Nu nieuwe Chinese uitdagers de markt inpalmen met goedkopere elektrische wagens, is het paniek in de tent

De Vlaamse subsidie bij de aanschaf van een elektrische wagen is een “financieel cadeautje” voor mensen die dat eigenlijk niet nodig hebben. Die woorden staan tussen aanhalingstekens omdat ze een citaat zijn uit 2019 van Matthias Diependaele (N-VA), inmiddels Vlaams minister van Financiën. Het gekke is: datzelfde jaar schafte de Vlaamse regering de subsidie af die ze nu, in het verkiezingsjaar 2024, licht gewijzigd weer gaat invoeren.

Diependaele had het in 2019 bij het rechte eind. Een subsidie voor de aanschaf van een elektrische wagen, zelfs enkel voor het minst dure segment, is slecht beleid. Het is geen klimaatbeleid, het is cadeaubeleid. De maatschappelijke winst is nagenoeg onbestaande, omdat het voordeel beperkt blijft tot een klein, redelijk welvarend deel van de bevolking.

Zelfs dat valt te betwijfelen, want het valt nog te bezien hoe de automarkt gaat reageren op de cadeaucheque van 5.000 euro. De kans bestaat dat menig constructeur de prijs optrekt tot net onder de grens van 40.000 euro, zodat de subsidie feitelijk in de zakken van de producent verdwijnt. Zo ging het jarenlang met de woonbonus. Het fiscale voordeel van kopers werd impliciet verrekend in de verkoopprijs, zodat de overheidssteun de facto de marktprijs opdreef.

Het minste wat je kan zeggen van de Vlaamse subsidie is dat ze autobouwers of -verkopers niet meteen aanzet tot dalende prijzen. Dat is nochtans een groot probleem dat de Vlaamse politiek ver overstijgt. De vergroening van onze mobiliteit door collectief vervoer of elektrische wagens komt er hoe dan ook. Jarenlang hebben de Europese autobouwers evenwel nagelaten om degelijke modellen te bouwen in het betaalbare marktsegment. Liever stelden ze zich tevreden met de grotere marges op de luxemarkt. En nu nieuwe Chinese uitdagers de markt inpalmen met goedkopere wagens, is het paniek in de tent. Nu moet plots tijd gewonnen worden om de Europese auto-industrie klaar te maken voor een omwenteling die je al jaren kon zien aankomen.

Daarom gaat de Europese Commissie de overheidssteun aan de Chinese auto-export onderzoeken en wellicht beboeten. Het gevolg daarvan is dat voor de Europese consument de elektrische wagen nog wat duurder zal worden. Gelukkig is er dus de Vlaamse regering die een cadeaucheque geeft voor exact die vaak in China gebouwde modellen die Europa wil beboeten. Je zou het bijna een Vlaamse economische subsidie aan China kunnen noemen, zo absurd is dit idee.

Nochtans kan een regering wel degelijk een cruciale rol spelen in de elektrische omwenteling. Maar dan niet door auto’s te subsidiëren, wel door de stroominfrastructuur te versterken voor de toekomst. De Ventilus-saga leert dat daar nog veel ruimte voor verbetering is.

Goed, duurzaam bestuur betekent ook investeren in collectief vervoer, van de elektrische deelauto tot bus en tram. De nalatigheid van opeenvolgende Vlaamse regeringen is groot. In steden als Gent of Antwerpen is De Lijn allang geen betrouwbare vervoerspartner meer, laat staan in landelijk Vlaanderen. Blijkbaar vindt de huidige Vlaamse regering het prima zo.