Donald Trump, de voormalige president en ruime koploper voor de nominatie van zijn partij voor de presidentsverkiezing van 2024, had laten weten niet aan de debatten te zullen deelnemen. Toch draaide het eerste, georganiseerd door Fox News in Milwaukee (Wisconsin), bij momenten om “de olifant die niet in de kamer is”, zoals een Fox-moderator hem noemde.

Mike Pence, Ron DeSantis, Nikki Haley, Vivek Ramaswamy, Tim Scott, Doug Burgum en Chris Christie staken allen hun hand omhoog toen de kandidaten gevraagd werd wie Trump nog zou steunen als de presidentskandidaat van de Republikeinen, mocht hij in een rechtbank veroordeeld worden. Alleen voormalig gouverneur van Arkansas Asa Hutchinson stak zijn hand niet omhoog.

Voormalig gouverneur van New Jersey Chris Christie, die zich vaak kritisch uitlaat over Trump, deed het aarzelend, als laatste. Zijn uitleg daarvoor kwam hem op boegeroep te staan uit het 4.000-koppige publiek: “Kijk, iemand moet stoppen met het normaliseren van dit gedrag, oké. Of je nu wel of niet gelooft dat strafrechtelijke aanklachten juist of verkeerd zijn, het gedrag is beneden het niveau van het ambt van president van de Verenigde Staten.”

Voormalig VN-ambassadeur Nikki Haley noemde Trump “de meest verachte politicus in Amerika”. “Zo kunnen we geen algemene verkiezing winnen.” Ze zei evenwel het Amerikaanse volk te vertrouwen. “Laat hen stemmen en beslissen. Ze zullen je vertellen dat het tijd is voor een nieuwe, generatiegerichte, conservatieve leider. Driekwart van de Amerikanen wil geen nieuwe match tussen Trump en Biden.”

Zowel Haley als Christie, DeSantis, Scott en Burgum zeiden dat voormalig vicepresident Pence het juiste deed door de verkiezingsoverwinning van Biden te bekrachtigen op 6 januari 2021. Maar de Republikeinen, met name gouverneur van Florida DeSantis, maakten ook duidelijk dat ze de vorige presidentsverkiezing achter zich wilden laten en focussen op de volgende.

Scherpe aanvallen en standpunten

Trumps rivalen probeerden zich in het debat te profileren met hun visies én vaak scherpe aanvallen op elkaar. Vooral trouwe Trump-verdediger Vivek Ramaswamy, de 38-jarige tech-ondernemer en politieke nieuwkomer die verrassend groeit in recente peilingen, werd het mikpunt van een reeks beledigingen van enkele van zijn meer ervaren rivalen. “We hoeven geen groentje binnen te halen”, zei Pence, terwijl Christie Ramaswamy ervan beschuldigde “als ChatGPT” en zelfs als Barack Obama te klinken. “Ik ben bang dat we met dezelfde soort amateur te maken hebben.” Haley wreef hem aan dat het overduidelijk is dat hij geen ervaring heeft met buitenlands beleid.

Ramaswamy schoot terug door zijn status als buitenstaander te benadrukken, alle anderen op het podium “gekocht en betaald” te noemen en DeSantis “super PAC-pop” , een verwijzing naar politieke actiecomités die grote sommen geld ophalen bij bedrijven en individuen.

DeSantis liet zich opmerken met harde retoriek over zijn plannen aan de grens. Als hij verkozen wordt, zou hij meteen troepen naar de zuidelijke grens sturen en drugsmokkelaars viseren. “We gaan ze hard aanpakken en morsdood achterlaten”, klonk het. (Lees verder onder de foto)

Abortus

Onvermijdelijk was ook het thema abortus, waarvan de meeste kandidaten het willen beperken. Haley probeerde dan weer een manier te vinden om de gematigde kiezers aan te spreken. “Kunnen we het er niet allemaal over eens zijn dat we een vrouw niet in de gevangenis moeten stoppen of de doodstraf moet krijgen als ze het laat doen? Laten we dit behandelen als een respectvolle kwestie en de situatie vermenselijken en stoppen met het demoniseren van die situatie”, zei de enige vrouw op het podium. Pence beschuldigde Haley ervan te soft te zijn in deze kwestie. “Consensus is het tegenovergestelde van leiderschap”, reageerde hij.

DeSantis, die in april een abortusverbod van zes weken ondertekende voor Florida, kreeg de vraag of hij dat ook zou doen voor een federaal verbod. Hij bleef echter ontwijkend en suggereerde dat het een kwestie is die beter aan de staten wordt overgelaten. Al zei hij ook dat hij “pro-life” zou steunen. Ook daar ging Pence niet mee akkoord die sprak van “een morele kwestie die niet alleen de staten aangaat”.

Bidenomics

Ook huidige president Biden en de zogenaamde Bidenomics kregen de volle laag wanneer gevraagd werd hoe je de economie kan aanvoeren als de regering Biden volhoudt dat die in orde is en de inflatie aan het afkoelen is. Het was het onderwerp waar DeSantis op gewacht had.

“Als je hard werkt en je kunt je geen boodschappen, een auto of een nieuw huis veroorloven terwijl Hunter Biden honderdduizenden dollars kan verdienen aan waardeloze schilderijen, dan is dat verkeerd,” zei DeSantis, verwijzend naar de zoon van de president.

Veel Amerikanen die in 2020 op Biden stemden, zeggen dat ze vinden dat de economie het slecht heeft gedaan onder zijn leiding en dat ze misschien niet op hem zullen stemmen in de verkiezing van 2024, dat blijkt uit een peiling die deze maand werd vrijgegeven door Reuters en Ipsos.