunt. Volgens cd&v is het decreet daar helemaal niet voor nodig, maar moeten Ineos én Demir beter hun huiswerk doen. In die zin heeft de vernietiging van de Ineos-vergunning de egelstellingen erger gemaakt. N-VA en Open Vld willen strengere maatregelen voor de landbouw doorduwen om ruimte te maken voor industriële projecten. Cd&v wil een soepeler kader voor landbouw én industrie. De mogelijke economische schade wordt intussen zo groot dat politieke fictie, zoals een wisselmeerderheid, plots heel dichtbij komt.