Ruslands zware bommenwerpers zijn opvallend kwetsbaar, en dat doet alarmbellen afgaan in de VS

In het Pentagon moeten ze deze dagen met stomme verbazing hebben gekeken naar de taferelen op de Russische luchtmachtbasis Soltsi-2, ten noordwesten van Moskou. Beelden van een brandend vliegtuig gingen de hele wereld over, nadat de basis zaterdag volgens Moskou het doelwit was geworden van een eenvoudige drone.

Moskou is al weken het doelwit van Oekraïense droneaanvallen. Maar dat ook militaire bases die een cruciale rol vervullen bij een eventuele oorlog met de VS zó makkelijk kunnen worden aangevallen, had niemand in het Westen kunnen bevroeden.

Bij de Amerikanen doet dit alarmbellen rinkelen: op Soltsi-2 zijn Tu-22’s gestationeerd. Deze langeafstandsbommenwerper, bekend bij de NAVO onder de codenaam Backfire, had tijdens de Koude Oorlog de taak om Amerikaanse vliegdekschepen de grond in te boren. En om belangrijke vliegvelden en bases van de VS te vernietigen, desnoods met nucleaire kruisraketten. Als deze toestellen zo kwetsbaar zijn, hoe veilig zijn dan de duizenden kernwapens van Rusland, ’s werelds grootste kernmacht?

Basis ontruimd

Bijna een week na de gewaagde aanval is nog steeds onbeantwoord waarom de beveiliging van Ruslands strategische bommenwerpervloot zo’n puinhoop is. Ook onder de Russische generaals moet de schrik er goed in zitten: op satellietfoto’s die maandag werden gemaakt door het commerciële bedrijf Planet Labs, is te zien dat Soltsi-2 helemaal is ontruimd.

De tien Tu-22’s die zaterdag nog langs de landingsbaan geparkeerd stonden, zouden na de droneaanval in allerijl zijn weggevlogen, dieper Rusland in. Het wrak van het uitgebrande toestel is nog wel te zien op de foto’s. Ook een andere luchtmachtbasis, Sjajkovka dat zo’n driehonderd kilometer van de grens met Oekraïne ligt, zou volgens Oekraïense media maandag het doelwit zijn geworden van een soortgelijke aanval. Onduidelijk is of daarbij schade is aangericht.

De aanval op Soltsi-2, zo’n zevenhonderd kilometer van de Oekraïense grens, is inmiddels de derde op een belangrijke Russische luchtmachtbasis. In december werd het Russische opperbevel al flink in verlegenheid gebracht toen twee bases het doelwit werden van een spectaculaire aanval met drones. Ook toen waren zware bommenwerpers het doelwit. Rusland beschikt over zo'n zestig Tu-22's.

Niet waterdicht

Op de luchtmachtbasis Engels-2, een van de belangrijkste van de strategische luchtmachtvloot, werden toen twee Tu-95 Bear-bommenwerpers beschadigd. Ook dit toestel, waarmee de Russen regelmatig nabij de grenzen van de NAVO en de VS vliegen, moet in geval van oorlog nucleaire aanvallen kunnen uitvoeren. Op de basis Dyagilevo werd onder andere een Tu-22 beschadigd. De luchtmachtbases bevinden zich respectievelijk op zo’n 700 en 450 kilometer van de Oekraïense grens.

Het was de eerste keer dat Kyiv aantoonde dat de luchtverdediging van Rusland, nog altijd ’s werelds grootste kernmacht, niet waterdicht is. Mogelijk sloeg Oekraïne, dat nog steeds iedere betrokkenheid ontkent, toen toe met een oude militaire drone van Sovjet-makelij, de Strizh. Maar volgens het ministerie van Defensie in Moskou zou de aanval op Soltsi-2 zijn uitgevoerd met een eenvoudige helikopterdrone.

Omdat deze drones geen groot bereik hebben, wordt nu gespeculeerd dat Oekraïense ‘saboteurs’ hebben toegeslagen. ‘Dit voegt gewicht toe aan de inschatting dat sommige droneaanvallen op Russische militaire doelen worden gelanceerd vanaf Russisch grondgebied’, aldus het Britse ministerie van Defensie dinsdag op basis van informatie van de eigen inlichtingendiensten. ‘Deze aanval roept opnieuw vragen op over het vermogen van Rusland om strategische locaties diep in het land te beschermen.’

Wraak Oekraïne

Met de drie aanvallen heeft Oekraïne het Kremlin nu flink te kijk gezet. Maar ze zijn hoogstwaarschijnlijk ook bedoeld als wraak voor de rol van de langeafstandsbommenwerpers in de oorlog. Moskou gebruikt de vliegtuigen om veilig vanuit het Russische luchtruim kruisraketten af te vuren. Een van die kruisraketten is de AS-4 Kitchen, een bijna twaalf meter lange raket die werd ontworpen om Amerikaanse vliegdekschepen en hun escorteschepen te torpederen.

Met een explosieve lading van duizend kilo is de AS-4 een vernietigend wapen. Maar tot grote woede van Oekraïne begon Rusland in mei vorig jaar de raket ook te gebruiken voor doelen op land, met veel burgerdoden als gevolg. De kruisraket werd toen onder andere ingezet bij een aanval op een winkelcentrum in Krementsjoek.

Waar de Russen in allerijl de Tu-22’s van Soltsi-2 hebben ondergebracht, is nog onduidelijk. Volgens Olga Honcharenko, deskundige op het gebied van Russische luchtoperaties, zijn de bommenwerpers waarschijnlijk naar een luchtmachtbasis ten zuiden van Moermansk gevlogen, ver weg van de Oekraïense grens. Daar zouden de vliegtuigen na de aanval in december ook naartoe zijn gebracht.