Oud-kolonel Roger Housen: ‘De ondergang van Prigozjin is slecht nieuws voor Oekraïne’

Wagner-baas Prigozjin is wellicht dood, en dit wijst vooral op één ding: Vladimir Poetin gedraagt zich als het hoofd van een maffiaclan. “Het vlees moet branden van iemand die de organisatie verraadt”, zo staat het in de notities van de in 2007 gearresteerde Siciliaanse peetvader Salvatore Lo Piccolo. Loyauteit is het cement van de maffia. Potentiële muiters moeten ervan doordrongen zijn dat de don almachtig is en altijd overgaat tot vergelding wanneer hij verloochend wordt.

Die wraak wordt meestal ‘koud geserveerd’, dus niet dadelijk na het verraad, maar op het gepaste ogenblik. Dat geschikte moment diende zich afgelopen woensdag aan, exact twee maanden na de gewapende opstand van de Wagner-militie. Het onderzoek van het Kremlin was afgerond, de verantwoordelijkheden vastgesteld en de banden tussen Prigozjin en een reeks legerofficieren in kaart gebracht.

Als de ultieme apostel van de wraak elimineerde Vladimir Poetin, de capo di tutti capi van het Kremlin, op een en dezelfde dag niet alleen Prigozjin en de complete Wagner-leiding, maar schoof hij ook nog generaal Soerovikin en enkele van diens militaire medestanders aan de kant. De generaal, die in het najaar nog de leiding had over het Russische invasieleger in Oekraïne, werd ontslagen als luchtmachtchef omwille van zijn te nauwe band met de trouweloze capo Prigozjin.

Het valt op dat bij het uit de weg ruimen van de Wagner-baas de ambiguïteit ontbreekt die normaal gepaard gaat met de verwijdering van mensen die Poetin tegen de haren instrijken: het zogenaamde ‘plotselingedoodsyndroom’, wanneer ze op mysterieuze wijze uit ramen vallen of ‘zelfmoord’ plegen. Over wat Prigozjin overkomen is, mag er weinig twijfel bestaan: hij is vrijwel zeker geëxecuteerd, alsof hij op het Rode Plein door een vuurpeloton was neergeschoten. Zo houd je de macht in handen als je regeert als een maffiabaas.

De ondergang van de huurlingenleider is slecht nieuws voor Oekraïne, in weerwil van de barbarij die hij er gepleegd heeft. Het betekent immers dat Poetin zijn wurggreep op de macht behouden heeft. Hij lijkt sterker dan ooit. Na de eliminatie van Prigozjin en Soerovikin is de kans klein dat er in de komende periode nog een uitdaging zal komen uit Poetins binnenste kring of de Russische elite. Dat betekent dat hij deze kwaadaardige aanvalsoorlog kan blijven voortzetten zolang zijn munitievoorraad het houdt. En dat zal hij ongetwijfeld doen, in de hoop dat Donald Trump of een andere Republikeinse criticus van Oekraïne het Witte Huis wint en Kiev de pas afsnijdt.

Net zoals Don Vito Corleone in The Godfather neemt Poetin ook alles persoonlijk, zeker wanneer zijn macht publiekelijk uitgedaagd wordt. Dan rest er maar één optie: vergelding. Want uiteindelijk is voor een maffioso de persoonlijke reputatie het hoogste goed: hoe geduchter zijn reputatie, hoe meer hij kan intimideren. Misschien had iemand tegen Prigozjin moeten zeggen The Godfather eens aandachtig te bekijken vooraleer zich tegen ‘don’ Poetin te keren.