“Geen blanco cheque voor de kinderopvang”, zo zei Vlaams minister van Begroting Matthias Diependaele nog voor de Vlaamse begrotingsgesprekken moesten beginnen. “We willen de volgende regering niet met een nog groter deficit opzadelen”, zei hij aan onze zusterkrant De Standaard. Maar met de septemberverklaring blijkt dat de Vlaamse regering met nieuwe maatregelen de begroting nog een extra 600 miljoen euro in het rood duwt, onder andere met 270 miljoen euro extra voor de kinderopvang. Zo landt de begroting 3,6 miljard euro in het rood, de Oosterweelwerken inbegrepen. Tegen 2027 zou de begroting weer in evenwicht zijn.

“We nemen vandaag beslissingen zodat de volgende Vlaamse regering de ruimte heeft voor nieuw beleid”, zo reageert Diependaele in De ochtend op Radio 1. “Dankzij de besparingen die we vandaag beslissen, zal de volgende Vlaamse regering ook een gezonde begroting hebben om uitdagingen het hoofd te bieden.”

Van een blanco cheque voor de kinderopvang is geen sprake, vindt hij. “Er was deze regeerperiode al een verdubbeling van het budget voor kinderopvang, maar toch waren er minder plaatsen. Dus was er meer nodig dan geld. De maatregelen die nu worden genomen, zetten daar op in. Het is aan minister Crevits om een vooruitgang te realiseren.”

“Soms stelt men verkeerdelijk voor alsof dingen eenvoudig zijn op te lossen door er louter een smak geld tegenaan te gooien. We moeten durven de dingen in vraag te stellen en inhoudelijk bij te sturen.”

De Vlaamse regering besliste om 3.300 betaalbare studentenkoten te laten bouwen. Daarvoor kijkt de regering naar de woonmaatschappijen die anders sociale woningen bouwen. “Een deel van het budget voor sociale woningbouw geraakt immers niet uitgegeven”, aldus Diependaele, die ook minister van Wonen is. “Dus hebben we gekeken of we daar andere noden mee het hoofd kunnen bieden. Het gaat overigens niet om luxekoten, maar om basisstudentenkoten.”

In De ochtend liet de Gentse schepen van Wonen, Tine Heyse (Groen), al verstaan dat sociale woonmaatschappijen nu al over bevraagd zijn. Zij vindt het geen goed idee dat die nu ook studentenkoten moeten bouwen. “Maar dat hoeft ook niet”, aldus de minister. “Het lokale bestuur of de universiteiten kunnen naar die maatschappijen stappen, maar dat hoeft niet als ze niet willen. We gaan ook renteloze leningen aanbieden aan universiteiten en hogescholen om zelf studentenkoten te bouwen.”

Keuze voor auto”s, niet voor bussen

Nog iets controversieels in de septemberverklaring is een premie tot 5.000 euro voor de aankoop van een elektrische wagen. Zo’n premie bestond al, maar werd afgevoerd. “Ik heb zelf nog storm gelopen tegen de oude premie in het Vlaamse parlement”, erkent Diependaele. “Die oude premie had niet het effect om mensen aan te zetten elektrische wagens te kopen.”

Dat zou nu anders zijn. “Het gaat nu om de goedkopere modellen. Ten tweede gaat het ook om de tweedehandsmarkt, die moet aangezwengeld worden.”

De organisatie TreinTramBus betreurt dat er wel geld is vrijgemaakt voor de aankoop van elektrische wagens, maar niet voor De Lijn. “Dat is inderdaad een keuze die binnen de ploeg is gemaakt”, aldus de minister. “En daar is veel voor te zeggen.” Hij wijst er wel op dat de ticketprijs van De Lijn niet de indexatie heeft gevolgd.

Wanneer hem wordt voorgelegd dat dit een regering is die kiest voor de middenklasse, spreekt hij dat niet tegen. “Een studie van de Nationale Bank toont dat het onderste deel van de werkende mensen het gelag heeft betaald de voorbije jaren. De uitkeringen zijn altijd gestegen. Wij moeten focussen op de groep die de voorbije jaren net minder kreeg: de onderste laag van de werkende middenklasse. Dat doen we via de jobbonus, steun voor elektrische wagens en het behoud van de dienstencheques. Dat moet, als je het verschil tussen werken en niet-werken wil verhogen. De uitkeringen schurken te dicht aan bij de minimumlonen. De laagste lonen moeten wat meer kunnen overhouden.”