Valerie Van Peel over "Godvergeten": "Slachtoffers willen gewoon erkenning, maar hebben die nog steeds niet gekregen"

De reeks "Godvergeten" over seksueel misbruik in de kerk en de zaak-Pichal maken veel los in Vlaanderen. De afgelopen drie weken kreeg de hulplijn 1712 ongeveer 820 oproepen over geweld, misbruik en kindermishandeling. Dat is een derde meer dan in dezelfde periode een jaar eerder.  

Die cijfers zijn geen verrassing voor Valerie Van Peel, Kamerlid voor N-VA en zelf slachtoffer van kindermisbruik. "Vandaag wordt nog steeds 1 op 10 kinderen misbruikt", zegt ze in "Terzake". "Ik weet niet hoe vaak ik het nog moet herhalen, maar het gebeurt nog elke dag."

Van Peel vindt het dan ook gevaarlijk om te stellen dat seksueel misbruik in de kerk iets uit het verleden is. "Dit gaat niet over pedofilie, maar over mensen die kicken op macht. En die machtsstructuren zijn er nog steeds in onze maatschappij. Al is de macht van de kerk de afgelopen jaren wel afgenomen."

Sommige slachtoffers hebben in het verleden schadevergoedingen gekregen voor het leed dat hen werd aangedaan, maar daar draait het voor velen van hen niet om. "Het enige wat slachtoffers willen is erkenning." Het is een stokpaardje dat in "Godvergeten" meermaals aan bod komt.

Volgens Hildegard Warnink, docent kerkelijk recht aan de KU Leuven, hebben de meeste slachtoffers van seksueel misbruik in de kerk die ook gekregen. "Er zijn commissies en meldpunten opgericht én er is geen enkele bisschop in België die ontkent dat er zaken zijn gebeurd die nooit hadden mogen gebeuren. Dat erkennen ze."

Daar is Valerie Van Peel het volledig mee oneens. Ze verwijst naar de uitspraken van bisschop Bonny in "De ochtend" op Radio 1 na de eerste aflevering van "Godvergeten". Die brak toen een lans voor de mensen die de kwestie al jaren opvolgen binnen de kerk. "Waar ik moeite mee heb, is dat nu de indruk wordt gewekt dat wij al die jaren niks gedaan hebben", klonk het.

"Van zulke uitspraken word ik kwaad", zegt Van Peel. "Moeten de slachtoffers nu nog 'dank u' zeggen tegen een instelling die hun leven en dat van hun ouders en kinderen kapot heeft gemaakt", vraagt ze zich af. "Als je dat durft zeggen tegen de slachtoffers beschadig je ze opnieuw. En als je dat niet beseft, dan heb je nog nooit echt naar hen geluisterd."

Ook het Vaticaan heeft trouwens nog nooit het leed van de slachtoffers erkend, gaat Van Peel verder. De enige verklaring die er ooit kwam was in 2019. "Toen zei de paus op het Sint-Pietersplein in Rome in het bijzijn van slachtoffers: 'we erkennen dat sommige van onze priesters door Satan bezeten waren'. Als je dat soort zinnen uitspreekt, dan snap je het nog niet."

In 2019 keurde de Kamer een wetsvoorstel van Van Peel en John Crombez (toen nog SP.A) goed dat de verjaringstermijn voor seksuele misdrijven op minderjarigen schrapt. Maar dit kan niet retroactief worden toegepast. Concreet betekent het dus dat de verjaringstermijn vervalt voor feiten gepleegd na 2019 en voor alle feiten die op dat moment nog niet verjaard waren. 

Warnink verklaart dat dat komt omdat verjaring een van de basisbeginselen is van onze rechtstaat. "Men gaat ervan uit dat de waarheid achterhalen met verloop van tijd steeds moeilijker wordt en het basisprincipe moet blijven dat iemand onschuldig is tot het tegendeel bewezen is. Als je daarvan afstapt, zet je het hele rechtssysteem op de helling."

Voor seksuele misdrijven op minderjarigen werd in 2019 dus een uitzondering op dat basisbeginsel gemaakt, omdat het in dat soort misdrijven niet uitzonderlijk is dat mensen pas laat met hun verhaal naar buiten treden. Maar de wet kan dus niet met terugwerkende kracht werken en dat betreurt Van Peel. "Als dat wel kon, dan kan ik u garanderen dat we Roger Vangheluwe hadden laten oppakken en opsluiten", stelt ze zelfzeker.