Kunstdetective vindt na drie jaar gestolen schilderij van Van Gogh terug: "Grandioos, een van de mooiste momenten uit mijn leven"

In de nacht van 29 op 30 maart 2020 werd het schilderij "Lentetuin, de pastorietuin te Nuenen in het voorjaar" van Vincent van Gogh gestolen uit het museum Singer Laren in Laren. De dief ging razendsnel te werk en leek maar al te goed te weten waar hij moest zijn. Het enige wat hij nodig had, was een motorfiets om zich makkelijk te verplaatsen en een moker (een robuuste hamer) om tot twee maal toe glazen deuren tot gruzelementen te slaan.

De politie startte met een onderzoek, maar vond geen spoor van het kunstwerk en de vermoedelijke dader en/of opdrachtgever. Ook over mogelijke motieven tastte ze in het duister. Bij het politie-onderzoek werd ook de Nederlandse kunsthistoricus en -detective Arthur Brand ingeschakeld. Hij staat internationaal bekend als de "Indiana Jones van de kunst" omdat hij in het verleden al kostbare gestolen werken van onder andere Picasso terugvond.

Enkele maanden na de diefstal kreeg Brand foto's van de voor- en achterkant van het gestolen schilderij opgestuurd. Er lag een voorpagina van de Amerikaanse krant The New York Times van 30 mei 2020 bij, twee maanden na de diefstal. Er lag ook een boek bij, "Meesterdief" van Wilson Boldewijn. Dat gaat over Octave Durham, een notoire Amsterdamse inbreker die in het verleden twee werken van Van Gogh gestolen heeft.

Het was het eerste teken van leven van het schilderij sinds de diefstal. Sindsdien bleef het stil. In 2021 kon in Frankrijk een man worden opgepakt voor de roof van het schilderij van Van Gogh. Hij was ook verantwoordelijk voor de diefstal van "De twee lachende jongens" van Frans Hals uit een museum in Leerdam, in de zomer van 2020. De man werd veroordeeld tot acht jaar cel, maar het kunstwerk bleef spoorloos.  

Tot nu. Want iets meer dan drie jaar na de roof uit het museum Singer Laren is het doek weer terug. Kunstdetective Brand kreeg het schilderij maandagmiddag overhandigd. "Een grote dag voor alle liefhebbers van Van Gogh over heel de wereld", schrijft hij op zijn sociale media. Bij de NOS klinkt het: "Het was grandioos. Een van de mooiste momenten uit mijn leven."

Die "grote dag" is het resultaat van een 3,5 jaar durende samenwerking tussen Brand en de Nederlandse politie. Na de arrestatie van de man die het schilderij gestolen had, kon de politie in onderschepte communicatie achterhalen waar "Lentetuin" terechtgekomen was. Dat bleek bij een criminele organisatie te zijn, die het wilde gebruiken als ruilmiddel voor strafvermindering bij een celstraf. "Het werd een hoofdpijndossier in de onderwereld, niemand wilde het meer hebben want er stonden flinke straffen op", zegt Brand daarover aan de NOS.

Brand bleef onderhandelen om het schilderij terug te krijgen, en dat leverde uiteindelijk het gehoopte resultaat. Gisterenmiddag kreeg de kunstdetective het schilderij overhandigd. Het schilderij zat gewikkeld in een kussen en wat bubbeltjesplastic. Het is licht beschadigd, maar wel herstelbaar.

Brand kan niet zeggen hoe de persoon van wie hij het schilderij kreeg, het in zijn bezit heeft gekregen."Maar er is altijd wel iemand die wat weet", zegt hij aan de NOS. Ook de identiteit van de man blijft onbekend, net als zijn motieven om het terug te geven. Maar Brand geeft wel mee dat hij niet betrokken was bij de diefstal.

"Ik heb altijd vertrouwen gehad in de terugkomst van het werk. De laatste weken waren zenuwslopend. Ik heb geen oog dichtgedaan", zegt Brand aan de Nederlandse krant De Telegraaf.

Brand overhandigt het schilderij van Van Gogh vandaag aan het Groninger Museum, dat de eigenaar is van het werk en het indertijd had uitgeleend aan het museum Singer Laren. Directeur Andreas Blühm is "dolblij" met de terugkeer. "Ik dacht de laatste jaren: zal ik het nog meemaken? Gelukkig werd ik pas kort voor de teruggave geïnformeerd. Dat was beter voor de zenuwen", zegt hij aan De Telegraaf.