Makers van "Godvergeten" blikken terug: "Verontwaardiging mag niet stoppen tot dit is uitgepuurd"

Vier afleveringen lang heeft heel Vlaanderen met een gevoel van gruwel en afschuw geluisterd naar de getuigenissen over kindermisbruik in de kerk in de reeks "Godvergeten" op VRT Canvas. Nu de laatste aflevering is uitgezonden, rijst de vraag: wat nu?

Voor de makers Ingrid Schildermans en Ibbe Daniëls is het duidelijk: de grote maatschappelijke verontwaardiging mag niet (opnieuw) langzaam wegdeemsteren. "Na Operatie Kelk in 2010 was die verontwaardiging ook groot, maar nadien doofde dat uit. Ik hoop dat het nu niet stopt."

"Die mensen hebben al zo vaak hoop gekregen dat nu iets zal gebeuren, maar dat was nog nooit het geval. De reeks krijgt nu veel aandacht en lof, maar daarna gaat alles liggen. De verontwaardiging mag niet stoppen tot dit is uitgepuurd."

Voor Schildermans en Daniëls is het belangrijk dat wie verantwoordelijkheid draagt voor het kindermisbruik in de kerk die ook effectief opneemt. "Onze getuigen stellen zich de vraag wat nog kan worden gedaan om hen voldoende in ere te herstellen."

"Kindermisbruik heeft een levenslange impact, dat bevestigen psychiaters. Het werkt door in alle geledingen van je leven. Tot zeventig procent van de mensen die we hebben ontmoet, heeft financiële problemen. Het misbruik heeft gevolgen voor hun relationele en professionele leven. Sommigen leerden nooit lezen of schrijven. Hoe kan je dan verder?"

"We hebben ook met psychiatrische patiënten gesproken, maar we konden hen niet in de reeks plaatsen. Mensen kunnen hun therapie niet betalen, ze kunnen hun rekeningen niet betalen. De kerk heeft geld. Kom daarmee over de brug en maak het concreet."

"De kerk heeft een bepaalde houding aangenomen en heeft bepaalde zaken zo geregeld. Dat is niet mogelijk geweest zonder dat verantwoordelijken uit andere sectoren daarvan op de hoogte waren. Ook zij zijn verantwoordelijk. Dan denk ik aan justitie en politici. Ik denk dat er nog werk aan de winkel is."

Schildermans en Daniëls hebben ongeveer drie jaar aan "Godvergeten" gewerkt. "We hebben een heel parcours afgelegd. We hadden het boek "In de naam van de vader" van Rik Devillé gelezen waarin alle verhalen zwart op wit staan neergeschreven. We waren gewoon in shock. Hoe kon dit? Welke gruwel was dit? Hoe leven die mensen?"

"Het was een leerproces en Devillé is ons kompas geweest. Toen ik de getuigen in het begin ontmoette, was mijn reactie dat we hun verhaal moesten vertellen en in de buitenwereld moesten brengen. Ik was nog helemaal niet thuis in de thematiek."

"De getuigen hadden veel schaamte en dat begreep ik als maker eerst niet. Die schaamte hoefden zij toch niet te voelen? Zij waren kinderen! Gaandeweg begreep ik hoe bij kindermisbruik de schaamte wordt geïnternaliseerd. Het wordt echt in het kind geïnstalleerd. Er was veel tijd en vertrouwen nodig."

"Ik heb de indruk dat de slachtoffers sterker zijn geworden. Ze voelen zich gehoord, het taboe is weg, ze voelen zich begrepen. Voor het eerst in hun leven is de schaamte wat naar de achtergrond verdwenen en zijn ze fier op zichzelf. Eigenlijk zijn dat helden."

"Op voorhand konden we de getuigen enkel beloven dat we hun verhaal zo goed mogelijk zouden documenteren zodat het een historisch document zou worden. Dat had misschien al veel eerder moeten gebeuren en misschien niet door ons, maar door een commissie. Over de impact konden we niks beloven. Wat nu gebeurt, is onwaarschijnlijk."

"Ik ben blij voor de slachtoffers wat deze reeks allemaal teweegbrengt. Eigenlijk is het wraakroepend dat die nog nodig was, dat we die nog hebben moeten maken. Het was eigenlijk wel geweten, alleen niet hoe gruwelijk en massaal het allemaal wel is. Als de maatschappelijke verontwaardiging nu weer snel gaat liggen, ga ik nog niet zo tevreden zijn. Dan is het nog niet af."