Puissant rijke ‘Taiwanese Donald Trump’ die toenadering tot China zoekt, wil president worden

“Als president maak ik een tech-eiland van Taiwan, in plaats van een Aziatisch munitiedepot. Ik zorg persoonlijk voor vijftig jaar vrede.” Soms belooft de 72-jarige tycoon Terry Gou, die zich maandag kandidaat stelde voor de Taiwanese presidentsverkiezingen, te veel. Bijvoorbeeld ondernemingen in Brazilië die nooit worden opgeleverd, of tienduizenden fabrieksbanen in de Verenigde Staten die er uiteindelijk niet komen.

Gou denkt nu eenmaal groot. Zijn scherpe zakelijke instinct en tomeloze werklust maakten hem in bijna vier decennia tot ongekroonde keizer van de globalisering. Nu gaat de oprichter van de grootste elektronicafabrikant ter wereld voor het presidentschap, als onafhankelijke kandidaat uit de behoudende hoek. Zijn partij, de Kuomintang (KMT), koos een andere kandidaat die hoger in de peilingen staat dan deze Taiwanese versie van Donald Trump.

Alweer, moet Gou hebben gedacht. In 2020 wilde hij ook al en ook toen zag de KMT hem niet zitten. Veel kiezers vrezen immers dat Gou zijn belangen op het Chinese vasteland belangrijker vindt dan op het de facto onafhankelijke eiland Taiwan, waar Gou maar enkele maanden per jaar doorbrengt. Voor Peking is Taiwan een afvallige provincie die onder Chinees bestuur zal worden gebracht. Liefst vreedzaam, maar desnoods met geweld.

Geboren in morsige fabriekswijk

Een jaar nadat Gous ouders, die met de KMT meevochten tegen de communisten, naar Taiwan waren gevlucht, werd Gou daar in een morsige fabriekswijk in de buurt van hoofdstad Taipei geboren. Zijn vader was politieman. Bij gebrek aan een dienstwoning voor het gezin groeide Gou op in een achterkamertje van een tempel. Ondanks zijn geschatte persoonlijke vermogen van 6,8 miljard dollar eet Gou nog steeds graag noedels. Dat is dagelijkse kost in de Chinese provincie Shanxi, waar zijn voorvaderen vandaan komen.

Ooit wordt elektronica onmisbaar in het dagelijkse leven, voorspelde Gou toen hij in 1974 met een startkapitaal van 7.500 dollar een schuur met tien arbeiders huurde. Het eerste product: plastic knopjes voor televisies. Hon Hai Precision Electronics, internationaal bekend als Foxconn, was geboren. Het succes kwam Gou niet aanwaaien: maandenlang reisde hij als vertegenwoordiger langs potentiële buitenlandse klanten. Dan bleef hij net zo lang bij de receptionistes plakken tot de bedrijfsleider hem ontving – of de beveiliging hem uit het pand zette. De doorbraak kwam in 1980 met een order voor joysticks voor Atari-spelcomputers.

Als een van de eerste fabrieksbazen die werden geconfronteerd met stijgende loonkosten op Taiwan nam Gou in 1988 de sprong naar het Chinese vasteland, waar de voorraad goedkope arbeid onuitputtelijk was. Al snel kon geen elektronicamerk om Gou heen. Foxconn werd beroemd als fabrikant van Apple-producten.

Meedogenloze efficiency

In 2010 leidde Foxconns meedogenloze efficiency, waarbij arbeiders onder een semi-militair regime op de seconde precies schroefjes in een iPhone draaien, tot een zelfmoordgolf. Twee jaar lang sprongen regelmatig arbeiders van de daken van Foxconn-fabrieken, tot vangnetten en salarisverhogingen de kritiek van internationale en Chinese activisten dempten.

Ondanks zijn opvliegende temperament beheerst Gou de kunst van met politieke winden mee te waaien. Van de Amerikaanse handelsoorlog tegen China had Foxconn de afgelopen jaren dan ook weinig last. Gou bediende immers al in 2017 de America First-campagne van zijn ‘vriend’ Donald Trump door een Foxconn-fabriek voor lcd-schermen in Wisconsin te bouwen. Zakelijk geen succes, politiek wel. Natuurlijk vergat Gou zijn andere ‘vriend’, de Chinese president Xi Jinping, niet: hij investeerde stevig in fabrieken die bijdroegen aan Xi’s doel om nummer één op hightech-gebied te worden.

Als politicus vaart Gou blind op zijn zakelijke ervaringen: volgens hem hoeft Taiwan niet te kiezen tussen de VS en China. Gous voorspelbare standpunten over toenadering tot Peking hebben op het eiland de afgelopen vijf jaar echter aan populariteit ingeboet. Zeker omdat China de militaire druk steeds verder opvoert. Afgelopen weekend oefende het Chinese leger een omsingeling van het Taiwanese hoofdeiland met gevechtsvliegtuigen, drones en marineschepen.

Oppositie te verdeeld

Dat verwijt Gou Peking niet: wat hem betreft is alle oorlogsdreiging de schuld van de voormalige onafhankelijkheidspartij Democratische Volkspartij (DPP), die nu regeert. De DPP staat op 40 procent van de stemmen in de peilingen, maar de conservatieve oppositie is te verdeeld om een vuist tegen de DPP te maken. De verbrokkeling in het China-vriendelijke kamp wordt erger door Gous onafhankelijke kandidatuur.

“Ik zal niet toestaan dat Taiwan een tweede Oekraïne wordt”, zegt Gou, die Taiwan eigenhandig wil “wegleiden van de afgrond van oorlog met China”. Zeker nu hij vier jaar geleden de dagelijkse leiding over zijn bedrijf heeft neergelegd, zal hij bij conflicten Taiwan boven Foxconn laten gaan, belooft hij. “Als Chinese communistische leiders zeggen dat ze mijn activa in China in beslag nemen als ik ongehoorzaam ben, dan zeg ik: alsjeblieft, doe maar.” Of daar veel Taiwanezen voor warmlopen, merkt Gou tijdens de verkiezingen in januari.