Psychiater Dirk De Wachter over een moreel dilemma: ‘Mijn broer vraagt om de haverklap of ik kan komen babysitten. Hoe geef ik mijn grenzen aan?’

De vraag

“Ongeveer een jaar geleden kregen mijn oudste broer en zijn vriendin hun eerste kindje. Ze zijn duidelijk allebei heel enthousiast over deze nieuwe wending in hun leven, en ik ben dat als zus uiteraard ook. Maar tegelijk houden ze wel erg vast aan hun oude leven. Sinds mijn broer vader werd, word ik om de haverklap opgetrommeld om te babysitten, zodat hij met zijn vriendin naar de cinema kan, uiteten kan gaan, of zodat ze samen kunnen feesten in de stad. Vorige maand vroeg hij zelfs wekelijks of ik kon komen oppassen. Een babysit inschakelen lijken ze niet eens te overwegen.

“Ik heb een paar jaar geleden beslist dat ik zelf geen kinderen op de wereld wil zetten. Onder andere omdat ik mijn tijd het liefst met mijn vrienden doorbreng, of met mijn lief. Of ja: op de dansvloer. Nu heb ik soms het gevoel dat ik de gevolgen draag voor een levenskeuze die uiteindelijk toch die van mijn broer is. Zie mij hier nu zitten, denk ik weleens als ik mijn zaterdagavond weer eens doorbreng in hun huis in the middle of nowhere.

“Tot nu toe durfde ik nog nooit ‘nee’ zeggen, onder andere omdat hij het belangrijk vindt dat ik een goede band opbouw met zijn zoontje. Maar ik voel dat ik steeds geïrriteerder word door de vanzelfsprekendheid waarmee hij een beroep op me doet. Hoever moet ik gaan om het leven van mijn broer en zijn vriendin te vergemakkelijken? En waar kan ik de grens trekken?”

Het antwoord van psychiater Dirk De Wachter: ‘Het is niet omdat je als kinderloos persoon in theorie tijd hebt om regelmatig te babysitten, dat het ook jouw verantwoordelijkheid wordt’

“Laat me beginnen met te zeggen dat het een goede zaak is dat ouders op hun omgeving leunen om hun kinderen groot te brengen. Mijn mening daarover is: it takes a village to raise a child. Een breed netwerk opbouwen dat kan bijspringen om op je kinderen te passen, vind ik dus absoluut een goed idee. Voor de kinderen in kwestie is het een verrijking, maar ook voor de ouders zorgt het voor wat welgekomen ademruimte. Dat de familie eerst in het vizier komt bij het verdelen van de oppastaak is dus logisch. Maar het mag geen vrijgeleide zijn om beslag te leggen op hun vrije tijd als ze dat ook niet zelf willen.

“Dat brengt ons bij deze casus. Ik heb de indruk dat deze zus haar grenzen tot nu toe nog niet echt heeft aangegeven. Ze lijkt vooral mee te gaan in de wensen van haar broer, maar daar zou ik mee opletten. Als ze nu al merkt dat de irritaties zich opstapelen, kan het best zijn dat de bom in de toekomst barst wanneer ze nog eens wordt opgebeld met de vraag om te babysitten. Dat wil je voorkomen, zodat er niets gezegd wordt waar je later spijt van krijgt.

“Ik denk dat het voor de hand ligt dat deze jongedame eens een goed gesprek met haar broer moet voeren. Dat pakt ze het best zo positief mogelijk aan, door te benadrukken dat ze haar neefje heel graag ziet, en dat ze het absoluut geen probleem vindt om af en toe te babysitten. Máár dat de planning toch beter bekeken moet worden. De kans is groot dat de broer zich er niet eens van bewust was dat het voor haar allemaal wat veel was geworden. Reageert hij toch slecht, en vindt hij het kinderachtig dat zijn zus haar weekends liever al dansend doorbrengt, dan lijkt me dat vooral zijn probleem. Maar ook dan is het goed dat er helderheid kwam.

“Wat deze persoon vooral niet mag doen, is zich schuldig voelen. Het is niet omdat je als kinderloos persoon in theorie de tijd hebt om regelmatig te babysitten, dat het ook jouw verantwoordelijkheid wordt. Iedereen moet in het leven vooral zélf uitmaken waar zijn of haar vrije tijd naartoe gaat. Als iemand vooral belang hecht aan vrienden, dan is dat even legitiem. Ik lees tussen de lijnen dat deze persoon denkt dat die tijds­bestedingen minder belangrijk zijn dan het opvoeden van een kind, maar waarom zou dat het geval zijn? Of ze haar tijd nu aan haar carrière wil wijden, aan een of andere hobby, of gewoon graag thuis in de zetel zit: dat is volledig haar zaak. Daarvoor hoeft ze zich niet te verantwoorden.

“Deze zus schrijft dat haar broer het belangrijk vindt dat ze een goede band met zijn zoontje opbouwt. Maar om een goede band te creëren, lijkt het me net belangrijk dat ze leuke activiteiten met haar neefje kan doen op momenten dat het ook haar goed uitkomt. Wanneer ze zich daarentegen beperkt voelt in haar vrijheid, staat dat een goede band met andere woorden in de weg. Het gaat ’m toch vooral over quality time, niet over de hoeveelheid tijd die je samen doorbrengt. Reden te meer om een goed gesprek te hebben.

“Bovendien is het makkelijk geworden om voor een kleine vergoeding een babysit te laten opdraven. Misschien redeneren deze broer en zijn vriendin dat ze liever iemand laten langskomen die ze goed kennen. Maar een babysit, die het huis en het kindje goed kent, kan op den duur ook een vaste waarde worden. Dat gevoel van anonimiteit is er in het begin misschien, maar zal op den duur ook weer wegebben. Nóg een argument om de oppastaak niet volledig bij deze zus te leggen.”

Worstelt u zelf met een vraag die u onze Raad der Wijzen wilt voorleggen, mail dan naar raadderwijzen@demorgen.be