Waarom krijgt Europa niet genoeg van roddels over Charles Michel? ‘Ik zie hem niet meer in een internationale topfunctie belanden’

Hij zou terugkeren naar de Belgische politiek. Lijsttrekker worden voor de MR tijdens de Europese verkiezingen, en zo meedingen naar het voorzitterschap van de Europese Commissie. Azen op de titel van hoge vertegenwoordiger voor het Europese buitenlandbeleid. Of neen, Charles Michel wil toch liever aan het hoofd van de Europese Investeringsbank (EIB) eindigen, zoals het nieuwste gerucht volgens Politico luidt, en daarvoor zelfs de twee vrouwelijke kandidaten buitenspel willen zetten.

Geciteerd worden voor verschillende topjobs: op zich is dat een eer, maar moet Michel daar blij mee zijn? Een vuistregel in de politiek is wel dat wie te nadrukkelijk en te vroeg wordt genoemd, vaker niet dan wel de job krijgt. Denk maar aan Herman Van Rompuy, die haast achteloos eerst premier en daarna Europees president te werd. Ook Michel zelf belandde eerder onverwachts op die stoel. Dat Michel nu zelfs aan Frans president Macron zou gevraagd hebben om de verkiezing van de nieuwe EIB-president een jaar uit te stellen zodat hij zichzelf kandidaat kan stellen, lijkt meer op een beschadigende fluistercampagne, dan op een ernstige optie.

Heeft Michel dan te veel vijanden gemaakt als Europees president? Een ontluisterend artikel van Politico eerder dit jaar toont in ieder geval dat de ergernissen over hem tot in de hoogste Europese machtsechelons doorsijpelen. Tijdens de Europese top in februari stoorde zowel de inmiddels afgetreden Deense premier Mette Frederiksen als Macron zich aan de chaotische manier waarop de discussies over migratie en economie verliepen.

Nochtans is de 27 lidstaten op één lijn krijgen dé kerntaak van de voorzitter van de Raad. In plaats van achter de schermen akkoorden te faciliteren, zou Michel liever de spotlights opzoeken, klinkt de kritiek. Vooral zijn vele reizen, meestal per privéjet, staan in contrast met zijn bevoegdheden én de klimaatpolitiek van de EU. Zo ontmoette hij eerder dit jaar op eigen initiatief de Armeense en Azerbeidzjaanse leiders, in de hoop te bemiddelen in het conflict tussen beide landen.

Nog een voorbeeld: onlangs verkondigde Michel dat de EU in 2030 nieuwe lidstaten wil toelaten. “Goed dat er een datum op die toetreding geplakt wordt, maar het is niet aan hem om dat te doen”, aldus professor Europese politiek Steven Van Hecke (KU Leuven). Volgens Van Hecke heeft Michel al van bij de start van zijn mandaat als voorzitter zijn prioriteiten niet op een rij. “Tijdens een lezing in Amsterdam in 2019 had hij het de hele tijd over wat de EU de komende vijf jaar moet doen. Maar er was toen net een nieuwe Commissie, die al een programma had geschreven.”

Dat het niet botert tussen Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen en Michel verbaast niet. Sofagate, toen Michel vlotjes naast Turks president Erdogan ging zitten en Von der Leyen er dan maar de hele meeting lang ongemakkelijk naast moest staan, zette de gespannen verhouding op scherp. Al twijfelde Von der Leyen nadien ook geen seconde om het pijnlijke pr-moment uit te buiten, zegt professor Europese politiek Hendrik Vos. “Wat dat betreft zijn het net twee kleuters, die elk hun territorium willen afbakenen. De job van Europees president bestaat ook nog niet lang, waardoor er ook nog ruimte is om die zelf in te vullen. Maar de vorige duo’s gingen daar wel professioneler meer om.”

De eerste Europese president Herman Van Rompuy kreeg inderdaad niet het verwijt zich te veel op de voorgrond te zetten - integendeel, de Britse conservatief Nigel Farage vergeleek zijn uitstraling met die van ‘een natte dweil’. Ook zijn opvolger, de Pool Donald Tusk, was niet de beste vrienden met ex-Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, maar werkte wel redelijk goed met hem samen.

“Een dynamiek die hier ook speelt, en die er bij de vorige duo’s niet was, is dat zowel Michel als Von der Leyen nog relatief jong is”, zegt Van Hecke. “Zeker Michel denkt nog lang niet aan stoppen.” Uitpakken met zijn beleid mag dan niet in zijn jobomschrijving staan, het helpt wel als je wil opvallen op het internationale toneel.

Bovendien heeft Michel ook daadwerkelijk iets verwezenlijkt, zegt Vos, zoals de lidstaten op één lijn krijgen in moeilijke dossiers als de coronacrisis en de Oekraïne-oorlog. Al vreest Vos dat dat ondergesneeuwd is. “Ik zie hem niet meer in een internationale topfunctie belanden. Daarvoor moet er het beeld rond je hangen dat je een inspirerende en krachtige figuur bent, en moeten de mensen die je naar voren schuiven dat ook aan hun kiezers willen verantwoorden.”

Een comeback naar de Belgische politiek dan maar, zoals eerder deze maand werd gesuggereerd? Volgens La Libre is dat noch Michels ambitie, noch erg realistisch. Binnen MR zou hij dan onder meer zijn eigen broer, Mathieu Michel, voor de voeten lopen in de provincie Waals-Brabant. De Europese lijst trekken kan wel nog, daarover zou eind dit jaar een beslissing vallen. Maar bij de entourage van Michel klinkt dat het nog te vroeg is om over nieuwe opportuniteiten na te denken. “Er is geen enkele basis voor de geruchten en hij focust zich volledig op de job.”