Zo houd je verse kruiden op je aanrecht het langst goed
Verse kruiden zijn helemaal ingeburgerd én onmisbaar in de keuken. Want zonder dille tover je toch geen lekkere zalmsaus op tafel? En met basilicum maak je pesto die tien keer lekkerder is dan de versie uit een potje. Maar wanneer gebruik je welke kruiden? En wat is de beste bewaarmethode om die plantjes zolang mogelijk te laten meegaan? “Deze kruiden verliezen hun smaak als je ze verwarmt.”
Laura de GraveBron:AD
Verse kruiden liggen nog maar zo’n dertig jaar in de supermarkt. In de jaren 90 vond je er bieslook en basilicum, maar met de opkomst van kookprogramma’s op tv doken rond 2000 steeds meer kruidenplantjes op het aanrecht op. Tegenwoordig liggen er in de supermarkten zo’n veertien soorten kruiden, versneden als snijkruiden in plastic bakjes of in pot.
Snijkruiden groeien van maart tot en met september buiten in de volle grond, de rest van het jaar komen ze uit het buitenland. Potkruiden groeien het hele jaar door binnen in de serre. Met vertical farming onder ledlicht, op water of op eb-en-vloedtafels die dagelijks vollopen en de planten van onderaf van water voorzien.
Als de houdbaarheidsdatum verloopt, kun je versneden kruiden het beste bewaren in een ijsblokjesvorm.
Grofweg zijn er twee soorten, in te delen in de hardheid van het blad. Kruiden met zachte blaadjes zoals basilicum, bieslook, dille, dragon, kervel, koriander en peterselie kun je beter niet verwarmen, dan verliezen ze hun smaak. Kruiden met harde blaadjes zoals laurier, munt, oregano, rozemarijn, salie en tijm hebben tijd en warmte nodig om hun aroma af te geven. Je bakt ze daarom altijd even mee.
Volgens teler Erik Buysman kun je het beste verse kruiden in pot kopen. Behalve dat ze mooi op je aanrecht staan en lokaal geteeld worden, blijven ze langer goed. “Zet je plantje altijd op een lichte plek en geef van onderaf water”, tipt de teler. “Zet de pot op een schoteltje met water, laat de plant 10 minuten drinken en zet hem daarna weer droog op de vensterbank.” Hoe vaak je dat precies doet? “In de zomer drie tot vier keer per week en in de winter twee tot drie keer. De kluit moet licht vochtig blijven en niet uitdrogen.”
Bewaren in de vriezer
Versneden kruiden kun je, als hun houdbaarheidsdatum verloopt, het beste bewaren in een ijsblokjesvorm. Mix de kruiden eerst met voldoende olie in een blender of keukenmachine. Giet het olie-kruidenmengsel vervolgens in de vorm en giet er nog een beetje olie over. Daarna zet je ze in de vriezer. De kruiden zijn dan zo’n zes maanden houdbaar. Ontdooi ze door ze al roerend in een gerecht te verwarmen.
Groeitijd van een kruidenplant
Verse, zachte kruiden ontkiemen meestal in twee tot drie dagen, harde kruiden in zo’n tien dagen. Vervolgens duurt het gemiddeld rond de dertig dagen voordat ze zijn volgroeid tot een volwassen plant.
Veel verse kruiden zijn ook te koop in gedroogde variant. Bij sommige harde kruiden, zoals laurier en oregano, smaakt dat best goed. Alle andere kruidenblaadjes krijgen iets muffigs en verliezen smaak als ze gedroogd worden. Je koopt die dan ook beter vers.
Nieuwe smaken
Ben je op zoek naar andere soorten verse kruiden dan die uit de supermarkt? Bijvoorbeeld de nootachtige rode shiso (notenkruid), chocolademunt of citroenmelisse? Bij de betere tuincentra en via online shops zijn diverse soorten verkrijgbaar.
Kruiden met zacht blad Basilicum: Aromatische en pittige plant, veelgebruikt in de Italiaanse keuken. Onmisbaar in de driehoeksverhouding met tomaat en mozzarella, maar ook in pesto, pasta of pizza. Tip: knip de takjes met de grootste blaadjes eerst weg, dan hebben de kleine bladen ruimte om te groeien. Bieslook: Deze lange sprietjes hebben een onmiskenbare ui-smaak. Met een schaar makkelijk te knippen, lekker over eigerechten of als finishing touch op een boterham met kaas. Dille: Subtiel kruid met fijne, zachte naalden dat heerlijk aromatisch, zoet en kruidig smaakt. Fantastisch bij zalm, maar ook in ei-gerechten. Dragon: Licht anijsachtig kruid met lange, dunne blaadjes. Dé smaakmaker in bearnaisesaus, maar ook lekker in aardappelpuree of met kip. Kervel:De smaak van kervel is lichtzoet en anijsachtig, het prikt een beetje achter in je keel. Je koopt het bij de groenteboer. Kun je geen kervel vinden? Vervang het dan door peterselie. Koriander: Lijkt goed op peterselie, maar smaakt anders: uitgesproken bitterzoet, wat sommigen heerlijk vinden en volgens anderen aan zeepsop doet denken. Lekker in Midden-Oosterse en Aziatische gerechten zoals soep of curry. Peterselie: Fris kruid, verkrijgbaar in de soorten plat of krul. Kies voor platte peterselie als je een verfijnde, hartige smaak wilt geven aan een gerecht. Krulpeterselie is veel minder aromatisch, gebruik dat eventueel als garnering. Selderij: Bladselderij komt van dezelfde familie als bleek- en knolselderij. Het smaakt iets sterker dan peterselie. Dit zachte kruid kun je wél meekoken, in bijvoorbeeld erwtensoep.
Kruiden met hard blad Laurier: Eet deze bladen niet rauw, dan hebben ze geen uitgesproken geur of smaak. Eenmaal mee gegaard in een stoofpot of bouillon geven ze een bijzonder vol aroma. Munt: Lekker fris, heeft een mintsmaak en is veelzijdig in gebruik. Bij hartige gerechten zoals vlees en salades, maar ook in zoete dranken en gerechten zoals smoothies, thee, cocktails en zelfs ijs. Oregano: Heel aromatisch en kruidig, veelgebruikt in de mediterrane keuken. Goede combinatie met bijvoorbeeld kip en gegrilde groenten. Net als laurier wordt oregano ook gedroogd gebruikt, bijvoorbeeld op een zelfgemaakte pizza. Rozemarijn: De naalden van rozemarijn geven een vol aromatische geur en smaak, en zijn een goede tegenhanger bij vlees of aardappels. Gebruik niet te veel: rozemarijn overheerst snel. Salie: Is direct te herkennen aan de viltachtige blaadjes. Het is heel aromatisch, smaakt bitterzoet, aards en heeft hinten van eucalyptus. Heerlijk om kort op laag vuur te bakken in wat boter en te serveren bij pasta. Tijm: Het is altijd even prutsen om de blaadjes van het takje af te krijgen. Maar eenmaal eraf geritst, is de bijzondere aromatische smaak meer dan de moeite waard. Top in combinatie met vlees en gegrilde groenten. Verrassend als garnering in een cocktail.
