‘Als er 20 miljard euro wegvloeit, is dat een schok voor de banksector’: het monstersucces van de staatsbon
Met 4 miljard euro in anderhalve dag schiet de staatsbon spectaculair uit de startblokken. Als dit de banken niet aanzet tot hogere rentes voor spaarders denkt minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) al aan een tweede staatsbon in december.
Hoeveel mensen kochten de staatsbon al?
Tussen donderdagochtend en vrijdagmiddag tekenden naar schatting bijna 100.000 mensen in voor de Belgische staatsbon op één jaar. Dat maakte het Federaal Agentschap van de Schuld vrijdag bekend.
De staatsbon kan zowel via de overheid als via dertien banken, die daar overigens een commissie op verdienen, worden aangekocht. Langs die eerste weg tekenden tegen vrijdagmiddag 56.532 mensen in, goed voor ruim 1,9 miljard euro. Via de banken werd voor 2,1 miljard euro aan staatsbons gekocht. Dat brengt het totaal rond de 4 miljard euro. Het gemiddelde bedrag waarvoor mensen inschrijven zou rond de 33.000 euro schommelen. “Dat is bijna het dubbele van bij normale obligaties”, zei Jean Deboutte, directeur van het agentschap.
€4.000.252.000
REEDS OPGEHAALD
€33.000
Gemiddeld
INSCHRIJVINGSbedrag
Staatsbons Van Peteghem
Banken
€2,1 miljard
Overheid
€1,9 miljard
€4 miljard
Leterme-bons (2011)
€5,7 miljard
€4.000.252.000
REEDS OPGEHAALD
€33.000
Gemiddeld
INSCHRIJVINGS-
bedrag
Staatsbons Van Peteghem
Banken
€2,1 miljard
Overheid
€1,9 miljard
€4 miljard
Leterme-bons (2011)
€5,7 miljard
Hoeveel zal er uiteindelijk worden opgehaald?
Dat de 5,7 miljard euro die toenmalig premier Yves Leterme (cd&v) in 2011 bij elkaar sprokkelde met zijn ‘Leterme-bon’ wordt overschreden, lijkt iedereen intussen logisch te vinden. “Toen waren mensen minder voorbereid en zagen we het aantal inschrijvingen in de tijd stijgen”, zegt Deboutte. “Nu waren mensen goed voorbereid door de vele aandacht in de pers.”
Het is nu afwachten hoe dat de komende dagen evolueert. Al was er volgens Deboutte, die een opbrengst van 10 miljard euro mogelijk acht, “geen vertraging op te merken” vrijdag. Volgens econoom Bruno Colmant (Degroof Petercam) in De Tijd en l’Echo is een bedrag van 20 miljard euro niet uitgesloten.
Hoe groot de toeloop naar de staatsbon is, wordt duidelijk in vergelijking met de twee voorgaande keren dat de Belgische overheid obligaties uitgaf. In maart werd tijdens de eerste dagen voor 26,8 miljoen euro ingetekend, in juni was dat voor 12,6 miljoen. De overheid geeft vier keer per jaar obligaties uit met een looptijd van drie, vijf of tien jaar. Deze staatsbon van een jaar, met een lagere roerende voorheffing van 15 procent in plaats van normaal 30 procent, is speciaal. Dat leidt tot uitzonderlijke cijfers.
Hoe reageren de banken?
Kleinere banken als Argenta, Axa Bank en BeoBank bieden tijdelijk een termijnrekening aan tegen dezelfde nettovoorwaarden als de staatsbon. Dat zijn echter voorwaarden die zij onmogelijk kunnen aanhouden, meent professor financiële economie Hans Degryse (KU Leuven). “Tegen de huidige marktrente kunnen banken overheidsobligaties kopen met een rendement van 3,2 procent en geld deponeren bij de Europese Centrale Bank voor 3,75 procent. Dus als deze banken zelf een brutorente van meer dan 4 procent moeten aanbieden voor termijnrekeningen om het nettorendement van de staatsbon te evenaren, dan maken ze verlies.”
Bij de grootbanken blijft het vooralsnog relatief stil. Vooraf had sectorfederatie Febelfin minister Vincent Van Peteghem wel oneerlijke concurrentie verweten door het lagere percentage roerende voorheffing. “Neen, het zijn net de banken zelf die het spel oneerlijk spelen door elkaar geen concurrentie aan te doen”, zegt professor economie Paul De Grauwe (London School of Economics / KU Leuven). “Ze hebben impliciet de afspraak gemaakt om hun spaarrentes niet te laten stijgen. Ook zijn ze erin geslaagd om ons te doen geloven dat hogere rentes niet kunnen, omdat er dan vreselijke zaken zouden gebeuren. Maar banken maken wel recordwinsten. Hier hebben ze zelf om gevraagd.”
Daar is Degryse milder in. “Dat banken serieuzer hadden moeten overwegen om spaarrentes op te trekken, kan ik volgen”, zegt hij. “Maar de overheid had die concurrentie ook op een andere manier kunnen organiseren, bijvoorbeeld door een staatsbon op drie of vijf jaar met aantrekkelijke roerende voorheffing aan te bieden. Door te kiezen voor deze formule, net op de looptijd waar de rente het hoogst staat, kiest de overheid er bewust voor banken te raken waar het pijn doet. Er waren andere mogelijkheden. Vergeet ook niet: als er een bedrag van 10 of zelfs 20 miljard euro wegvloeit, is dat een schok voor de hele banksector. Dan moeten banken op een bepaalde manier herfinancieren. Dat zal voor kleine banken moeilijker zijn.”
Smaakt dit naar meer voor de overheid?
Bedoeling van de staatsbon is voor minister Van Peteghem altijd geweest om de concurrentie tussen banken aan te wakkeren, waardoor zij hun spaarrentes zouden optrekken. Gebeurt dat niet, dan denkt Van Peteghem aan een nieuwe staatsbon in december. “Die piste ligt op tafel”, zegt hij in een interview met De Morgen.
Ook Deboutte hield die optie open. Al zal dat volgens hem “van de context afhangen”. Sowieso staat de uitgifte van nieuwe obligaties in december op de planning. Maar noch het rendement, noch de looptijd, noch de roerende voorheffing waartegen dat zal gebeuren ligt vast.
Lees ook
Blijkbaar moet het frame dat in België niets werkt te allen prijze overeind blijven
Lezers over de staatsbon: ‘Dit is vooral interessant voor de rijken of hogere middenklasse’
Niet onbelangrijk is om te onderstrepen dat de overheid hier ook aan verdient. De roerende voorheffing die ze heft op de staatsbon ligt dan wel lager dan normaal, ook 15 procent op het rendement van intussen 4 miljard euro is geen onaardig extraatje. Mogelijk kiezen sommige spaarders in een reactie ook voor termijnrekeningen, waar de overheid nog eens 30 procent roerende voorheffing krijgt.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
