Staking in Australië doet de gasprijs bij ons stijgen: moeten we ons voorbereiden op een dure winter?

Vrijdag ging bij de installaties voor vloeibaar aardgas (LNG) van Chevron in Australië een staking van start. Werknemers eisen er betere loon- en arbeidsvoorwaarden, overleg leverde niets op. Dat deed de prijs op de Nederlandse TTF, de Europese referentie voor gas, plots met meer dan 10 procent toenemen tot 36,20 euro voor een megawattuur. 

"Sinds wij als Europese landen ons gas op de internationale markt moeten kopen zijn we kwetsbaar voor wat er in landen gebeurt die veel gas exporteren", legt Moniek De Jong uit. Ze doet onderzoek naar energiezekerheid aan de UGent. Europa doet sinds de Russische invasie van Oekraïne zo weinig mogelijk beroep op Russisch gas, jarenlang een goedkope en zekere bron van energie. 

Hoe beïnvloedt een staking hier ver vandaan de gasprijs? "Australië is één van de grootste LNG- producenten van de wereld. Niet voor Europa, maar wel voor bijvoorbeeld China en India. Als er minder Australisch gas beschikbaar is door de staking, moeten die grote landen mogelijk hun gas bij de landen gaan kopen waarop ook Europa een beroep doet, dat drijft de prijs omhoog", aldus De Jong.

Maar er is voorlopig geen reden om ons zorgen te maken: "Iedere keer als er nieuws is over die staking, positief of negatief, gaat de gasprijs respectievelijk naar beneden of boven. Maar die schommelingen zijn voorlopig niet zorgwekkend en mensen zullen ze bij ons ook niet voelen op hun factuur. Daar zou de staking echt al heel lang voor moeten aanhouden."

De fluctuerende prijzen brengen slechte herinneringen naar boven. De gasprijs piekte in augustus vorig jaar tot 292 euro/MWh, het achtvoud van vandaag. Dat voelden we ook in onze portemonnee. Als je vorig jaar op dit moment een nieuw gascontract afsloot, betaalde je gemiddeld bijna 6.000 euro per jaar. Ondertussen schommelt dat bedrag al enkele maanden rond 1.600 euro.   

Hoewel de situatie in Australië onze factuur niet meteen de hoogte instuwt, is het tekenend voor de onvoorspelbaarheid van de gasprijs. Iets waar we ook de komende wintermaanden rekening mee moeten houden.

In "Terzake" waarschuwde de Britse professor politieke economie Helen Thompson donderdag: "We hebben eigenlijk geluk gehad vorige winter. De temperaturen waren bijvoorbeeld redelijk mild. Het is te hopen dat we ook deze winter geluk hebben."

De Jong beaamt dat: "Nu we ons gas op de wereldmarkt moeten kopen zijn we veel kwetsbaarder voor prijsstijgingen, die afhangen van dingen die zich hier ver vandaan afspelen. Koud weer in Azië kan bijvoorbeeld leiden tot hogere prijzen, net als een technisch probleem bij de gaswinning in Qatar, waar Europa veel gas koopt."

Al is er ook reden tot optimisme. De Europese gasvoorraden zijn ruim op tijd al voor meer dan 90 procent gevuld. Daar kan in tijden van nood beroep op gedaan worden en bevatten genoeg gas om Europa drie maanden te voorzien. De Jong: "De kans is ook klein dat Europese landen elkaar onderling nog gaan beconcurreren, dat was onder meer de reden dat de prijs vorig jaar records brak." Daarnaast bestaat er sinds dit jaar ook een Europees plafond op de gasprijs, mede onder invloed van ons land. Dat treedt in werking wanneer de Europese gasprijs drie werkdagen boven 180 euro per megawattuur ligt.

"Of de prijzen stabiel blijven, stijgen of dalen, daarin spelen zoveel factoren mee. Er valt eigenlijk geen zinnig woord over te zeggen", besluit De Jong.