“Ik zag mensen zonder ledematen, zombies, de dood”: Oekraïner Oleksandr Usyk vecht om méér dan enkel de wereldtitel

In augustus vorig jaar verdedigde Oleksandr Usyk met succes z’n wereldtitel tegen Anthony Joshuay. Hij bezit drie van de vier belangrijkste titels in het boksen. Enkel Tyson Fury moet hij nog verslaan - daarover hieronder meer.

Zijn overwinning tegen Joshua vieren deed hij niet in Las Vegas, Dubai of Saint-Tropez. In zijn koffer pakte hij een kogelvrije vest, camouflagepak en verrekijker. Hij ging naar het front. Niet om zelf met een kalasjnikov te zwaaien. “Maar ik vond het mijn taak om mijn landgenoten te steunen.”

Oekraïne, staat er op zijn paspoort. Het land dat al achttien maanden belegerd wordt door Vladimir Poetin.

“Sommige soldaten vroegen me waarom ik naar het front kwam. ‘Wat doe jij hier? Zelfs de generalen komen niet zover.’ Maar ik ben een gewone Oekraïner. Geen generaal. Geen soldaat - zoals de meesten onder hen dat niet zijn. Ze zijn niet klaar voor de oorlog.”

Aan het front zag hij de gruwelen van de oorlog. Huizen stonden in brand. Tanks rolden over de straten. Vrouwen en kinderen weenden om wat ooit was en nooit meer zal zijn. Usyk vertelt over de beelden die hij nooit van zijn netvlies zal krijgen, kraakt zijn stem. 100 kilo gewapend beton verandert in breekbaar porselein.

“Ik zag soldaten zonder armen of benen. Ik zag mannen strompelen over het slagveld alsof ze zombies waren. Ik zag dood en vernieling. In de speeltuinen lagen verlaten knuffels, er waren nooit kinderen.”

Het leven deelt klappen uit. Usyk incasseert, en blijft vechten. Ook in de ring. Zaterdag kampt hij tegen Daniel Dubois voor de WBO-, IBF- en WBA-titel onder de zwaargewichten. Met in zijn hoek de steun van ontelbare onzichtbare Oekraïense soldaten.

“Soms bel ik met vrienden van thuis, en hoor ik raketten ontploffen op de achtergrond. Bommen die vallen. Op het einde van die gesprekken zeggen ze me: ‘Broer, ik bel je terug. Als ik nog leef.’ Tot nu toe rinkelt de telefoon gelukkig nog vaak. Als ik mijn vrienden kan afleiden van hun miserie door te vechten, dan boks ik elke dag.”

Het bloedvergieten laat hem op een andere manier naar zijn sport kijken. Usyk heeft nog één groot doel: Tyson Fury kloppen en zo onbetwistbare wereldkampioen bij de zwaargewichten worden. Alleen stelt de Amerikaan die kamp steeds uit - ondanks gesprekken tijdens de afgelopen maanden is er nog steeds geen datum vastgelegd. Ondertussen doet Fury wel aan trashtalk. Wanneer hij vorig jaar neus aan neus met Usyk ging staan in de ring en een scheldtirade afstak (“Kleine bodybuilderdwerg” en “spleettand” waren twee van de meest verfijnde verwensingen), reageerde de Oekraïner niet. Geen woord. Zijn ogen knipperden zelfs niet. Zijn enige antwoord was stilte.

“Ik ben in zijn hoofd gekropen”, zou Usyk daarover vertellen. Met een lachje: “Wanneer er geen camera’s zijn, is Tyson trouwens helemaal anders. Hij speelt de ‘bad guy’. Maar ik denk dat hij houdt van liefdesfilms. En dat wanneer hij kijkt, hij een beetje moet huilen. Da’s oké. Wanneer ik naar zo’n film kijk, pink ik ook een traantje weg.” Humor met een zachte knipoog. Het typeert Usyk. Hij is niet zoals de meeste zwaargewichten.

Voor de oorlog Usyks wereld verduisterde, hing er een zweem van mysterie rondom hem. Hij is discreter dan zijn concurrenten. Grappig, op een manier die het midden houdt tussen slapstick en stand-up in gebroken Engels. In één en dezelfde foto slaagt Usyk erin om eruit te zien als een zachtaardige knuffelbeer én als een gevaarlijke psychopaat. Als Da Vinci boksers had geschilderd, hij koos de Oekraïner als model. Een Mona Lisa met bokshandschoenen aan.