“Nadat ik die beelden bekeken had, moest ik douchen. Zo vies voelde ik me. Maar toch werd ik er steeds opnieuw naartoe getrokken”

“Je hoort weleens dat mensen die kinderporno bekijken opgelucht zijn als de politie plots voor de deur staat. Maar bij mij was dat absoluut niet het geval. Het was mijn grootste angst die uitkwam. Jarenlang ben ik bang geweest voor dat moment. Toen de politie aanbelde, was ik ook al twee jaar gestopt met die smeerlapperij. Ik had een ander project gevonden in mijn leven, een droom om na te jagen. Ik hoopte stilletjes dat mijn vreselijke geheim voor altijd een geheim zou blijven. Toen die agenten voor de deur stonden, zag ik mijn hele leven instorten. Mijn vrienden weg, mijn job weg, mijn toekomst weg. Ik zag mezelf al in de gevangenis zitten.”

Zo ver kwam het uiteindelijk niet. Vincent mocht na verhoor naar huis. Er volgde na een jarenlang onderzoek wel een veroordeling, maar tot een straf met uitstel, zodat er ook dan geen gevangenis volgde. De feiten waren nochtans ernstig, geeft hij zelf toe. Drie jaar lang had hij op het internet naar beelden gezocht van kindermisbruik. Beelden van erg jonge kinderen soms, peuters nog maar. “Degoutante beelden”, noemt Vincent ze zelf. Hij wil niet minimaliseren, of goedpraten. “Ik heb beslist om meteen de waarheid te vertellen tegen de politie. Geen uitvluchten te zoeken. De realiteit is: ik ben schuldig. Ik voel mij ook schuldig. Eigenlijk heb ik mij altijd schuldig gevoeld. Ik heb die kinderen niet actief misbruikt, maar ik heb dat misbruik wel in stand gehouden. Dat is een schuld die ik nooit kan vereffenen.”

“Ik verwacht geen begrip, ik begrijp het zelf niet”

In de nasleep van de arrestatie van de bekende radiomaker Sven Pichal wil Vincent zijn verhaal doen. Niet om recht te praten wat krom is. Maar in de hoop dat mensen begrijpen dat er ook bij dit soort feiten een ‘voor’ en een ‘na’ is. Dat er achter ‘de dader’ ook een complexe mens schuilgaat. “In de reacties op dit soort nieuws lees je zoveel woede. Ik hoop dat mensen iets langer nadenken voor ze die woede uitspuwen op Facebook. Maar ik ben realistisch. Ik verwacht niet dat mensen mij zullen begrijpen. Hoe zouden ze kunnen, ik begrijp mezelf niet eens. Ik heb jarenlang therapie gevolgd, op zoek naar het antwoord op de vraag ‘Waarom?’. Maar ik heb dat antwoord nog altijd niet echt gevonden.”

LEES OOK. Acteur toonde beelden van kindermisbruik op café: zo ging de bal aan het rollen in de zaak-Sven Pichal

Experts hebben dat de voorbije dagen uitvoerig belicht: het ‘daarom’ is vaak complex. Er zijn daders die zich aangetrokken voelen tot kinderen, maar er is lang niet altijd sprake van een pedofiele geaardheid. Soms gaat het om een gevoel van macht, soms glijden mensen in hun zoektocht naar steeds nieuwe kicks op het internet af tot misbruikbeelden van kinderen. Reuben D.B., die net als Sven Pichal onlangs werd opgepakt, zegt dan weer dat hij zelf werd misbruikt en zich herkende in de beelden.

“Geen traumatische jeugd”

“Ik ben niet misbruikt, dat is het dus zeker niet. Ik kan het niet steken op een traumatische jeugd”, zegt Vincent. “Het klopt wel dat ik in die tijd niet goed in mijn vel zat. Ik had lichamelijke klachten. Ik voelde me eenzaam. Ik had geen relatie. Ik had een eenzame job ook, met weinig diepgaande contacten. Ik had wel een groot sociaal netwerk ­– hoe raar dat ook mag klinken – maar ook daar bleven de contacten oppervlakkig. Er was een algemeen onbehagen dat over mijn leven hing. En stress, waar ik moeilijk mee om kon.”

Tijdens de therapie bleek bovendien dat hij iemand is die niet gemakkelijk over zijn emoties kan praten. “Iets wat ik van thuis heb meegekregen. Ik ben niet opgegroeid in een warm nest, met twee ouders en met veel affectie. We waren thuis eerder afstandelijk. Ik heb ook geleerd dat de ontwikkeling van mijn seksualiteit niet helemaal spoorde. Ik ben heel timide en mijn seksuele ontwikkeling liep wat achter. Anderzijds heb ik mij nooit aangetrokken gevoeld tot kinderen. Dat bleek ook uit de tests: ik heb geen pedofiele geaardheid. Dat was voor mij een hele geruststelling.”

Het zijn allemaal stukjes van een puzzel. Maar het gevoel blijft dat er enkele cruciale stukken ontbreken, waardoor het beeld onduidelijk blijkt. En dat beseft hij zelf maar al te goed. “Want zeg nu zelf: al die elementen verklaren toch niet waarom ik naar kinderporno ben beginnen te kijken? Ik blijf zoeken naar een echt antwoord. En ik ben blijkbaar niet alleen. Velen die in dezelfde situatie zitten, blijven worstelen met die vraag.”

Plots was er die ene foto

Even terug naar het begin. Naar de dag waarop het begon, meer dan tien jaar geleden ondertussen. “Ik zat die avond uit verveling op een chatbox op het internet. Er werd gezeverd. Veel gezeverd. Vooral over seks. Maar het waren al bij al onschuldige gesprekken. Op een gegeven moment was ik in een privéchat met iemand aan de praat geraakt, en die stuurde mij ongevraagd een foto door. Het was een degoutant beeld van een jong kind dat misbruikt werd. Ik denk eigenlijk dat het meteen het vreselijkste beeld is dat ik ooit te zien zou krijgen. Ik wist niet wat ik zag, ik was in shock. Ik heb het chatgesprek meteen afgesloten. Computer uit. Gedaan.”

LEES OOK. DE INSIDER. Het verhaal achter de zaak-Pichal: “De politie schoot direct in actie. Want de beelden waren zeer extreem”

Het had het einde kunnen zijn. Moeten zijn, zelfs. Maar er was iets dat bleef knagen, en dat Vincent weer naar zijn computer trok. “Na enkele dagen ben ik in die chatbox op zoek gegaan naar mijn gesprekspartner, en ik vond hem ook. Wie het echt is heb ik nooit geweten, trouwens. Maar hij bezorgde me wel de link naar een website waarop ik nog veel meer beelden kon vinden. Drie jaar lang ben ik daar steeds opnieuw naartoe gegaan. Betalen heb ik nooit gedaan. Ik moest de beelden wel downloaden op mijn computer om ze te kunnen bekijken. Dus dat deed ik. Downloaden. Enkele beelden bekijken. Dan snel alles weer wissen. Ik wist dat het fout was. Zelfs tijdens het kijken, bleef ik mij afvragen waarom ik dat nu toch deed. Tegelijk ging ik wel door. Achteraf nam ik mij voor dat het de laatste keer geweest was. Elke keer. Maar elke keer bezweek ik. Drie jaar lang. Tot ik finaal toch de kracht vond om ermee te stoppen.”

Tussen angst en afkeer

Hij weet niet goed welke emotie in die tijd overheerste. De angst om betrapt te worden? Want hij wist heel goed hoe risicovol het was om die foto’s te downloaden. De afkeer voor wat hij deed? “Ik heb ooit een interview gelezen met een politieman die professioneel moet kijken naar die misbruikbeelden. Hij vertelde dat hij ’s avonds altijd een half uur moest douchen. Ik herkende dat. Ik moest dat ook doen als ik naar die beelden had gekeken. Douchen. Omdat ik mij zo vies voelde. Al begreep ik dat niet, want ik was de dader. Ik was niet het slachtoffer. De slachtoffers, dat waren die kinderen op die foto’s. Dat weet ik nu. Maar dat wist ik toen ook al. Ik wist dat die kinderen gruwelijke dingen hadden meegemaakt. Ik wist dat ik mij mee schuldig maakte aan echt misbruik van kinderen die onmogelijk weerstand konden bieden. En toch...”

Het is opvallend hoe open Vincent kan praten, ook over die donkerste dagen. Alsof het ergens oplucht om het gewoon te kunnen uitspreken. Want er zijn wel wat mensen die zijn verleden kennen, maar voor de meeste mensen blijft het een geheim. “Een moeilijk te dragen geheim”, zegt hij. “Ook voor de komst van de politie voelde ik eigenlijk al een grote nood om erover te praten. Maar ik was te beschroomd om het iemand te vertellen. Ik was bang dat ik mijn trouwste vrienden zou wegjagen als ik erover zou beginnen. En naar een psycholoog of psychiater durfde ik niet. Ik weet wel dat die een beroepsgeheim hebben, maar ik vertrouwde het niet.”

LEES OOK. Wat bezielt iemand die beelden van seksueel kindermisbruik opzoekt? “Voor sommigen is het een opluchting als de politie voor de deur staat”

Sinds enkele jaren bestaat het initiatief Stop it Now, waar mensen die zich zorgen maken over hun seksuele gevoelens voor of gedrag naar minderjarigen anoniem gehoor kunnen vinden. Het blijkt vaak een belangrijke eerste stap naar hulp. En er blijkt nood aan, want sinds de arrestatie van Sven Pichal stromen de oproepen binnen op de telefoon- en chatlijn. Projectverantwoordelijke Minne De Boeck zei het al: “Als er iets positiefs voortkomt uit deze zaak, dan is het misschien wel dat mensen hulp gaan zoeken. In het beste geval voor er grenzen overschreden worden.”

“Toen ik worstelde, bestond zoiets nog niet”, zegt Vincent. “Misschien… ja, misschien had ik dat wel vertrouwd. En was het allemaal niet zover gekomen.”

“Ik was mezelf niet? Onzin, ik was mezelf wel”

Nu bleef dat zoeken naar hulp uit. Tot een Amerikaanse onderzoeksgroep het IP-adres van Vincents computer ontdekte op een site met misbruikbeelden en de Belgische justitie daarvan op de hoogte bracht.

LEES OOK. Hulpverleenster bij Stop it now: “De beelden zijn beschikbaar en de mensen die ernaar kijken, wanen zich onaantastbaar”

“Ik heb toen twee telefoons gedaan. Eén naar een advocaat en één naar een psycholoog. Die eerste suggereerde nog om uitwegen te zoeken. Dat ik dronken was. Dat mijn buurman mijn wifi had gekraakt. Maar ik wilde dat allemaal niet. Het was tijd voor open kaart. Ook tegen mezelf. En die psycholoog heeft daarbij geholpen. Eerst probeerde ik nog uit te leggen ‘dat ik mezelf niet was toen ik naar die beelden keek’ of ‘dat het niet strookte met waar ik voor stond’. Maar ik kreeg meteen te horen dat ik daarmee niet moest afkomen. Ik was geen alcoholicus, ik was niet gek, ik was niet onder invloed van drugs. De man die naar die beelden keek, was ik. Dat moest ik onder ogen zien.”

Een nieuw leven

Het vonnis dat finaal werd uitgesproken, was hard: schuldig aan bezit en verspreiding van misbruikbeelden. Maar het bevatte ook een element dat Vincent als een reddingsboei met zich meesleurt: het verslag van de gerechtspsychiater. Met daarin die voor hem oh zo belangrijke conclusie: “de kans op recidive is heel laag”. Een zin waar Vincent zich aan vastklampt. Waar zijn nieuwe leven op steunt. Want, dat is er wel degelijk, dat nieuwe leven. Op een andere plek. Met nieuwe kennissen. Maar ook met een vertrouwde basis.

LEES OOK. Strijd tegen beelden van kindermisbruik woedt hevig achter de schermen: “Daders gaan op zoek naar steeds explicieter materiaal”

“Toen ik werd veroordeeld, herkenden veel mensen mij in de berichtgeving. Velen hebben mij toen laten vallen. Maar ik heb het ongelooflijke geluk gehad dat mijn familie mij is blijven steunen. Mijn ouders. Al waren het verschrikkelijke telefoontjes, die waarin ik alles tegenover hen moest opbiechten. Mijn broer, die me na de veroordeling liet me weten dat ik welkom bleef. En – ook belangrijk – ik heb mijn werk kunnen behouden. Die mensen hebben me een tweede kans gegeven. Iets waar ik ongelooflijk dankbaar voor ben, want ik had daar zelfs niet op durven te hopen.”

Zijn nieuwe leven is beter, vindt hij. “Ik heb het geloof herontdekt. Ik probeer een sociaal leven te leiden. Ik ben voorzichtig, probeer geen aandacht te trekken. Maar ik ben niet bang om te hervallen. Ik heb mezelf beloofd dat nooit meer te doen. Ik voel de drang ook niet meer. En er is de stok van justitie. Als ik nog eens betrapt zou worden, dan vlieg ik zeker naar de gevangenis.”

“Tegelijk voel ik dat veel mensen dat niet snappen, dat het beter met me gaat.” Het verleden blijft een schaduw over het heden werpen. Hij blijft leven met een geheim dat voor altijd aan hem blijft kleven. “Elke keer als ik iemand ontmoet, is er die grote vraag: Weet ie het, of weet ie het niet?”

*Vincent is een schuilnaam, om de privacy van onze getuige te beschermen.