Van plan om te veranderen van energieleverancier? Hou rekening met deze valkuilen

Sommige leveranciers rekenen een vaste vergoeding aan, per begonnen contractjaar. Dat betekent dat je die vergoeding volledig betaalt als je minder dan een jaar klant blijft. Er worden bedragen aangerekend tot meer dan 150 euro per contract, zowel voor elektriciteit als voor aardgas. 

De Ombudsman voor Energie is er al jaren niet over te spreken want een overstap naar een andere leverancier moet kosteloos kunnen. Voor variabele contracten heeft de wetgever al ingegrepen. "De leverancier mag maximaal 6 maanden abonnementskosten of vaste vergoeding aanrekenen als je minder dan 6 maanden klant bent. Blijf je meer dan 6 maanden klant, dan mag hij enkel voor die maanden de vaste vergoeding aanrekenen en niet meer voor een volledig contractjaar."

Voor contracten met vaste prijzen is er wettelijk niets geregeld, ook al zijn leveranciers vragende partij om opnieuw een verbrekingsvergoeding in te voeren voor contracten met vaste energieprijzen. Zolang er geen wettelijke regeling is, komen die vaste vergoedingen per begonnen jaar dus over als een verkapte verbrekingsvergoeding. 

Er zijn wel afspraken met de leveranciers gemaakt in het consumentenakkoord tussen de overheid en de energieleveranciers. De vaste vergoeding mag enkel aangerekend worden bij contracten van bepaalde duur van meer dan 1 jaar. "Ook al ben je maar 1 maand klant, dan kan je nog een jaar moeten betalen. Maar leveranciers vragen nu ook forfaits bij contracten van 1 jaar én op contracten van onbepaalde duur. Ook opletten want die forfaits, abonnementskosten of vaste vergoedingen kunnen ook onder een andere benaming voorgesteld worden, zoals bijvoorbeeld 'platformkost'."

Veel leveranciers lokken klanten met mooie kortingen, maar er zijn een paar addertjes onder het gras. 

• Vaak worden kortingen berekend op een deel van de energiefactuur, zoals de energieprijs. Maar dat is dan zonder de nettarieven, heffingen en accijnzen. Sommige kortingen worden ook toegekend via een cashback. Zo wordt je trouw aan eenzelfde product bij dezelfde leverancier beloond.
• Het kan ook zijn dat je een verbruikskorting krijgt. "Maar kijk eerst goed hoeveel kWh je precies gratis krijgt."
• Er zijn vaak voorwaarden verbonden aan kortingen. "Je krijgt ze bijvoorbeeld pas nadat je een volledig jaar klant bent en er geen wanbetalingen is geweest, of ze komt pas veel later op je factuur."

Voorschotfacturen en eindafrekeningen vallen soms hoger uit dan verwacht. Als klant heb je altijd het recht om de leverancier om verduidelijking te vragen en je voorschotbedrag bij een variabel contract of gewijzigd gebruik te laten aanpassen. Om teleurstellingen te vermijden geeft Houtman een concrete tip: "Laat je niet verleiden door een lage voorschotfactuur, maar kijk bij een voorstel altijd naar de prijs voor een volledig jaar." 

Ga je niet akkoord met de voorgestelde voorschotfactuur, dan kan je je daartegen gemotiveerd verzetten binnen de 15 dagen. De leverancier mag ook niet zomaar een verondersteld verbruik aannemen, op basis van vorig verbruik, bijvoorbeeld een vorige strenge winter. Als de leverancier je verzet weigert, moet ook hij dat motiveren. Zo worden ter bescherming van de consument eenzijdige en al te hypothetische facturen vermeden.

Veel consumenten gaan ervan uit dat hun contract stilzwijgend wordt verlengd en dat de prijsvoorwaarden dezelfde blijven. "Maar dat is niet altijd zo. Het gaat vaak om een contractvernieuwing, en dan mag de leverancier de voorwaarden aanpassen." 

"Als er een contractvernieuwing is, moet de leverancier je daar minstens twee maanden voor het einde van het contract over inlichten. Hij moet zelfs je toestemming vragen om het contract te vernieuwen." Maar als je niet reageert op de vraag om akkoord, mag de leverancier verder leveren aan het goedkoopste equivalent product. "Ga bij een voorstel tot verlenging of hernieuwing van een energiecontract zeker kijken bij de leverancier zelf of op een prijsvergelijker of er voor jouw profiel geen beter alternatief product voorhanden is."

Heb je recht op het sociaal tarief? "Blijf dan waar je bent en verander niet van leverancier", adviseert Houtman. "Het sociaal tarief is bij elke leverancier hetzelfde en overstappen kan alleen maar extra rompslomp met zich meebrengen." Je krijgt immers al de laagste prijs op de energiemarkt en doorgaans zijn de aangeboden commerciële kortingen niet van toepassing op gezinnen met sociaal tarief." 

Er zijn een aantal leveranciers die een bijkomende kost of forfait aanrekenen voor gezinnen met zonnepanelen. Dat forfait wordt berekend op het vermogen van de omvormer en kan oplopen tot meer dan 4 euro per kVa (kiloVoltAmpère) per maand.

Een voorbeeld: Als je omvormer een vermogen heeft van 4 kVa, dan loopt die bijkomende kost op tot 192 euro per jaar bij een forfait van 4 euro per maand.

"Bij sommige leveranciers wordt dit forfait enkel aangerekend bij zonnepanelen met terugdraaiende analoge of mechanische meter, maar enkele leveranciers rekenen het forfait zonnepanelen ook aan bij zonnepanelen met digitale meter die recht geven op een teruglever- of injectievergoeding."

Als je zonnepanelen en een digitale meter hebt, dan sluit je een terugleveringscontract af met een energieleverancier.  Bij de meeste leveranciers kan je dat contract enkel afsluiten als je ook een afnamecontract hebt. "Opgepast! Een gunstig terugleveringscontract aan vast, variabel of dynamisch tarief wordt niet noodzakelijk samen aangeboden met een goedkoop afnamecontract. Het interessantste pakket hangt af van de hoeveelheid elektriciteit die je afneemt en de hoeveelheid die je verkoopt." Via een prijsvergelijker kan je de beste simulatie maken.

Wanneer je zonnepanelen met een terugdraaiende meter hebt, krijg je geen injectievergoeding, maar betaal je wel voor het beheer van de opgewekte energie op het netwerk. Om optimaal te profiteren van het voordeel van een terugdraaiende teller , is het belangrijk dat de afrekening over een volledig jaar gebeurt.

Als je die jaarcyclus zelf doorbreekt door op een slecht gekozen moment een leverancierswissel aan te vragen, resulteert dat vaak in een nadelige tussentijdse afrekening.

Wie zijn opgewekte energie wil energiedelen of verkopen en een digitale meter heeft, kan hiervoor bij iedere leverancier terecht. Voor energiedelen zijn er extra kosten en/of voorwaarden wegens de complexiteit van de facturatie bij de energiedeler/producent/verkoper als bij de ontvanger/verbruiker van de gedeelde energie. Die kosten kunnen oplopen tot 150 euro per jaar.

Aanvullende diensten moet je apart opzeggen. "De leverancier moet je bij de start van het contract inlichten dat je bij het opzeggen van het energiecontract ook een opzegging kan doen voor de bijkomende diensten. Hij moet je ook duidelijk uitleggen wat de voorwaarden zijn als je opzegt. Een slimme thermostaat moet je bijvoorbeeld nog verder afbetalen volgens een vastgelegd betalingsplan wanneer je vroeger vertrekt."