VRT NWS-journalist Jens Franssen in Libië: "Auto's met ventilatoren rijden rond om lijkengeur tegen te gaan"

Jens Franssen is nog maar sinds gisteravond in het rampgebied, maar wat hij intussen al gezien heeft, laat weinig aan de verbeelding over. Franssen landde in Benghazi en reed meteen door naar de zwaar getroffen stad Derna in het noordoosten van Libië.

De overstromingen van vijf dagen geleden veroorzaakten er twee dambreuken waardoor de stad werd overspoeld door metershoge golven. Hoeveel mensen daardoor precies het leven hebben gelaten, blijft onduidelijk. Het zijn er sowieso al meer dan 5.500, maar afhankelijk van de bron loopt het aantal op tot 11.000 en er zijn zelfs schattingen van 20.000 doden (zie verder).

Dat het aantal slachtoffers hoog ligt, merkte Franssen meteen toen hij Derna binnenreed. "Wat ons onmiddellijk opviel was de vreemde combinatie hier van zilte zeelucht, wat je doet denken aan vakantie, en de weeë geur van lijken. De stank is hier op sommige plaatsen zo erg dat er auto's rondrijden die een soort product vernevelen om dat een stukje teniet te doen."

Hoop om nog levenden onder het puin terug te vinden, is er niet meer, zegt Franssen. "Er zijn wellicht duizenden mensen in de zee gespoeld, die zijn allemaal vermist."    

Franssen en zijn ploeg brachten de nacht door in openlucht en kunnen nu de zon opkomt, voor het eerst de ravage in het licht zien. "Waar ik nu sta, zie ik op 350 meter de mooie Middellandse Zee. Ik zie palmbomen wuiven, het lijkt hier volop zomer. Maar als ik twee meter naar voren stap, val ik van een klif af (zie foto onder) want hier is een aardverschuiving gebeurd."

"De dood is hier nergens veraf. Voor mij ligt nu bijvoorbeeld het rottende kadaver van een dier." Ook menselijke lichamen zal Franssen wellicht vandaag tegenkomen. "Gisteren lieten mensen me al beelden zien op hun smartphone. Dat zijn opgeblazen lichamen van mensen die aan land spoelen. Je ziet de lichamen tussen de rotsen drijven en klotsen."

De mensen die de ramp overleefd hebben, moeten bekomen van wat hen precies is overkomen. "Wie niks zegt, heeft vaak het sterkste verhaal. Gisterenavond bijvoorbeeld zaten we aan tafel bij een man die geacht werd ons te briefen, maar hij was gewoon stil. Je zag in zijn zwarte oogkassen wat een leed en verdriet hij moet gezien hebben."

Franssen vertelt dat op de meeste plaatsen het water intussen is weggetrokken, maar dat delen van de stad nog steeds onder water staan. "Voor alle duidelijkheid: een groot deel van Derna staat ook nog altijd recht. Gisteravond werd in delen van de stad de elektriciteit zelfs hersteld. Het leger is hier aangekomen met bulldozers en kranen, er wordt volop gewerkt."

Maar het zal moeilijk worden. "Je hebt hier 3-4 problemen tegelijk. Je hebt al die dodelijke slachtoffers die nog steeds aanspoelen en die men probeert te bergen. Daarnaast heb je tienduizenden mensen die hun huis kwijt zijn en in tentenkampen moeten slapen, voor zover die er al zijn. Ik heb ze nog niet gezien."

"Het is altijd chaos bij rampen, maar hier is de chaos wel heel erg groot. Libië is een land dat heel erg gemilitariseerd is, je ziet dus heel veel checkpoints met gewapende militairen. Ik vraag me af: wat is het nut daarvan? Doe iets, werk. Ik vraag me ook af wie dit allemaal coördineert, want dat is wel nodig."

Het wordt sowieso een logistieke uitdaging, geeft Franssen aan. "De grote wegen naar Derna staan nog altijd onder water. Wij moesten echt de velden door om Derna te bereiken. Het is echt een logistieke nachtmerrie."

"Vandaag wil ik gaan kijken of er tentenkampen zijn en hoe het gaat in de ziekenhuizen en aan de kust. Daar ben ik benieuwd naar."