In aanwezigheid van een bijna voltallig parlement, inclusief Sihame El Kaouakibi en een onafhankelijk zetelende Els Ampe, gaf minister-president Jan Jambon (N-VA) vandaag zijn septemberverklaring. Daarin kwamen de grote beleidslijnen voor het nieuwe politieke jaar aan bod.

Hete hangijzers waren de kinderopvang, de verhoging van de jobbonus, extra premies voor elektrische wagens en de prijs van dienstencheques.

Kinderopvang

‘We pompen 270 miljoen extra in de kinderopvang, ieder jaar opnieuw. Ter illustratie: dit jaar is dat ruim 800 miljoen euro, volgend jaar 1,1 miljard. Bij aanvang van de regeerperiode was het nog geen half miljard. Deze Vlaamse regering heeft de budgetten van de kinderopvang dus meer dan verdubbeld.’

Er komen daardoor 5.000 nieuwe plaatsen bij. De kindratio gaat met één kind per begeleider naar beneden, van acht kinderen per begeleider naar zeven. Voor de allerkleinsten geldt een ratio van vijf kinderen per begeleider. Werkende ouders krijgen voorrang in hun zoektocht naar een geschikte plek.

Jobbonus

De laagste lonen krijgen in twee stappen honderd euro erbij. De jaarlijkse bonus gaat daardoor van 600 naar 700 euro voor werknemers met de laagste wedde. ‘De maatregel lost niet alles in één keer op, maar doet wel degelijk z’n werk’, zei Jambon. ‘Een miljoen werknemers zullen een jobbonus krijgen.’ Ook de categorie net boven de laagste lonen krijgen een extra stimulans.

Jambon vraagt de federale overheid daarenboven een uitbreiding van het gebruik van flexi-jobs in sectoren zoals kinderopvang, onderwijs en leerlingenvervoer, ‘zodat we de duizenden vacatures kunnen invullen met mensen die iets meer willen werken, of tijdens hun pensioen willen werken’.

Nog dit jaar wordt extra budget uitgetrokken om de dienstenchequesector te versterken. ‘Voor de gebruiker verandert er niets’, beklemtoonde Jambon.

Onderwijs

Ook het onderwijs kwam aan bod. Jambon gaf partijgenoot Ben Weyts (N-VA) een pluim voor de tanker die hij langzaam aan het keren is. ‘We boeken vooruitgang in de strijd tegen het lerarentekort, maar moeten nog een tandje bijsteken. We verruimen daarom de mogelijkheden voor zijinstromers door niet langer tien maar vijftien jaar anciënniteit toe te kennen, en dat voor leraren van álle vakken en directies in het basis- en secundair onderwijs.’ Naar de reguliere lerarenopleiding gaat 15 miljoen euro extra.

In het hoger onderwijs gaan meer middelen naar de artsenopleidingen. De federale quota werden losgelaten, het aantal startende studenten fors verhoogd. In totaal komt er elk jaar 100 miljoen euro bij voor het onderwijs. De problemen met het vervoer van leerlingen van het bijzonder onderwijs ‘worden aangepakt’. Er wordt ook geld vrijgemaakt voor 3.000 extra koten.

Uitgaven

‘Elke euro werd niet twee maar drie keer omgedraaid’, zei Jambon. ‘Maatregelen die vroeger wel maar nu niet langer nut hebben, worden herbekeken. De doelgroepenkorting voor bedrijven die oudere werknemers tewerkstellen, bijvoorbeeld. Met de krapte op de arbeidsmarkt heeft zo’n subsidie nog weinig effect. Een deel ervan gaat nu naar de kinderopvang en de jobbonus.’ Verdere details over besparingen werden niet gegeven.

Door een combinatie van hoge inflatie, beperkte economische groei en de naweeën van de coronacrisis, blijft de begroting nog in het rood. ‘Maar vanaf 2027 is onze begroting opnieuw in evenwicht’, zei Jambon.

Stikstof

Tegen 2030 moet de stikstofneerslag op natuurgebieden sterk verminderen. Daartoe is al een plan goedgekeurd, met forse steun aan de landbouwers. ‘Het is nu wachten op het advies van de Raad van State. Rechtszekerheid en betrouwbaarheid is wat alle ondernemers van hun overheid mogen verwachten’, aldus Jambon. ‘Voor onze Blue Deal en klimaatadaptatie voorzien we bijkomende middelen. Maar ik roep Europa op: zet zo snel mogelijk de tijdelijke versoepeling van de staatssteun stop, want die leidt tot een ongezonde subsidie-wedloop binnen Europa.’

‘Deze regering gaat nog niet in verkiezingsmodus,’ klinkt het nog, ‘dat zou onaanvaardbaar zijn.’ Jambon pleitte er ook nog eens voor om in te gaan tegen het defaitisme en negativisme, dat op (sociale) media welig tiert. ‘Nooit eerder zijn we zo welvarend geweest. Samen met de regering kijk ik dus positief naar wat komen zal.’

Oppositie kritisch

In de plenaire vergadering van woensdag zullen de Vlaamse volksvertegenwoordigers de septemberverklaring van de Vlaamse regering bespreken. Daarna volgt de stemming.

De oppositie heeft zich intussen al kritisch uitgelaten over de septemberverklaring. ‘Het vrijgemaakte, broodnodige budget voor de kinderopvang kan niet verhullen dat tal van andere sectoren, die door jarenlange onderinvesteringen elke dag meer onder druk komen te staan, opnieuw in het zand bijten’, zegt Groen-fractieleidster Mieke Schauvliege. ‘De jeugdzorg, de ouderenzorg, De Lijn: het zijn maar enkele van de vele die tevergeefs hoopten dat de Vlaamse regering hen, en de miljoenen Vlamingen die van hen afhankelijk zijn, eens niet zou vergeten.’

Volgens het Vlaams Belang klopt de Vlaamse regering zich dan weer ten onrechte op de borst, enkel maar omdat er tijdig een septemberverklaring is. ‘De balans van deze regering is ronduit negatief’, aldus Vlaams Belang-fractievoorzitter Chris Janssens, die spreekt van ‘zelf gecreëerde stikstofcrisis, onderwijscrisis, wooncrisis en een falend integratiebeleid’.

Ook de PVDA ziet geen reden voor positiviteit. ‘De regering Jambon heeft na vier jaar besparingsbeleid duidelijk nood aan een realitycheck’, schrijft fractieleider Jos D’Haese op X, het vroegere Twitter. ‘De goednieuwsshow in het parlement staat in schril contrast met de problemen waar mensen elke dag op botsen in de zorg, het onderwijs of het openbaar vervoer. Aan hen is de boodschap: “trek uw plan”.’

Lees ook

 Septemberverklaring Jan Jambon: ‘Deze Vlaamse regering heeft de budgetten voor de kinderopvang meer dan verdubbeld’ 

Historisch hoog budget voor kinderopvang moet tij keren