HERLEES OEKRAÏNE. Zwarte dozen teruggevonden op plaats waar vliegtuig Prigozjin crashte

De Oekraïense geheime dienst SBU en het leger hebben een grootschalige drone-aanval op Russische militaire posities op de Krim uitgevoerd. Dat meldden Oekraïense media vrijdagavond. Er zouden tientallen Russische soldaten zijn gedood en gewond.

Volgens de berichtgeving werd de 126e Brigade van de Russische Zwarte Zeevloot aangevallen in het dorp Perevalnoje, niet ver van Simferopol, de hoofdstad van de regio. Drones zouden de Russische luchtverdediging hebben weten te omzeilen en een munitiedepot en ander militair materieel hebben getroffen. De berichten zijn niet onafhankelijk geverifieerd.

Eerder op vrijdag zei het Russische ministerie van Defensie nog dat het tientallen Oekraïense drones uit de lucht heeft gehaald bij een aanval op het schiereiland.

De Krim werd in 2014 door Rusland geannexeerd. De laatste weken voert Oekraïne steeds hevigere aanvallen uit op het gebied.

De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Hakan Fidan heeft in de Oekraïense hoofdstad Kiev een ontmoeting gehad met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. De twee bespraken onder meer de graandeal die vorige maand afliep omdat Rusland zijn medewerking opschortte.

Er werden "verschillende belangrijke kwesties besproken", aldus Zelensky op sociale media. Het ging bijvoorbeeld over de "risico's" sinds het aflopen van de graanovereenkomst. Andere onderwerpen waren vrede en de vredestop die Oekraïne later dit jaar wil houden. "Ik ben Turkije dankbaar voor zijn aanhoudende en consistente steun aan Oekraïne", liet de Oekraïense president na het overleg weten.

Turkije onderhoudt goede banden met zowel Oekraïne als Rusland en probeert te bemiddelen. Eerder wist het land samen met de Verenigde Naties een graandeal tussen Oekraïne en Rusland te sluiten. Die deal maakte het voor Oekraïne mogelijk om ondanks de oorlog veilig landbouwproducten over zee te exporteren, maar Rusland nam er afstand van omdat het vindt dat zijn eigen export onterecht wordt getroffen door internationale sancties.

De Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko denkt niet dat zijn bondgenoot Vladimir Poetin verantwoordelijk is voor de dood van Wagner-leider Jevgeni Prigozjin. Dat blijkt uit een verklaring die het Wit-Russische persagentschap Belta heeft verspreid. "Ik kan me niet inbeelden dat Poetin dat gedaan heeft", klonk het.

Loekasjenko verklaarde voorts nog dat de vliegtuigcrash waarbij Prigozjin vermoedelijk om het leven kwam "te brutaal en te amateuristisch" was. Wie er dan wel verantwoordelijk is voor de crash, wist Loekasjenko niet.

De Wit-Russische president liet voorts nog verstaan dat de "kern" van de Wagner-troepen in zijn land zal blijven. "Binnen enkele dagen, zal iedereen hier zijn. Tot wel 10.000 personen", liet Loekasjenko nog verstaan.

Loekasjenko speelde een bemiddelingsrol toen Prigozjin eind juni met zijn troepen een mars op de Russische hoofdstad Moskou organiseerde. Prigozjin maakte toen plots rechtsomkeer en kreeg onderdak in Wit-Rusland.

De Russische president Vladimir Poetin heeft een decreet ondertekend dat leden van paramilitaire organisaties ertoe verplicht trouw te zweren aan Rusland.

De militieleden moeten voortaan, net als de soldaten van het reguliere Russische leger, trouw en loyaliteit aan Rusland zweren. Bovendien moeten ze "de orders van commandanten en superieuren strikt opvolgen".

Het decreet komt er twee maanden na de muiterij van de Wagner-militie, onder leiding van Jevgeni Prigozjin, en amper twee dagen na diens vermoedelijke dood.

De Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov brengt hulde aan de overleden Wagner-baas Prigozjin. Hij noemt zijn overlijden "een groot verlies voor de staat". Kadyrov wordt beschouwd als een van de meest prominente bondgenoten van Vladimir Poetin. 

Hij heeft een foto gedeeld van zichzelf samen met Prigozjin op zijn Telegram-kanaal. Ook wenst hij de familie van Prigozjin veel steun toe. "Ik vroeg hem om zijn persoonlijke ambities achter zich te laten ten gunste van het nationale belang", vertelt Kadyrov. "Maar hij was nu eenmaal anders, een man met een ijzeren karakter en een drang om te krijgen wat hij wou."

Kadyrov zegt dat zijn elitetroepen klaarstonden om de Wagner-rebellen te doden die de zuidelijke stad Rostov aan de Don bezetten om "het vaderland te verdedigen". Hij is opgelucht dat de situatie "eindigde zonder een directe confrontatie". 

Volgens de chef van de Russische buitenlandse inlichtingendienst (SVR), Sergei Naryshkin, is het mislukken van het Oekraïense tegenoffensief 'overduidelijk'. Dat meldde het Russische staatspersbureau RIA vrijdag.

Naryshkin zei vorige maand dat hij eind juni met zijn CIA-collega William Burns in een telefoongesprek had besproken 'wat te doen met Oekraïne'. De New York Times en Wall Street Journal meldden op 30 juni dat Burns Naryshkin had gebeld om het Kremlin te verzekeren dat de Verenigde Staten geen rol speelden in de tweedaagse opstand van de Russische Wagner-baas Jevgeni Prigozjin en zijn huurlingen.

Naryshkin bevestigde dat Burns 'de gebeurtenissen van 24 juni' ter sprake had gebracht, toen de huurlingen de controle over de Zuid-Russische stad Rostov aan de Don overnamen en oprukten richting Moskou voordat ze een deal sloten met het Kremlin om de opstand te beëindigen.

De directeur van de Russische inlichtingendienst voegde eraan toe dat zijn Amerikaanse collega en hij het grootste deel van het gesprek, dat ongeveer een uur duurde, 'overwogen en bespraken wat we met Oekraïne moesten doen.' De CIA weigerde commentaar te geven op zijn opmerkingen.

Naryshkin vertelde het Russische persbureau Tass dat onderhandelingen over de oorlog op een gegeven moment mogelijk zouden worden. Het persbureau zei niet of dit deel uitmaakte van het gesprek van de inlichtingendirecteur met Burns. "Het is normaal dat onderhandelingen vroeg of laat mogelijk zullen zijn, omdat elk conflict, inclusief gewapende conflicten, eindigt met onderhandelingen, maar de voorwaarden daarvoor moeten nog rijpen”, citeerde Tass hem.

Burns en Naryshkin onderhouden sinds het begin van de oorlog in Oekraïne een communicatielijn in een tijd waarin andere directe contacten tussen Moskou en Washington minimaal zijn en de betrekkingen op het laagste punt staan sinds de Cubaanse rakettencrisis van 1962.

Volgens het Britse ministerie van Defensie is er "nog geen definitief bewijs dat Wagner-baas Jevgeni Prigozjin aan boord was van het vliegtuig dat eerder deze week neerstortte", maar is het "zeer waarschijnlijk dat hij dood is". 

Een groep Russische militanten die aan Oekraïense zijde vechten, roept huurlingen van de Wagner-groep op om van kant te wisselen en zich bij hun gelederen te voegen om wraak te nemen op de dood van Wagner-baas Jevgeni Prigozjin en hun commandant Dmitry Oetkin.

"Je staat nu voor een serieuze keuze: je kunt in een hokje van het Russische ministerie van Defensie gaan staan en als waakhond dienen voor de verantwoordelijken van je commandanten, of wraak nemen", zei commandant Denis Kapustin van het Russische Vrijwilligerskorps (RVC) in een donderdagavond laat gepubliceerde videotoespraak. "Om wraak te nemen moet je de kant van Oekraïne kiezen”, aldus de commandant.

Kapustin, een extreemrechtse Russische staatsburger, richtte de gewapende groepering een jaar geleden op. RVC vecht aan Oekraïense zijde en zegt achter verschillende militaire aanvallen op Russische grensgebieden te zitten.

"Laten we een einde maken aan de bloedige vleesmolen van de speciale militaire operatie”, zei hij in zijn toespraak tot de Wagner-strijders, waarbij hij de officiële Russische benaming voor de invasie van Oekraïne gebruikte. "Daarna marcheren we naar Moskou en deze keer stoppen we niet 200 kilometer voor de ringweg maar gaan we tot het einde", zei hij, verwijzend naar het punt waar Prigozjins gewapende opstand in juni eindigde.

KIJK. Het Russische Vrijwilligerskorps wil met de Wagner-strijders opnieuw naar Moskou marcheren

Volgens de Russische luchtvaartautoriteiten zaten Prigozjin, Oetkin en acht andere toplui van de Wagnergroep in een privévliegtuig zaten dat woensdagavond zonder overlevenden neerstortte ten noorden van Moskou. Na 24 uur stilte betuigde de Russische president Validimir Poetin donderdag zijn 'oprechte' medeleven aan de nabestaanden en prees Prigozjin als een 'getalenteerde zakenman'.

Rusland heeft een onderzoek geopend naar de crash, maar het is onwaarschijnlijk dat de uitkomst ervan de wijdverbreide overtuiging zal doen wankelen dat Prigozjin werd vermoord als wraakactie voor het organiseren van de gewapende opstand tegen de defensieleiding, eind juni.

Het Russische ministerie van Defensie heeft vrijdagochtend 42 Oekraïense drones neergeschoten boven de Krim. Het gaat om een opvallend zware aanval tegen het in 2014 door Rusland geannexeerde schiereiland.

"Negen drones werden vernield door de impact van de schoten boven het territorium van de Krim-republiek. 33 drones werden geneutraliseerd via elektronische oorlogsmiddelen en zijn neergestort zonder hun doel te bereiken", aldus het ministerie van Defensie op de berichtendienst Telegram. Het gaf geen informatie over eventuele schade of slachtoffers. 

Oekraïne meldde donderdag dat eenheden van de speciale strijdkrachten waren geland in de Krim en dat het de nationale vlag gehesen heeft op het schiereiland. Woensdag hadden de Oekraïense militaire inlichtingendiensten de vernietiging van een Russisch grond-luchtraketsysteem op de Krim opgeëist. 

Eerder op de nacht meldde Rusland al dat zijn luchtafweer een Oekraïense raket had neergehaald boven de regio Kaloega, ten zuidwesten van Moskou.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft donderdag sancties aangekondigd tegen dertien mensen en organisaties die betrokken zouden zijn bij de gedwongen deportatie van Oekraïense kinderen.

De Oekraïense regering schat dat Rusland sinds de invasie van Oekraïne in 2022 ruim 19.500 kinderen heeft gedeporteerd of met geweld uit hun huizen heeft verdreven.

De Verenigde Staten gaan ook visumbeperkingen opleggen aan drie door Rusland aangestelde autoriteiten wegens hun betrokkenheid bij schendingen van mensenrechten van Oekraïense minderjarigen, zei het ministerie in een verklaring.

De sancties werden aangekondigd op de onafhankelijkheidsdag van Oekraïne, die op 24 augustus gevierd wordt.

"De Verenigde Staten zullen niet toekijken, terwijl Rusland deze oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid pleegt", zei de Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties Linda Thomas-Greenfield donderdag, tijdens een bijeenkomst van de VN-Veiligheidsraad.

Het Internationaal Strafhof vaardigde in maart arrestatiebevelen uit voor de Russische president Vladimir Poetin en de Russische kinderrechtencommissaris Maria Lvova-Belova wegens het illegaal deporteren van honderden Oekraïense kinderen.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft donderdag gesproken met zijn Oekraïense collega Volodymyr Zelensky over de opleiding door de VS van Oekraïense piloten om met F-16's te kunnen vliegen. Dat meldt het Witte Huis. Eerder raakte al bekend dat de opleiding in september zal beginnen.

"De presidenten Biden en Zelensky hebben gesproken over het begin van de opleiding van de Oekraïense piloten van gevechtsvliegtuigen en over de garantie dat andere landen snel hun F-16's zullen overbrengen naar Oekraïne", aldus het Witte Huis in een persbericht. 

De piloten zullen in september eerst Engels leren in de staat Texas en een maand later een pilotenopleiding volgen in de staat Arizona, in het zuidwesten van de VS, aldus generaal Pat Ryder, de woordvoerder van het Pentagon.

Noorwegen kondigde eerder op de dag aan dat het - na Nederland en Denemarken - F-16's, die van Amerikaanse makelij zijn, zal leveren aan Oekraïne. Denemarken had al 19 toestellen beloofd, Nederland zou volgens Zelensky 42 vliegtuigen leveren.

Het Oekraïense leger heeft donderdag, op de nationale feestdag en exact achttien maanden na het begin van de Russische inval, opnieuw verschillende Russische aanvallen afgeweerd op grote delen van de frontlinie. Dat meldt de Oekraïense generale staf.

Kupyansk, in het oosten van het land en Avdiivka, ten noorden van de door de Russen gecontroleerde stad Donetsk, worden een rapport van de generale staf genoemd als twee doelwitten van beschietingen. Verschillende burgers raakten gewond of werden gedood op de 547ste dag van de oorlog.

De Russen gingen in het offensief in de buurt van Maryinka, ten zuidwesten van Donetsk, maar Kiev slaagde erin hen tegen te houden, klinkt het ook. De informatie van het leger kon niet door onafhankelijke bronnen geverifieerd worden.

De Russische artillerie en luchtmacht zouden op alle fronten worden ingezet. Rusland viel Oekraïne exact anderhalf jaar geleden binnen, op 24 februari 2022.