Recordaantal personeelsleden en zij-instromers in Vlaams onderwijs, toch lijkt lerarentekort alleen maar groter te worden

Zo blijkt de cijfers van de VDAB dat er momenteel net geen 3.200 niet-ingevulde vacatures zijn in het onderwijs. Dat zijn er 20 procent meer dan vorig jaar.

Weyts wijst erop dat heel Vlaanderen wordt geconfronteerd met krapte op de arbeidsmarkt, zo verwijst hij naar sectoren als de horeca en zorg. “We hebben al verschillende maatregelen genomen, maar de krapte op de arbeidsmarkt speelt iedereen parten”, zegt hij. “Peter Goossens (chefkok, red.) kan zijn restaurant twee dagen in de week sluiten bij gebrek aan personeel, maar een school kan dat niet. Daarom gaan we weer creatief aan de slag moeten.”

Een van de maatregelen die Weyts nam tegen het lerarentekort is om zij-instromers meer anciënniteit te laten meenemen uit de private sector. Vorig schooljaar maakten een recordaantal van 4.697 Vlamingen de overstap van de privésector naar het onderwijs. Dat zijn er 10 procent meer dan het schooljaar voordien.

In de provincies West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Limburg stijgt het aantal zij-instromers, terwijl het aantal in Vlaams-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest stabiel blijft. Het merendeel (ongeveer 3.000) koos voor het secundair onderwijs, waar de noden het hoogst zijn. Een duizendtal zij-instromers stapte over naar het basisonderwijs. De anderen kozen onder meer voor het volwassenenonderwijs en het deeltijds kunstonderwijs. Vooral dertigers maakten de overstap (48 procent van de zij-instromers). Daarna volgen veertigers (29 procent), vijftigers (13 procent) en zestigers (2 procent).

Ondanks de vele Vlamingen die de privésector inruilen voor een job als leerkracht, zijn een op de vier schooldirecteurs nog op zoek naar minstens één leraar. Dat blijkt uit een bevraging van de Onderwijsvereniging van Steden en Gemeenten (OVSG). Zes op de tien directies geeft aan dat het lerarentekort in hun school even groot (32 procent) of groter (28 procent) is dan vorig jaar. Slechts 17 procent stelt dat het lerarentekort kleiner is geworden, en 23 procent zegt geen lerarentekort te hebben.

Het lerarentekort laat zich ook op andere vlakken voelen. Zo zegt een op de vijf directies dat het tekort een argument is om geen capaciteit bij te creëren of nieuwe richtingen aan te bieden. De meeste technische scholen hebben ook nog leerlingen op de wachtlijst staan voor de B-stroom.

De minister erkent dat het recordaantal van 208.000 personeelsleden in het onderwijs nog te weinig blijkt te zijn. Dat is deels te verklaren door de demografie. Er zijn niet alleen veel kinderen (vooral in het secundair onderwijs), de klassen zijn ook meer divers dan vroeger. “Er zijn meer zorgnoden en meer kinderen met een andere thuistaal dan het Nederlands en een andere culturele achtergrond”, aldus de minister.

Verder beseft Weyts dat “het onderwijsveld zichzelf moet behoeden om de eigen tekorten niet te organiseren”. Zo kondigde hij eerder al aan dat hij de normen om een nieuwe studierichting te kunnen aanbieden vanaf volgend schooljaar (2024-2025) strenger zal maken. Een nieuwe opleiding mag maar bestaan als ze binnen de twee jaar tijd vijf leerlingen telt. Die maatregel moet ook het tekort aan leerkrachten wegwerken, want veel kleine klasjes betekent dat er telkens veel leraren ingezet moeten worden.

Andere maatregelen die de minister inzet in de strijd tegen het lerarentekort is de lancering van drie nieuwe profielen in het onderwijs: gastleraar, de leerkracht met een dienstverleningscontract en de leraar-specialist.