Proces tegen Schild & Vrienden: waar gaat de zaak precies over?
Voor de correctionele rechtbank in Gent begint vandaag het proces tegen 7 leden van de extreemrechtse beweging Schild & Vrienden. Waar gaat de zaak precies over? En waarom is de kans groot dat het proces vandaag meteen wordt stilgelegd?
Wie staat er allemaal terecht?
Zeven jongemannen moeten voor de rechter in Gent verschijnen. Allemaal zijn of waren ze lid van de extreemrechtse jongerenbeweging Schild & Vrienden. De eerste beklaagde is ook de bekendste: Dries Van Langenhove, de leider van Schild & Vrienden. De zes anderen waren leden van de beweging.Â
Waarom noemt VRT NWS Dries Van Langenhove bij naam?
Van Langenhove is de enige bekende naam in deze zaak. Op het ogenblik dat "Pano" een reportage over Schild & Vrienden draaide, gaf hij alle interviews. Van Langenhove was ook daarvoor al in de media gekomen, als studentenvertegenwoordiger in de raad van bestuur van de Universiteit Gent. Later werd hij als federaal parlementslid verkozen op een lijst van Vlaams Belang - een functie waaruit hij begin dit jaar ontslag nam. Hij is dus een publiek figuur.Â
Het onderzoek naar Schild & Vrienden begon eind 2018, nadat in een uitzending van "Pano" te zien was hoe de leden duizenden mogelijk racistische, seksistische en negationistische berichten uitwisselden. Daarbij zaten ook enkele honderden memes of internet-cartoons. Volgens henzelf ging het om onschuldige grappen, maar het gerecht startte een onderzoek naar 65.000 van die berichten.
Uiteindelijk werden dus zeven leden van de groep doorverwezen naar de rechtbank. Vijf anderen kregen opschorting van uitspraak. Dat betekent dat de rechter ervan uitgaat dat ze zich schuldig hebben gemaakt aan de feiten, maar dat het beter is om hen niet voor de rechter te brengen, om hun re-integratie niet in de weg te staan.
(De tekst gaat verder onder deze meme uit de chatgroepen van Schild & Vrienden. VRT NWS beseft dat deze beelden als schokkend ervaren kunnen worden.)
Waarvoor staan ze terecht?
Van Langenhove en de zes anderen staan terecht voor verschillende aanklachten:
- aanzetten tot discriminatie, segregatie, haat of geweld en dat op basis van racisme en xenofobie;
- het verspreiden van denkbeelden die gegrond zijn op rassuperioriteit of rassenhaat;
- het rechtvaardigen of goedkeuren van de genocide die tijdens de Tweede Wereldoorlog is gepleegd, inbreuken op de antinegationismewet dus;
- inbreuken op de wapenwetgeving, met name de verkoop van pepperspray (enkel voor Van Langenhove).
Dat zijn allemaal misdrijven waarvoor ze tot 1 jaar cel en een boete riskeren als ze schuldig worden bevonden. Alleen voor inbreuken op de wapenwetgeving is een straf tot 5 jaar mogelijk.
Voor het proces hebben verschillende mensen en instellingen zich burgerlijke partij gesteld, omdat ze vinden dat ze het slachtoffer zijn van Schild & Vrienden.
Het gaat om gelijkekansencentrum Unia, de Liga voor de mensenrechten en de Universiteit Gent. Daarnaast heeft ook oud-magistraat Henri Heimans zich burgerlijke partij gesteld: zijn ouders hebben de nazi-concentratiekampen overleefd, en dus voelt hij zich gechoqueerd door de memes waarin met de Holocaust gelachen wordt.
Een laatste burgerlijke partij is ex-VRT-medewerkster Jihad Van Puymbroeck. Zij zegt dat ze opvallend vaak het doelwit is geweest van aanvallen door de extreemrechtse groep.
Wat zal er vandaag gebeuren?
Vorige week nog schreef Dries Van Langenhove op Facebook dat hij blij was dat het proces nu eindelijk kon beginnen. Toch ziet het ernaar uit dat zijn eigen advocaat meteen zal vragen om het proces stil te leggen.
Volgens verschillende bronnen zal de advocaat van Van Langenhove, Hans Rieder, argumenteren dat de zaak niet correct aan een rechter is toegewezen. Volgens hem is het niet duidelijk waarom precies deze kamer van de rechtbank van Oost-Vlaanderen de zaak zal behandelen. Meester Rieder vindt nergens een duidelijke schriftelijke motivering waarom er voor die specifieke rechters gekozen is.
Volgens hem bestaat de kans dat ervoor is gekozen om het dossier Schild & Vrienden speciaal te laten behandelen door rechters die hem slecht gezind zijn. En dat kan niet: er moet een logica zijn waarom een bepaalde zaak door een bepaalde rechter behandeld wordt. Die logica vindt hij niet terug in het dossier.
Hoeveel uitstel dreigt er?
Wanneer een advocaat dat argument gebruikt, moet de zaak meteen worden stilgelegd. De voorzitter van de rechtbank van Oost-Vlaanderen zal de zaak dan moeten bekijken, en moeten beslissen of het proces kan doorgaan, of dat een andere rechter de zaak moet behandelen. Dezelfde procedure gebruikte advocaat Rieder ook vorige week al, bij de start van een groot drugsproces in Antwerpen, waar hij een van de verdachten verdedigt.
De vraag is hoelang dat uitstel kan duren. In het beste geval beslist de voorzitter van de rechtbank meteen wat er moet gebeuren, en kan de zaak doorgaan. Maar dat kan ook enkele dagen duren. En dan is de vraag of er onmiddellijk gepleit kan worden, of dat de advocaat van Van Langenhove extra tijd vraagt om zijn inhoudelijke verdediging voor te bereiden. Veel onzekerheid dus, maar het proces belooft alvast met een procedureslag van start te gaan.
Eerder wilde ook burgerlijke partij Jihad Van Puymbroeck de rechter al wraken. Zij had gevraagd om het proces niet op 12 september te laten plaatsvinden, omdat ze dan trouwt. Maar de rechter wilde daar geen rekening mee houden. Uiteindelijk werd beslist dat de rechter kon aanblijven, aangezien Van Puymbroeck zich door haar advocaat kan laten vertegenwoordigen.
(Hieronder een voorbeeld van de memes over de Holocaust uit de chatgroepen van Schild & Vrienden. VRT NWS begrijpt dat deze beelden als schokkend ervaren kunnen worden.)
