Zondagnamiddag (Belgische tijd) landde de ruimtecapsule in de woestijn van de Amerikaanse staat Utah, ongeveer 100 kilometer ten westen van Salt Lake City.

Als een vuurbal, met een snelheid van meer dan 40.000 kilometer per uur, schoot de capsule onze dampkring binnen, zo was live te zien op NASA TV. Een hitteschild beschermde het buisje met de verzamelde steentjes en het gruis tegen temperaturen tot 3.000 graden Celsius. Twee grote parachutes zorgden nadien voor een zachte landing.

Rond 17 u. (Belgische tijd) kwam dan het geruststellende bericht: missie geslaagd! Wetenschappers reageerden euforisch. Niet alleen het gevonden materiaal is uniek, tot op het laatste moment kon het nog fout gaan. In dat geval was al het werk van jaren misschien voor niets geweest.

De ruimtesonde OSIRIS-REx van het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA verzamelde drie jaar geleden een onaangetast stukje kosmisch gesteente van een asteroïde. Als we de wetenschap mogen geloven, zal het amper 250 gram wegende monster ons een antwoord kunnen bieden op dé vraag: “Waar komen we nu eigenlijk vandaan?”

LINEAR, een geautomatiseerd zoekprogramma naar planetoïden, ontdekte Bennu, een ruimterots met een diameter van bijna 500 meter, in 1999 al. Even ter vergelijking: de Empire Building is 443 meter, de Eifel toren is 324 meter hoog.

De interesse van NASA, dat het LINEAR-project voorziet van materiële steun, was meteen gewekt. Maar het duurde nog tot 2016 vooraleer de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie ruimtesonde OSIRIS-REx op een missie stuurde richting Bennu.

Stofzuiger

In 2020 verzamelde de sonde, met iets wat op een kosmische stofzuiger leek, materiaal van de asteroïde.

Een touch-and-go volstond voor de sonde om bodemmateriaal ‘te plukken’. Heel de operatie verliep volkomen autonoom. Alle commando’s werden op voorhand aan het ruimtetuig doorgegeven. Tijdens de landing kon de vluchtleiding niet bijsturen. Daarvoor was de afstand te groot. Het duurde ruim een kwartier voordat radiosignalen van hier de sonde bereiken.

Gezien die afstand was het helemaal geen garantie dat het verzamelde materiaal ook veilig en wel tot bij ons zou geraken, wisten de onderzoekers.

“Maar als we de 250 gram van asteroïde Bennu terug op Aarde krijgen, kijken we naar materiaal dat al bestond voor onze planeet er was, misschien zelfs naar stof dat al bestond voor ons zonnestelsel,” zei professor Dante Lauretta, de hoofdonderzoeker van de missie, vorige week nog aan BBC.

“We proberen ons ontstaan te achterhalen. Hoe is de Aarde ontstaan en waarom is het een bewoonbare wereld? Hoe kwamen de oceanen aan hun water, waar komt de lucht in onze atmosfeer vandaan en het belangrijkste, wat is de bron van de organische moleculen waaruit al het leven op aarde bestaat?”, aldus Lauretta.

De capsule met stukjes van Bennu, die zondag in de late namiddag in het woestijnzand landde en door helikopters werd opgepikt, werd onder strenge beveiliging naar het Johnson Space Center in Texas gebracht, waar een speciale ruimte is gebouwd om het gesteente te analyseren. Pas later zal blijken welke geheimen de vondst prijsgeeft.

Queen

Nog een interessant weetje: Queen-gitarist én astrofysicus Brian May heeft ook een aandeel in de missie. Dat zit zo: May leverde met zijn collega Claudia Manzoni een lijst van locaties op de ruimterots die konden dienen voor de extractie van het gesteente. Ze deden dat aan de hand van 3D-beelden.

Dat het team omzichtig tewerk ging, blijkt uit het feit dat de sonde al twee jaar aangekomen was bij Bennu vooraleer het bodemmonster werd genomen.

“Ik zeg altijd dat je zowel kunst als wetenschap nodig hebt,” zo verklaarde May aan de BBC. “Je moet het terrein aanvoelen om te weten of de sonde mogelijk zal omvallen of dat ze de rots zal raken aan de rand van de plek die we uiteindelijk hebben uitgekozen, genaamd Nightingale. Als dat was gebeurd, zou het rampzalig zijn geweest.”

Met de landing is de OSIRIS-Rex-missie definitief afgelopen. Na een tocht van 7 jaar en in totaal 7 miljard kilometer door de ruimte.