Amper aandacht voor seksuele voorlichting in onderwijsdoelen, waarschuwt Sensoa: "TikTok en porno nemen het over van school"
Leerlingen in de tweede en derde graad van het middelbaar onderwijs zullen in de toekomst niet genoeg seksuele opvoeding krijgen. Dat vreest Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, nu scholen door de nieuwe minimumdoelen meer vrijheid hebben om hun leerplan in te vullen. "Via TikTok worden jongeren steeds vroeger én foutiever geïnformeerd", zegt Wannes Magits van Sensoa in "De ochtend" op Radio 1. "Scholen moeten een tegenwicht bieden."
TikTok staat vol tips om je leven te "vergemakkelijken". Ook het debat rond anticonceptie gaat tegenwoordig viraal op het socialemediakanaal. De "aanbeveling" daar: stop met hormonale anticonceptie en doe het allemaal natuurlijk.
En er zijn nog wel "tips" op TikTok die de wenkbrauwen doen fronzen. Zo beweren influencers dat je genoeg beschermd bent tegen een ongewenste zwangerschap als je enkel de pil neemt op de dag dat je seks hebt gehad.
Ook "hormoonmoeheid" is een populair thema. Jonge vrouwen willen komaf maken met de overbodige hormonen die anticonceptiemiddelen toedienen. Natuurlijke methodes, zoals je cyclus bijhouden of je lichaamstemperatuur meten, worden aangeprezen.
"Maar voor jongeren is dat niet echt een betrouwbare methode", waarschuwt Wannes Magits van Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid, in "De ochtend" op Radio 1.
BEKIJK - TikTokster noemt natuurlijke anticonceptie even betrouwbaar als de pil
Tegenwicht tegen TikTok
"Jongeren worden steeds vroeger én foutiever geïnformeerd over seksuele zaken via influencers op TikTok", zegt Magits. "Daarom is het belangrijk dat scholen een goed tegenwicht bieden via een degelijke seksuele voorlichting."
En Sensoa vreest dat er nog weinig over seks en relatie gepraat zal worden, nu de nieuwe minimumdoelen scholen veel vrijheid geven hoe ze hun leerplan invullen. "De minimumdoelen zijn erg vaag", zegt Magits. "Er staat bijvoorbeeld in dat de school het thema gezondheid moet behandelen, maar niet specifiek dat seksuele gezondheid aan bod moet komen."
Toch niet meer vanaf het derde middelbaar alleszins. "Dat is net de leeftijd dat jongeren beginnen te experimenteren met porno kijken, naaktfoto's uitwisselen en seksuele relaties", zegt Magits. "De school is dan een veilige ruimte waarin jongeren hun vragen kunnen stellen zonder schaamte en juiste informatie kunnen krijgen."
BEKIJK - Seksuele voorlichting op school, wat denken jongeren daar zelf over?
Wat is er veranderd in de onderwijsdoelen?
Onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) en de onderwijskoepels moesten vorig jaar opnieuw rond de tafel gaan zitten nadat het Grondwettelijk Hof in juni de nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad secundair had vernietigd. Het Hof volgde redenering van het Katholiek Onderwijs, de federatie van Steinerscholen en enkele kunstscholen dat die te uitgebreid waren, waardoor er te weinig ruimte was om eigen accenten te leggen.
De nieuwe "minimumdoelen" zijn niet langer per vak gespecifieerd, maar in functie van 16 sleutelcompetenties opgesteld. De focus ligt op de basisvorming: Nederlands, talen en wiskunde-wetenschappen. De vrijheid van de leerkracht is nu groter geworden bij het vastleggen van het minimum dat leerlingen moeten weten.
Daardoor zijn de nieuwe minimumdoelen van het vak seksuele opvoeding vaag en weinig dwingend om het echt over relaties en seks te hebben in de klas.
BELUISTER - "Het is nu rekenen op de wil en het engagement van leraren", zegt Wannes Magits van Sensoa in "De ochtend"
Minder seksuele voorlichting op school, Sensoa trekt aan de alarmbel
Ondersteuning voor leerkrachten
Maar lesgeven over seksuele voorlichting is niet de gemakkelijkste opdracht. Leerkrachten voelen zich niet altijd even comfortabel om seksuele opleiding te geven. "Ze voelen zich onzeker bij het onderwerp. Ook in klassen met meer diversiteit, krijgen ze soms ouders over de vloer die dergelijke lesinhoud niet op prijs stellen", zegt Magits.
"De eindtermen waren vroeger een stok achter de deur om het belang aan te stippen van bepaalde thema's, zoals seksuele voorlichting. Met de vager geformuleerde onderwijsdoelen valt die stok helemaal weg, en moeten we rekenen op de wil en het engagement van leraren om het zelf te organiseren", denkt Magits.
Leerkrachten voelen zich niet altijd even comfortabel om seksuele opleiding te geven
Daarom biedt Sensoa ondersteuningen aan leerkrachten via opleidingen en kant-en-klaar lesmateriaal. Ook bij het CLB, het centrum voor leerlingenbegeleiding, hameren ze op die ondersteuning. "De school moet een beleid hebben rond seksuele opleiding", zegt Stefaan Grielen, algemeen directeur van Vrij CLB Netwerk.
"We moeten kijken naar de specifieke noden van de leerlingen en dan leerkrachten de juiste begeleiding en tools geven. Dat is belangrijker dan het allemaal vast te leggen in eindtermen. Die waren bovendien al soepeler dan vroeger, dus ik denk niet dat scholen enkel seksuele voorlichting zouden geven omdat het moet volgens die doelen."