Psychiater na de zaak-Pichal: “Vraag naar dadertherapie is enorm gestegen”

Een week nadat bekendraakte dat VRT-presentator Sven Pichal (44) gearresteerd werd op verdenking van bezit en verspreiding van beelden van kindermisbruik, blijft de zedenzaak nazinderen. Zowel hij als musicalacteur Reuben D.B. (34) – die als spilfiguur in het dossier wordt beschouwd – kondigde via zijn advocaat aan dat hij met een problematiek kampt en daar gepaste hulp voor zoekt. Die begeleiding kan voor beiden pas starten als ze de gevangenis mogen verlaten. Wanneer dat is, daar bestaat vandaag nog geen uitsluitsel over.

LEES OOK. Spilfiguur in zaak-Pichal zegt dat zijn daden gevolg zijn van misbruik in eigen kindertijd: is het ene echt de oorzaak van het ander?

Maar forensisch psychiater Nils Verbeeck, gespecialiseerd in seksuele misdrijven, spreekt over een ‘heel groot tekort’ aan mensen om adequaat aan dadertherapie te kunnen doen. “Want het aantal dat doorgestuurd wordt, is de laatste jaren enorm gestegen”, zegt hij. “Oorspronkelijk werd dadertherapie opgezet voor mensen die reeds veroordeeld waren. Ook de residentiële begeleiding is daarop gericht. Maar we zien de laatste tijd veel meer problemen van online misbruik. Mensen die beelden van kindermisbruik opzoeken dus, maar daar hebben we nauwelijks een goeie werking voor.”

“Vroeger was de behandeling vooral gericht naar mensen die hands on feiten pleegden. Mensen die veroordeeld werden voor aanranding of verkrachting. Maar bij de problematiek rond die beelden merken we dat daar vooral een verslavingsproblematiek bij hoort. Dat is een aspect dat niet kan worden opgelost in een klassieke groepstherapie zoals we vaak met daders omgaan. Die verslaving valt veel meer op het niveau van de geestelijke gezondheidszorg of psychiaters.”

En die gespecialiseerde zorg vraagt nu eenmaal veel meer mensen en middelen, zegt Verbeeck. “We leven in een maatschappij waar internet, smartphones en computers bijzonder belangrijk zijn. De verleiding of de kans dat die mensen hervallen is bijzonder groot. Die problematiek oplossen vraagt meer gespecialiseerde zorg dan wij vroeger dachten. Bovendien zijn er, bijvoorbeeld door initiatieven als Stop It Now!, veel meer mensen die zich spontaan aanmelden, terwijl de zorg vandaag niet helaas niet uitgebreider werd.”

Vlaams minister van Justitie en Handhaving Zuhal Demir (N-VA) wil daar iets aan doen. Zij trekt de komende vier jaar telkens 1.354.250 euro extra uit om de capaciteit voor dadertherapie te verhogen. “Want als we niet aan de slag gaan met hun problematiek, zijn zij een tikkende tijdbom voor de maatschappij en dreigen opnieuw slachtoffers te vallen”, zegt Demir.

Psychiater Nils Verbeeck reageert opgetogen, maar volgens hem is dat lang niet genoeg. “Dit zou niet alleen op Vlaams niveau mogen gebeuren. Er is een globaal beleid nodig, in samenwerking met Justitie en Sociale Zaken. We moeten echt een tandje bijsteken, ook om de slachtoffers en naaste omgeving van daders beter te helpen.”

LEES OOK. Hulpverleenster bij hulplijn tegen seksueel kindermisbruik Stop it Now!: “Vaak zijn we de eerste mensen aan wie ze het durven te vertellen”

Virtuele beelden kindermisbruik

Bijkomende problematiek rond online beelden van kindermisbruik is de razendsnelle evolutie van artificiële intelligentie. Met behulp van AI wordt er illegaal en ‘op industriële schaal’ virtuele kinderpornografie gemaakt. Internationaal bestaat er nu discussie of mensen met een pedofiele voorkeur op die manier misschien ‘veilig’ hun seksualiteit kunnen beleven, zonder dat er echte kindslachtoffers mee gemoeid zijn. Het idee wordt zelfs geopperd om die expliciete beelden van ‘virtuele’ kinderen voor te leggen aan daders tijdens een therapie.

Maar psychiater Nils Verbeeck huivert van die gedachte. Hij is een rabiate tegenstander. “Vijftien jaar geleden heb ik hier al voor gewaarschuwd nadat een prof uit Leuven het lumineuze idee had om virtuele kinderseksrobots te gebruiken. Ik heb me daar radicaal tegen verzet, want als je normalisatie van zo’n problematiek maakt, creëer je net een hemelsbreed probleem. Seks met kinderen is compleet fout. Seks met ongelijken, daar mag je nooit mee akkoord gaan. Op geen enkele manier. Het is gewoon vreselijk als een kind wordt gereduceerd tot een seksobject, dus ook virtueel.”