Nu de ontknoping nadert: moeten assisenprocessen nog blijven bestaan? "Op deze manier ondoenbaar"
Moeten assisenprocessen nog gevoerd worden op de manier zoals dat vandaag gebeurt? Die vraag werpt federaal procureur Frédéric Van Leeuw op, nu het monsterproces over de aanslagen zijn einde nadert. "Dit heeft acht magistraten anderhalf jaar in beslag genomen. Dat zijn acht magistraten die niet ingezet kunnen worden op andere zaken." Daardoor is de situatie bij andere rechtbanken in Brussel "dramatisch".
Het assisenproces over de aanslagen van 22 maart in ons land nadert zijn ontknoping. "Een belangrijk moment", noemt federaal procureur Frédéric Van Leeuw het in "De ochtend".
Een moment ook om even terug - en vooruit - te blikken. Want we hebben al gezegd dat er op voorhand veel angst was dat een volksjury die taak niet zou kunnen volbrengen (onterecht, zo blijkt). Procureur Van Leeuw had vooraf ook al zijn bedenkingen geuit. En ook nu, nu het einde nadert, doet hij dat opnieuw - voor toekomstige processen. "Ik was kritisch, niet per se over de burgers die dat moeten doen, maar een assisenproces kost heel veel aan het gerechtelijk systeem." Om je een idee te geven: dit proces zal ons tientallen miljoenen gekost hebben.
Federaal procureur Frédéric Van Leeuw: "We mogen de slachtoffers na het terreurproces niet vergeten"
"Dit heeft acht magistraten anderhalf jaar in beslag genomen. Dat zijn acht magistraten die niet ingezet kunnen worden op andere zaken."
En dat is - zacht gezegd - voelbaar. "De situatie aan het hof van beroep in Brussel is dramatisch", benadrukt Van Leeuw. "Als je nu hoger beroep aantekent in een dossier dat niet prioritair is, dus waar er geen gedetineerde is, wordt de zaak vastgesteld in maart of april 2025", geeft hij als voorbeeld. "Sinds begin januari 2022 zijn er al meer dan 40 nieuwe assisenzaken. Dat is gewoon ondoenbaar."
Procureur-generaal Delmulle had het bij de opening van het gerechtelijk jaar ook al over het schrijnende personeelstekort bij het Brusselse parket. "De cijfers die hij meegegeven heeft, zijn hallucinant", klinkt het ook bij Van Leeuw.
Theoretisch zou het parket over 119 magistraten moeten beschikken, maar dat is in de loop van 2023 gezakt tot 95. Rekening houdend met de bevallingsverloven, ziekteverloven van meer dan een maand en externe detacheringen, bedraagt het aantal reëel aanwezige magistraten vandaag amper 84 of 70 procent. Het parket had al een aantal tijdelijke crisismaatregelen genomen, maar de prognose dat de situatie in de loop van 2023 nog zou verslechteren en de toename van het aantal dossiers, brachten het parket in maart van dit jaar tot de conclusie dat structureel moest ingegrepen worden zodat het beleid en de werklast coherent en verdedigbaar bleven.
"Bijgevolg wordt momenteel, bij wijze van voorbeeld, de snelrechtprocedure minder toegepast voor diefstallen vastgesteld op heterdaad zonder geweld, zijn er minder zittingen van de politierechtbank en bijgevolg een daaraan aangepast vervolgingsbeleid voor verkeersinbreuken en is de invoering van de onmiddellijke minnelijke schikking opgeschort", zegt de procureur-generaal. Hij hoopt dat het aantal magistraten begin 2024 opnieuw zal stijgen tot 104. "Dat is nog niet ideaal maar het zal toch toelaten om bepaalde van de structurele crisismaatregelen terug af te bouwen."
Van Leeuw wil dan ook dat er nagedacht wordt over andere oplossingen: "Moeten we het model behouden?"
Concreet denkt hij aan twee pistes: een jury die bijvoorbeeld gedurende twee maanden verschillende zaken bekijkt - zoals het in de Verenigde Staten of Frankrijk af en toe gebeurt. En een pool van gespecialiseerde magistraten die over het hele land opereren en die dus alleen assisen doen, "zodat er geen impact is op de organisatie van de rechtbank."
Want, zo zegt hij, "assisen maakt slechts 0,007 procent uit van alle rechtszaken die voor de rechtbank passeren. Alle andere zaken worden daardoor vertraagd, wat een probleem is voor het helingsproces van alle andere slachtoffers."
De conclusie? "Het is belangrijk om de juiste financiering te vinden én om prioriteiten te stellen."