Wetenschappers kweken voor het eerst menselijk embryo zonder sperma of eicel: “Verbazingwekkend fenomeen”

Het team van het Weizmann Institute of Science in Israël hebben een “embryomodel” gemaakt met behulp van stamcellen. De creatie lijkt sterk op een menselijk embryo van 14 dagen oud, waarbij de vrucht zelfs hormonen produceerde die zorgden voor positieve zwangerschapstest.

Met deze ontwikkelingen proberen wetenschappers, op een ethische manier, de vroegste momenten van het menselijk leven te begrijpen.

De eerste weken nadat een zaadcel een eicel heeft bevrucht, doen er zich heel wat veranderingen voor: van een verzameling onduidelijke cellen tot iets dat uiteindelijk herkenbaar wordt voor ons op een echografie.

Hoewel deze veranderingen cruciaal zijn om te begrijpen waarom miskramen en geboorteafwijkingen zich eventueel kunnen voordoen, is er in de wetenschapswereld zeer weinig over geweten.

“Onze kennis over deze veranderingen in de beginfase van de zwangerschap is zeer beperkt”, vertelt professor Jacob Hanna van het Weizmann Institute of Science.

Dit onderzoek wordt door het team van wetenschappers beschreven als het eerste “complete” embryomodel dat alle belangrijke structuren in de beginfase nabootst.

“Dit is echt een schoolvoorbeeld van een hoe een menselijk embryo er op dag 14 uitziet en dat is nog niet eerder gelukt”, gaat Hanna verder.

In plaats van een zaadcel en een eicel waren stamcellen het basismateriaal. Deze cellen werden zodanig geherprogrammeerd zodat ze de kracht kregen om mogelijk elk type weefsel in het lichaam te worden.

Nadien werden chemicaliën gebruikt om deze stamcellen om te vormen tot vier celtypen die voorkomen in de vroegste fase van het menselijk embryo.

Ongeveer één procent van het mengsel begon zich spontaan samen te voegen tot een structuur die lijkt op, maar niet identiek is aan, een menselijk embryo.

“De cellen zijn enorm belangrijk. Je moet de juiste mix en de juiste omstandigheden hebben om tot deze samenstelling te komen”, aldus Hanna. “Wanneer dat gebeurt, is dat een verbazingwekkend fenomeen.”

De embryomodellen mochten groeien en zich ontwikkelen tot ze vergelijkbaar waren met een embryo van 14 dagen na de bevruchting. In vele landen is dit dan ook de wettelijk grens voor embryo-onderzoek.

Wetenschappers hopen dat deze embryomodellen helpen verklaren hoe verschillende soorten cellen ontstaan en hoe dit precies in zijn werk gaat tijdens de opbouw van de organen van het lichaam. Daarnaast zouden deze modellen meer inzicht kunnen geven in erfelijke of genetische ziektes.

Wanneer wetenschappers meer duidelijkheid krijgen over deze cruciale fase, kan dit volgens hen de succespercentages bij in-vitrofertilisatie (IVF) verbeteren aangezien ze daardoor meer inzicht krijgen in waarom sommige embryo’s mislukken. Daarnaast kunnen deze modellen ook nuttig zijn om te testen wat medicijnen precies doen met een zwangere vrouw.

Of je met deze embryomodellen een effectieve zwangerschap kan nabootsen is niet duidelijk. “Het zou onethisch, illegaal en eigenlijk onmogelijk zijn om een zwangerschap tot stand te brengen”, benadrukken wetenschappers.