Waarom viseert Europa elektrische auto's uit China en wat zijn de gevolgen voor kopers?

Het was een opvallende passage tijdens haar State of the Union, de aanval van Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen op elektrische auto's uit China.

"Hun prijs wordt kunstmatig laag gehouden door gigantische overheidssubsidies. En die verstoren onze markt", was ze scherp voor de Chinezen.

"We aanvaarden dit niet als het binnen Europa gebeurt, maar ook niet als het van daarbuiten komt." Ze wil niet meegaan in de zogenoemde "race to the bottom".

Het aantal elektrische voertuigen is de laatste jaren fors toegenomen. Er zijn momenteel ruim 6 miljoen personenwagens ingeschreven in België. Zo'n 138.000 daarvan zijn volledig elektrisch. Nog eens 540.000 voertuigen zijn hybride en hebben dus zowel een verbrandingsmotor als een elektrische aandrijving. Steeds meer van die elektrische voertuigen komen uit China.

Chinese bedrijven exporteerden in de eerste helft van het jaar bijna 350.000 elektrische voertuigen naar negen Europese landen, meer dan ze in heel 2022 exporteerden, volgens gegevens van de China Passenger Car Association. En in de afgelopen vijf jaar is de EU-import van Chinese auto’s verviervoudigd.

Tegen 2030 zouden Chinese autofabrikanten hun aandeel op de wereldmarkt kunnen zien verdubbelen van 17 naar 33 procent. Europese fabrikanten zouden daardoor het meeste marktaandeel verliezen, blijkt uit een schatting van zakenbank UBS. 

Geen goed nieuws voor de Europese autofabrikanten dus. Maar wat met de consument? "Dat China goedkopere elektrische auto's op de markt brengt, is voor de consument geen slechte zaak", zegt Jochen De Smet van EV Belgium, de sectorfederatie van elektrische mobiliteit.

"Het motiveert Europese autobouwers om ook hun prijzen te verlagen en dat leidt uiteindelijk tot een competitievere markt."

Waarom kunnen de Europese merken moeilijk concurreren tegen de Chinese? Volgens technologiefederatie Agoria is er meer aan de hand dan enkel de gulle staatssteun. "Europa heeft een achterstand van enkele jaren op China", vertelt Jean-Marc Timmermans van Agoria in "De wereld vandaag" op Radio 1.

"We waren later dan China. Ook het beleid daar is al veel langer gericht op e-auto's. Europa volgt, probeert die achterstand in te halen. Maar de Europese constructeurs zijn uiteindelijk nog maar een paar jaar bezig met de transitie naar zero-emission-technologie. Het vraagt tijd om die omslag volledig te kunnen maken."

Tegelijk mikken de Chinese merken vooral op het lagere en het middenklassesegment. Een segment waar weinig Europees aanbod is. Op een elektrische versie van een kleine stadswagen zoals de Volkswagen Polo bijvoorbeeld, de ID.2, is het wachten tot 2025.

De focus van de meeste Europese automerken ligt wat elektrificatie betreft op het luxesegment, omdat ze daar de grootste winstmarges op hebben. "We moeten China zo snel mogelijk bijbenen, maar dat zal de komende jaren wellicht nog niet lukken", zegt De Smet. "De auto's die de Chinese fabrikanten vandaag verkopen, zijn de auto's die in Europa pas voor 2026, 2027 gepland staan."

Het importtarief voor Chinese auto's is nu 10 procent. Het onderzoek van de Europese Commissie kan leiden tot hogere importheffingen. Op zich is Agoria daar niet tegen, maar Timmermans vindt het belangrijker dat er maatregelen komen om onze eigen industrie te versterken.

"We moeten onszelf beter wapenen. De Europese automobielindustrie is sinds lang enorm belangrijk voor onze welvaart", gaat Timmermans voort. Als we dat zo willen houden, dan moet Europa volgens hem een beleid voeren om onze bedrijven sterker te maken en te ondersteunen in deze transitie. "Denk maar aan de batterij-industrie. Daar zijn we vandaag in grote mate afhankelijk van China. Dat moet veranderen."

Ook De Smet vindt dat Europa de auto-industrie meer moet ondersteunen. "Niet per se met subsidies, maar bijvoorbeeld met het verlenen van vergunningen voor nieuwe batterijfabrieken."

Niet de grondstoffen voor batterijen zijn volgens De Smet het probleem. "Er is voldoende lithium in Europa, het duurt gewoon te lang voor onze batterijfabrieken operationeel zijn."

Bovendien kunnen hogere importheffingen ook de banden met China verslechteren en dat mag ook de bedoeling niet zijn, zegt Timmermans. "Een gelijk speelveld is belangrijk. Anderzijds moeten we blijven samenwerken. Innovatie is noodzakelijk om de globale uitdaging rond de klimaatverandering samen aan te gaan. Dat mogen we niet uit het oog verliezen."