Professor Claessen over Van Hooydonck: ‘Zonder adequate interventie spraken we nu waarschijnlijk van een plotse hartdood’

Niels Albert en Johan Vansummeren moesten stoppen omwille van een probleem aan het hart. Michael Goolaerts overleed in volle koers, in Parijs-Roubaix 2018. Vermoedelijke oorzaak: hartfalen. Sonny Colbrelli en Sep Vanmarcke zijn gestopt en nu moet ook Nathan Van Hooydonck een punt achter zijn carrière zetten. Ondertussen herstelt Wesley Kreder van een hartaanval.

Professor Guido Claessen is cardioloog en mede-initiatiefnemer van het wetenschappelijke onderzoeksproject Pro@Heart. Dat project is opgestart in 2015. Driehonderd elitesporters uit het wielrennen, triathlon, roeien en afstandslopen worden twintig jaar lang gescreend.

“We proberen te verklaren waarom er een variatie is in het sporthart. We gaan daar heel ver in. Alle sporters krijgen een ECG (elek­tro­car­dio­gra­fie) en een MRI (magnetic resonance imaging) van het hart. Tijdens het sporten krijgen ze een echo of MRI. We doen aan monitoring van het hartritme in de thuissituatie en tijdens het sporten. We gaan zelfs op zoek naar varianten in het genetische materiaal, die op lange termijn ritmestoornissen in de hand kunnen werken.”

Ritmestoornissen kunnen aanleiding geven tot hartstilstand. Dat is wat Nathan Van Hooydonck vorige week overkwam. Professor Claessen stelt het scherp: “Zonder adequate interventie spraken we nu waarschijnlijk van een plotse hartdood.”

Andere training

Profwielrenners ondergaan minstens één keer per jaar een hartscreening. “Blijkbaar vallen sommigen tussen de mazen van het net, zelfs met de beste screening”, zegt Claessen. “De vraag is dan: is dat het gevolg van een hartspierontsteking die tussentijds optreedt? Of is dat toch het effect van hoge hoeveelheden sport, waardoor de hartspier na verloop van tijd nadelig wordt beïnvloed?”

Wielrennen, en vooral training, heeft het voorbije decennium een grondige gedaanteverwisseling ondergaan. Wetenschap heeft het overgenomen. De begeleiding in voeding en training is erg ver doorgedreven. Dat begon tien jaar geleden met de marginal gains van het toenmalige Team Sky. Jumbo-Visma, de ploeg van Van Hooydonck, heeft de wetenschappelijke aanpak naar een nog hoger niveau getild.

Professor Claessen: “De wetenschap zorgt ervoor dat er steeds meer op het scherp van de snede wordt getraind. Met de beschikbare tools worden de grenzen afgetast; er wordt harder en meer getraind. Vooral op het vlak van de spieren en de gewrichten. De maximale belasting is juist uitgemeten. Of misschien leidt ze tot een overbelasting van het hart. Dat is een heel dun evenwicht. Overbelasting kan leiden tot infectie. Als zo’n infectie op de hartspier slaat, krijg je myocarditis.”

Op stage

Hoogtestages maken deel uit van de wedstrijdvoorbereiding in het wielrennen. Remco Evenepoel, Wout van Aert, Tadej Pogacar, Jonas Vingegaard, allemaal gaan ze op hoogtestage. Kan dat het hart ook beschadigen?

Professor Claessen: “Dat weten we niet zo goed. Wat we wel weten, is dat beschadiging van het hart door het sporten iets meer uitgesproken is aan de rechterhartkamer. Die hartkamer pompt het bloed door de longen. Als je op hoogtestage gaat, kan het zijn dat de rechterhartkamer meer onder druk wordt gezet, omdat de zuurstof in de lucht wat minder is.”

Voor Van Hooydonck liep het goed af. Maar het nieuws was alarmerend, zegt professor Claessen. “In veel gevallen loopt het niet goed af. Dit toont aan dat we meer moeten weten over extreme sportbeoefening. Dit is ook maatschappelijk relevant. Wat met Van Hooydonck is gebeurd, brengt het wielrennen onder de aandacht. Bij mensen heeft het vaak een averechts effect. Het veroorzaakt angst, zodat men zich afvraagt: moeten we wel zoveel bewegen?”