Blijkbaar moet het frame dat in België niets werkt te allen prijze overeind blijven

De staatsbon lijkt een gigantisch succes te worden. Nu al staat de teller op meer dan 4 miljard euro. Een verpulvering van het record van de vorige grote staatsobligatie-campagne, met de zogenaamde ‘Leterme-bon’ waarmee de schatkist in 2011 5,7 miljard ophaalde, is zeker.

Dat de staatsbon zo enthousiast ontvangen wordt, is niet zo vreemd. De Belg staat bekend als een ijverig spaarder en tegelijk als een behoedzaam belegger. Dan is zo’n binnenlandse staatsobligatie met gegarandeerde rente een veilige gok, op een moment dat de inflatie het vermogen op de spaarboekjes wegvreet.

Natuurlijk kan je kritiek hebben op deze campagne. Als je de waardevermindering door inflatie aftrekt van de rente op de bon na een jaar, dan dreigt de opbrengst nog altijd erg karig uit te draaien, als er al opbrengst is. Dan nog zal dat eindresultaat hoger liggen dan wat je krijgt als je het startbedrag gewoon op de bankrekening laat staan. En voor vele Belgen blijft dat toch het meest vanzelfsprekende alternatief.

Dat de banken met de voeten slepen, is begrijpelijk. Plots krijgen ze te maken met een concurrerend beleggingsproduct met een voordelig belastingtarief. Toch mag het medelijden met de bankier beperkt blijven. De banken hebben de voorbije rentestijgingen handig aangewend om de eigen vermogens- en winstcijfers aan te dikken. Voor de trouwe spaarder waren er enkel wat kruimels. Uit voorzichtigheid, bezweert de sector. De snelheid waarmee enkele kleinere spelers meteen dezelfde voorwaarden als de staatsbon aanbieden, doet vermoeden dat hier ook misbruik van marktmacht meespeelt. Door massaal op de staatsbon in te tekenen toont de Belgische spaarder wat hij echt denkt van de klantvriendelijkheid van de banken.

Eigenlijk is de staatsbon een vrij banaal financieel instrument. In het geheel van de Belgische schuldpolitiek stelt het niet zoveel voor. Maar het symbolisch belang kan wel groot zijn. Met het immense succes toont alvast de Belg zelf een redelijk robuust vertrouwen in de kredietwaardigheid van zijn land. Dat kan de internationale markt inspireren om de rentedruk op België wat te lossen. Als dat gebeurt, dan zal de opbrengst voor de schatkist, en dus ook voor ons burgers, nog vele malen groter zijn.

Merkwaardig genoeg zijn er, ter rechterzijde in Vlaanderen, nogal wat politici en analisten die de Belgische staat dat succes niet gunnen. Stilletjes staan ze aan de zijlijn te hopen dat de campagne alsnog spaak loopt. Blijkbaar moet het frame dat in België niets werkt te allen prijze overeind blijven.

Dat met name ondernemingsvriendelijke stemmen zo openlijk hopen op economische rampspoed is toch vreemd. Het klopt dat zo’n staatsbon niets verandert aan de zeer grote uitdaging voor de federale regering om met hervormingen de toekomst van de welvaartsstaat te garanderen. Kerntaken, arbeidsmarkt, pensioenen, het lijstje is bekend. Maar wat geldt voor klimaatzorg, geldt ook voor onze financieel-economische toekomst: onophoudelijke apocalyptiek over een pikzwarte toekomst brengt oplossingen niet naderbij.