Mechels bedrijf gaat Turkse buschauffeurs inzetten voor leerlingenvervoer: “In het begin met Google Translate, maar ze zullen ook Nederlands leren”

De Vlaamse dienst Werk en Sociale Economie heeft de nieuwe lijst met knelpuntberoepen bekendgemaakt, waarvoor bedrijven sowieso mensen van buiten de Europese Unie naar Vlaanderen mogen halen. Het woord ‘sowieso’ betekent hier dat bedrijven niet hoeven te bewijzen dat ze in België of de Europese Unie (EU) niemand voor een bepaalde functie hebben gevonden. De overheid gaat ervan uit dat er voor die functies sowieso een tekort aan arbeidskrachten is.

De nieuwe lijst bevat 29 beroepen. Dat is een forse stijging: op de vorige lijst, die twee jaar geleden werd opgesteld, waren maar 22 functies opgenomen. Vandaag zijn al meer dan vierduizend niet-EU-burgers naar Vlaanderen gekomen om een job op de lijst met knelpuntberoepen te komen uitoefenen. Maar liefst 48% daarvan komt uit Turkije. 10% komt uit Marokko.

Turkse buschauffeurs

Een van de nieuwe beroepen op de knelpuntenlijst is buschauffeur. Margaux Cannaerts, die mee aan het hoofd staat van het Mechelse familiebedrijf Autobussen Cannaerts, is daar blij mee. “We vinden in Vlaanderen bijna niemand die buschauffeur wil zijn”, zegt ze. “We wilden daarom eerder al twee Turkse chauffeurs naar hier halen, maar dat ging niet omdat het beroep van buschauffeur niet op de lijst stond. Nu kan het wel.”

“De Turkse chauffeurs bereiden zich nu voor om naar België te komen”, zegt Margaux. “Ze zullen kinderen van het bijzonder onderwijs naar school brengen en worden ook ingezet om personeel van bedrijven te vervoeren. Het gaat telkens om ritten met een vast parcours, zodat ze de weg hier een beetje leren kennen. In het begin zal de communicatie met de passagiers vooral via Google Translate moeten gebeuren, maar ze zullen zeker ook Nederlands leren.”

Tussen haakjes: de openbare vervoersmaatschappij De Lijn zegt dat het geen chauffeurs van buiten de Europese Unie naar hier zal halen. “De taalbarrière is te groot. Onze chauffeurs moeten Nederlands spreken”, zegt Marco Demerling, woordvoerder van De Lijn.

Veel bouwberoepen

Niet minder dan 10 van de 29 beroepen op de knelpuntenlijst zijn nieuw en 6 van de 10 nieuwkomers zijn functies uit de bouwsector, waaronder metselaar en calculator. Een calculator is iemand die uitrekent hoeveel een bouwproject zal kosten. “We hebben al twee jaar een vacature openstaan voor calculator”, zegt Linda de Bruin, personeelsdirecteur van het bouwbedrijf DCA in Beerse. “Omdat we niemand vinden, kunnen we aan sommige openbare aanbestedingen niet meedoen. We staan er dus zeker voor open om iemand van buiten de Europese Unie aan te werven.”

Embuild, de sectorvereniging van de bouw, vindt trouwens dat er nog te weinig bouwberoepen als knelpunt erkend zijn in Vlaanderen. “Het is positief dat de knelpuntenlijst is uitgebreid, maar de lijst is nog te kort”, zegt Marc Dillen, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen. “Er zijn ook grote tekorten voor functies zoals binnen- en buitenschrijnwerker, dakwerker, schilder, wegenwerker en nog een hele reeks andere beroepen, en die staan niet op de lijst. Het is jammer dat Vlaanderen maar 29 beroepen op de knelpuntenlijst heeft gezet. Op de Waalse lijst staan 75 beroepen.”

Opvallend: er zijn tien functies bijgekomen op de knelpuntenlijst in Vlaanderen, maar er zijn ook drie beroepen van de lijst verdwenen, waaronder chef-kok. Voor die beroepen wordt het dus moeilijker om mensen van buiten de Europese Unie naar hier te halen.

En Waalse werklozen?

Het feit dat onder meer buschauffeurs, metselaars en calculatoren, maar bijvoorbeeld ook tegelzetters en koeltechnici, voortaan zonder een arbeidsmarktonderzoek van buiten de Europese Unie naar Vlaanderen kunnen worden gehaald, roept wel een vraag op: waarom kunnen we die mensen niet in Wallonië vinden? In Vlaanderen is 3% van de beroepsbevolking werkloos. In Wallonië gaat het om 8%. “Omdat het hier om knelpuntberoepen gaat”, zegt Karolien Waegeman, woordvoerder van de dienst Werk en Sociale Economie bij de Vlaamse overheid. ”Knelpuntberoepen in Vlaanderen zijn ook knelpuntberoepen in Wallonië of in de Europese Unie.”

Arbeidsmarktexpert Ive Marx (Universiteit Antwerpen) is het daarmee eens. “Ik lees berichten over het lage aantal Waalse werkzoekenden dat solliciteert voor een job in Vlaanderen, en ik stel me daar zeker vragen bij”, zegt hij. “Maar als Vlaamse bedrijven niemand vinden in Wallonië of de EU, moeten ze de kans krijgen om die mensen buiten Europa te zoeken. Dat is noodzakelijk voor de Vlaamse economie. Als de bouwbedrijven hun jobs niet ingevuld krijgen, betekent dit dat beroepen die eraan gelieerd zijn, bijvoorbeeld schrijnwerkers, ook minder werk hebben.”

Hoog- en laaggeschoolden

Op de Vlaamse knelpuntberoepenlijst staan trouwens alleen jobs voor ‘middengeschoolden’. Voor hooggeschoolde functies bestaat geen knelpuntberoepenlijst. De overheid gaat ervan uit dat er sowieso een tekort aan hooggeschoolden is, waardoor bedrijven voor elke functie waarvoor een diploma van het hoger onderwijs nodig is, makkelijk mensen van buiten Europa kunnen halen. Vandaag werken meer dan zesduizend niet-EU-burgers in hooggeschoolde functies in Vlaanderen. De meest voorkomende nationaliteit is Indiër.

Er is ook geen lijst met knelpuntberoepen voor laaggeschoolden, dus voor functies waarvoor geen enkel diploma vereist is. “We gaan ervan uit dat er voor deze jobs geen tekort aan arbeidskrachten is in Vlaanderen, tenzij een werkgever echt kan aantonen dat hij ondanks grote inspanningen geen geschikte kandidaat voor een functie heeft gevonden”, zegt Karolien Waegeman.