LEES OOK. LIVE. Volg hier de Septemberverklaring van Jan Jambon in het parlement

Het contrast met vorig jaar kon afgelopen weekend niet groter zijn. Wegens oplopende spanningen met CD&V moest Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) vorig jaar noodgedwongen zijn beleidsverklaring uitstellen. Deze keer lag er zaterdagavond – amper na anderhalve dag politiek onderhandelen – al een akkoord op tafel. De drie regeringspartijen zetten ook extra in de verf hoe constructief en positief het allemaal was verlopen. Maar wat zit er allemaal in dat begrotingsakkoord?

Kinderopvang

Het is dé blikvanger van de Septemberverklaring. Na een jaar vol kommer en kwel voor de sector –met crèches die moesten sluiten, te weinig middelen, te lage lonen en te weinig verzorgers voor te veel kinderen en een tekort aan plaatsen – kon de Vlaamse regering ook niet anders dan extra in de buidel te tasten. CD&V eiste 330 miljoen euro extra, maar ook de andere regeringspartners N-VA en Open Vld hoefden niet overtuigd te worden van de nood aan meer centen.

De envelop die CD&V eiste, komt er niet, maar er is wel 270 miljoen euro extra, waardoor het budget oploopt van 800 naar bijna 1,1 miljard euro. Het is nog niet de 2 miljard waar sommigen van dromen, maar toch een stijging met 30. Dat geld zal onder meer worden gebruikt voor meer personeel voor minder kinderen in de crèches, voor zelfstandige onthaalouders – die straks ook een werknemersstatuut zullen kunnen krijgen – en om logistieke medewerkers in te schakelen die kinderverzorgers van (administratieve) taken kunnen verlossen. Maar ook bedrijven zullen straks kinderopvang kunnen organiseren of faciliteren.

(Lees verder onder de foto)

Premie voor elektrische wagens

Hoeveel de premie bedraagt, is nog niet duidelijk, maar dat er een komt, is wel zeker. De Vlaamse regering schafte die in 2020 nog af wegens niet efficiënt, maar komt daar nu op terug, op een moment dat het aantal e-wagens in één jaar tijd met 75% is gestegen. Probleem is echter dat het vrijwel alleen gaat over bedrijfswagens. Wegens de nog altijd hoge prijzen blijft een elektrische auto voor veel particulieren nog altijd onbereikbaar. Om daar verandering in te brengen, kunnen particulieren vanaf 2024 dus een premie krijgen. Niet voor een dikke Tesla, maar voor alle elektrische wagens onder de 38.000 euro. De premie zou drie jaar bestaan en elk jaar een stuk dalen, zoals met de zonnepanelen is gebeurd. Kostprijs: een kleine 25 miljoen euro per jaar.

LEES OOK. STANDPUNT. Jambon leek zelf verrast door vlot akkoord

Het gaat overigens niet alleen over een premie voor nieuwe wagens, maar ook voor tweedehandswagens. Die markt komt stilaan op gang, aangezien de eerste lichting elektrische bedrijfswagens stilaan op zijn laatste benen loopt.

Uitgebreidere jobbonus

Om lagere lonen een duwtje in de rug te geven, bestaat de jobbonus al. Maar in plaats van maximaal 600 euro extra per maand, doet de Vlaamse regering daar straks nog 100 euro bij. Ook de doelgroep wordt uitgebreid, van lonen van maximaal 2.900 euro bruto naar lonen die maximaal 3.100 euro per maand bedragen. De maatregel zou een klein miljoen mensen ten goede moeten komen. De regering haalt het geld uit extra middelen, maar ook uit het bestaande budget dat nog niet helemaal was opgebruikt.

Vlaamse energiefactuur blijft dezelfde

Vlaams Energieminister Zuhal Demir (N-VA) wou de groenestroomcertificaten en bijhorende subsidies voor de Fernand Hutsen van deze wereld aanpakken, maar raakte het daarover nog altijd niet eens met Open Vld en CD&V. Het gebrek aan een akkoord daarover zou onze energiefactuur begin 2024 normaal gezien met 40 euro doen stijgen. Maar dat gebeurt nu niet. Minister Demir krijgt van de regering 67 miljoen euro om de factuur niet te laten stijgen.

Daarnaast krijgt de N-VA-minister overigens ook 50 miljoen euro extra voor klimaat en nog eens 50 miljoen om de Vlaamse verbouwpremie – die normaal gezien zou halveren – nog een jaar langer aan te houden. Ook de Vlaamse sloop- en heropbouwpremie blijft bestaan, voor onbeperkte duur zelfs.

(Lees verder onder de foto)

Meer ademruimte voor dienstenchequesector

Voor wie zijn poetshulp betaalt met dienstencheques verandert er niets. CD&V stelde voor om de fiscale aftrek voor dienstencheques te schrappen, maar op negen maanden voor de verkiezingen was daar weinig animo voor. De sector zelf krijgt wel een beetje extra ademruimte. De bedrijven smeken al een tijdje om hulp omdat ze – onder meer door de enorme inflatie – het hoofd nauwelijks nog boven water kunnen houden. Minister van Werk Jo Brouns (CD&V) heeft nu 50 miljoen gevonden om de tussenkomst van de Vlaamse overheid voor de sector – nu 18 euro per dienstencheque – een klein stukje op te trekken. Het gaat om minder dan een euro extra.

Minister Brouns krijgt overigens ook extra centen voor de minimumlonen in de sociale economie en het versterken van economische migratie.

LEES OOK. Kinderopvang, jobbonus, dienstencheques en elektrische wagens: details Vlaamse begroting raken bekend

(Lees verder onder de foto)

Meer geld voor leerlingenvervoer

Ondanks de beloftes in het verleden slaagde minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) er ook dit schooljaar niet in om alle problemen voor het leerlingenvervoer in het buitengewoon onderwijs op te lossen. Daardoor zijn er ook nu nog leerlingen die elke dag urenlang onderweg zijn van en naar school. Nadat er vorig jaar al 26 miljoen extra voor werd uitgetrokken, krijgt minister Peeters ook nu weer meer middelen.

(Lees verder onder de foto)

Wat weten we nog niet?

Dé grote vraag is hoe de Vlaamse regering al die extra uitgaven gaat betalen. Vooral omdat het tekort op de Vlaamse begroting nu al 2 miljard euro bedraagt – naast de 1 miljard die buiten de begroting wordt gehouden voor onder meer Oosterweel – en minister van Begroting Matthias Diependaele (N-VA) koste wat kost de begroting tegen 2027 in evenwicht wil brengen. Dat is wel werk voor de volgende regering.

Voorlopig ziet het er naar uit dat alle ministers potjes hebben gevonden met geld dat nog niet opgesoupeerd werd, de zogenaamde onderbenutting. Maar ze bespaarden ook op het eigen budget. Naar verluidt hebben onder anderen de ministers van Energie Zuhal Demir, Mobiliteit Lydia Peeters en Onderwijs Ben Weyts elk 50 miljoen op de eigen middelen bespaard.

De enige grote besparing die tot nu toe bekend is, is het schrappen van de doelgroepenkorting die bedrijven krijgen wanneer ze kortgeschoolde en oudere werknemers aanwerven. Gezien de enorme krapte op de arbeidsmarkt wordt die korting als weinig efficiënt beschouwd. Zo bespaart de Vlaamse regering alvast 100 miljoen euro. Maar ongetwijfeld volgt in de loop van maandag nog veel meer informatie over de begroting.