TERUGLEZEN OEKRAÏNE. Zelensky hekelt “machteloosheid” VN - Polen weigert levering wapens aan Oekraïne om ruzie graanimport

Polen zal Oekraïne niet langer bewapenen en zich voortaan louter op zijn eigen verdediging concentreren, zei de Poolse premier Mateusz Morawiecki woensdag. De premier deed die uitspraak slechts enkele uren nadat Warschau de ambassadeur van Oekraïne had ontboden vanwege een ruzie over graanexport.

"We dragen niet langer wapens over aan Oekraïne, omdat we Polen nu bewapenen met modernere wapens", zei Morawiecki toen een journalist hem vroeg of zijn land Kiev zal blijven steunen ondanks de meningsverschillen over graanexport.

Polen is ontstemd over uitspraken die de Oekraïense president Volodymyr Zelensky dinsdag deed tijdens een vergadering van de Verenigde Naties in New York. Hij zei dat het "politieke theater" rond de export van graan uit zijn land alleen maar Rusland in de kaart speelt. Zelensky doelde op het importverbod dat Polen, Hongarije en Slowakije hebben ingesteld.

De Oekraïense strijdkrachten hebben hun woordvoerster Sarah Ashton-Cirillo geschorst. De Amerikaanse zou uitspraken hebben gedaan die niet waren goedgekeurd door de legertop. Het ministerie van Defensie van het Oost-Europese land zegt dat een onderzoek is ingesteld.

Ashton-Cirillo heeft bijna 160.000 volgers op berichtenplatform X en is ook actief op YouTube. Het is onduidelijk welke uitspraken tot haar schorsing hebben geleid. De transvrouw uit Nevada ging vorig jaar naar Oekraïne, aanvankelijk om verslag te doen over vluchtelingen. Ze eindigde als legerwoordvoerster en kreeg in die rol ook in Rusland bekendheid.

Op de Russische televisie was onlangs een speciale uitzending van een uur te zien over de Amerikaanse. Daarin werd ze omschreven als "monster" en "een schande voor de Oekraïners". Ashton-Cirillo gaf een week later een interview aan persbureau AFP. Ze vertelde toen in haar studio in Kiev dat het een uitgangspunt van haar eenheid is om de "haat tegen de Russen te omarmen".

Volgens de secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres heeft de oorlog in Oekraïne geopolitieke spanningen vergroot, de stabiliteit in de regio in gevaar gebracht, de nucleaire dreiging vergroot en "diepe kloven" geslagen in de wereld. Hij had kritiek op de "meedogenloze aanvallen op burgers" en burgerdoelen. De Russische invasie is een schending van het Handvest van de Verenigde Naties en van het internationaal recht, benadrukte hij.

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov sloot enige tijd nadat Zelensky was vertrokken ook aan. Hij zei dat de Verenigde Staten en andere westerse landen zich niet moeten mengen in de "binnenlandse zaken" van Oekraïne, en vindt dat die schuld dragen aan het conflict. Hij noemde het Russische vetorecht "legitiem".

Dat Oekraïne aan het woord kwam bij de vergadering van de Verenigde Naties leidde tot gespannen situaties. Rusland zit als vast lid van de raad ook aan tafel. De permanente vertegenwoordiger van dat land, Vasili Nebenzja, maakte er bij het begin van de bijeenkomst bezwaar tegen dat de Oekraïense president als een van de eersten aan het woord zou komen. Dat is volgens hem in strijd met de regels, die zouden voorschrijven dat presidenten van leden die wel lid zijn van de raad als eerst aan bod moeten komen.

De voorzitter van de Veiligheidsraad, de Albanese premier Edi Rama, wilde daar niets van weten. Hij zei dat er vooraf overleg over was gevoerd en noemde het "nogal vergezocht" dat uitgerekend Rusland over overtreding van de regels begon. "Er is een oplossing als u het er niet mee eens bent. U stopt de oorlog en president Zelensky komt niet aan het woord."

De Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov (46) heeft via Telegram opnieuw een videoboodschap verspreid, ondanks geruchten over zijn dood. Daarin zegt hij in Moskou te zijn, om zijn zieke oom in het hospitaal te bezoeken. De video kon nog niet onafhankelijk geverifieerd worden. Zondag verscheen ook al een video van 'de bloedhond van Poetin'. 

In de begeleidende tekst van de video heeft Kadyrov het ook over de geruchten omtrent zijn dood. "Ik ben springlevend en ik begrijp helemaal niet waarom er ophef zou moeten zijn, zelfs in het geval van mijn ziekte? Hoewel dit een voordeel heeft: nu weet het publiek welke media en welke personen openlijk tegen hun lezers liegen."

Kadyrov is sinds 2007 leider van Tsjetsjenië en regeert het land als een dictator. Hij is een uitgesproken tegenstander van Kiev en een belangrijke bondgenoot van Poetin en het Kremlin. In september 2022 pleitte Kadyrov zelfs voor het gebruik van Russische kernwapens in Oekraïne.

Lees ook: PORTRET. Wie is Ramzan Kadyrov, ‘bloedhond van Poetin’ (+)

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov is een opvallende afwezige op de VN-Veiligheidsraad woensdag in New York. Rusland wordt er enkel vertegenwoordigd door de Russische ambassadeur bij de VN, Vasili Nebenzja. Volgens persbureau 'dpa' werd verwacht dat Lavrov een toespraak zou houden.

Het machtigste orgaan van de Verenigde Naties kwam bijeen in de marge van de Algemene Vergadering van de VN. Er werd uitgekeken naar die vergadering, waar de Oekraïense president Volodymyr Zelensky voor het eerst sinds de start van de oorlog de Russische minister van Buitenlandse Zaken had kunnen ontmoeten.

De Oekraïense president riep de Algemene Vergadering ondertussen op het vetorecht van Rusland in te trekken. Als een van de permanente leden van de Veiligheidsraad kan het land iedere voorstel blokkeren. Zelensky noemde het een "noodzakelijke stap".

“Helaas is deze zetel in de Veiligheidsraad, die Rusland illegaal bezet", ingenomen door “leugenaars wiens taak het is om de agressie en de genocide” die Rusland in Oekraïne heeft gepleegd, te vergoelijken, aldus nog Zelensky.

Polen is ontstemd over uitspraken die de Oekraïense president Volodymyr Zelensky dinsdag heeft gedaan tijdens een vergadering van de Verenigde Naties in New York. Hij zei dat het "politieke theater" rond de export van graan uit zijn land alleen maar Rusland in de kaart speelt. Zelensky doelde op het importverbod dat Polen, Hongarije en Slowakije hebben ingesteld.

De Oekraïense ambassadeur in Polen moest zich woensdag melden bij het ministerie van Buitenlandse Zaken om de Poolse klachten aan te horen. In een verklaring schrijft het buitenlandministerie dat het zijn sterke afkeur heeft overgebracht over de toespraak van Zelensky, "waarin hij beweerde dat sommige EU-landen solidariteit veinsden terwijl ze Rusland indirect steunden".

Volgens Warschau is het onder druk zetten van Polen op zo'n internationaal toneel als de VN niet de manier om een geschil tussen twee bondgenoten op te lossen. Net zo min zouden de landen hun ruzie moeten uitvechten bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO), vindt Polen. Kiev legde daar maandag een klacht neer over de handelswijze van Polen, Hongarije en Slowakije.

Afgelopen voorjaar verbood de Europese Unie de export van Oekraïense landbouwproducten naar sommige lidstaten die zich zorgen maakten over de eigen landbouwsector. Vorige week kondigde de EU aan daarmee te stoppen, maar de drie landen hebben dat verbod nu op eigen houtje doorgezet.

De Poolse premier Mateusz Morawiecki waarschuwde woensdag dat zijn land de import van nog meer producten kan tegenhouden, als Kiev ervoor kiest om de ruzie verder te laten escaleren. Dat was een reactie op opmerkingen van de Oekraïense handelsminister, die juist had gesuggereerd om Poolse producten te weren.

Op een vrachtschip op de Zwarte Zee voor de Roemeense kust heeft zich een explosie voorgedaan, op enkele kilometers van de Oekraïense grens.

De explosie gebeurde op het schip Seama, voor de Roemeense haven van Sulina. De twaalf bemanningsleden zijn ongedeerd in veiligheid gebracht, bericht het Roemeense nieuwsagentschap Mediafax op gezag van de scheepvaartautoriteit.

Leden van de bemanning vertelden de autoriteiten dat een zeemijn de explosie kon hebben veroorzaakt. De Roemeense autoriteiten gaven zelf geen initiële verklaring voor de oorzaak van de ontploffing.

Sulina ligt op slechts 5 kilometer in vogelvlucht van de Oekraïense grens. Het incident gebeurde op bijna 30 kilometer van Sulina. Het schip dat onder de vlag van Togo vaart, vervoert cement en zou eigenlijk het kanaal op de Donau in Oekraïne nemen.

Sinds de start van de Russische oorlog in Oekraïne zoekt het Roemeense leger regelmatig naar zeemijnen in de Zwarte Zee. Verschillende zijn ontmijnd.

Oekraïense troepen naderen de belangrijkste toevoerweg naar Bachmoet. Dat meldt het Britse ministerie van Defensie. Kiev heeft al de dorpen Klishchiivka en Andriivka kunnen heroveren, die ongeveer acht kilometer ten zuiden van de door Russen bezette stad liggen. 

Volgens de Britten hebben recente herschikkingen van de Russische troepen van Bachmoet naar Zaporizja de "Russische verdediging rond Bachmoet waarschijnlijk verzwakt".

De Oekraïense luchtafweer heeft in de nacht van dinsdag op woensdag zeventien Russische drones van het type Shahed neergehaald. Dat meldt het leger woensdagochtend.

In zijn dagelijks rapport maakt het leger melding van 24 Shahed-drones gelanceerd door de Russische troepen, waarvan er zeventien werden neergehaald. Het kon geen informatie geven over de gevolgen van de aanval. Een dag eerder vernielde Kiev naar eigen zeggen ook al 28 van 31 drones van hetzelfde type. 

Rusland gebruikt quasi dagelijks de drones van Iraanse makelij en raketten om Oekraïense steden aan te vallen. 

In de regio Dnipropetrovsk werden twee Russische drones vernield, meldde ook gouverneur Serhi Lysak via berichtendienst Telegram. Hij maakte melding van schade, maar niet van slachtoffers.

Dmitro Loenin, het hoofd van de militaire administratie van de regio Poltava, tot slot, meldde woensdagochtend dat de olieraffinaderij van Krementsjoek geraakt werd door een raket ondanks "het goede werk" van de luchtafweer. "De activiteit van de fabriek is tijdelijk opgeschort", aldus Loenin, die toevoegt dat er in eerste instantie geen nieuws was over slachtoffers.

Premier Alexander De Croo heeft dinsdagavond in New York de juwelensector gevraagd om "de laatste stap te zetten" om het succes van het diamantinitiatief te verzekeren. Dit project, dat De Croo voorlegde aan de G7-landen, moet het mogelijk maken om Russische diamanten van de markt te weren.

Tot nu toe zijn er geen sancties opgelegd aan Rusland voor diamanten uit dat land. De inkomsten uit de verkoop van de edelstenen helpen echter de aanvalsoorlog van Moskou in Oekraïne te financieren. België bleef terughoudend, omdat het wereldcentrum voor de handel in ruwe en geslepen diamant zich op zijn grondgebied bevindt, in Antwerpen.

Er werd gezocht naar een mechanisme om de diamanten te traceren en zo te voorkomen dat Russische edelstenen hun weg vinden naar de markten van de G7-landen (Verenigde Staten, Canada, Duitsland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Italië, Japan en de EU). Dat systeem is bijna klaar. 

Premier De Croo sprak de top van de juwelenindustrie toe in de residentie van de Belgische consul-generaal in New York en riep de betrokken partijen op om het initiatief te voltooien. "Russische diamanten zijn het symbool geworden van oorlog en mensenrechtenschendingen", benadrukte de premier. "Het systeem volledig transparant maken vereist veel werk dat we samen moeten doen. Laten we deze laatste stap zetten om het systeem op 1 januari 2024 in te voeren."

Het nieuwe traceerbaarheidsprotocol zou steunen op verschillende controlemechanismen, waaronder het Kimberley certificaat - het internationale certificeringssysteem dat in 2003 werd opgericht om de stroom van conflictdiamanten naar de wereldmarkt in te dammen - allemaal vergrendeld door Blockchain-technologie.

 Als het systeem succesvol is, zou het de Russische diamanten moeten uitbannen en hun waarde op de markt moeten verlagen ten gunste van diamanten uit het Afrikaanse continent.

De Oekraïense kinderen die illegaal naar Rusland waren gedeporteerd, zijn dinsdag in Wit-Rusland aangekomen. De 48 kinderen komen uit de door Rusland bezette Oekraïense regio’s Donetsk, Loehansk en Zaporizja. Dat meldt 'The Guardian'.

Ambtenaren in Wit-Rusland hebben eerder de beschuldigingen ontkend dat het land betrokken was bij de illegale verwijdering van kinderen uit Oekraïne, maar dinsdag meldde het Wit-Russische persagentschap 'Belta' dat het weghalen van de kinderen uit Oekraïne werd georganiseerd door een Wit-Russische liefdadigheidsinstelling – gesteund door de president Alexander Loekasjenko.

Op de Algemene Vergadering van de VN in New York heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky op zijn beurt de lidstaten van de Verenigde Naties toegesproken. In zijn speech waarschuwde Zelensky de aanwezige wereldleiders dat Rusland wereldwijde voedseltekorten wil gebruiken als wapen.

Hij beschuldigde Rusland ook van genocide door Oekraïense kinderen te ontvoeren en zei dat Kiev werkte aan de voorbereiding van een wereldwijde vredesconferentie. "Oekraïne doet er alles aan om ervoor te zorgen dat na de Russische agressie niemand ter wereld het zou durven om welk land dan ook aan te vallen," klonk het. 

Lees hier meer.