Spaghetti bolognaise favoriete gerecht in app "Dagelijkse kost": hoe de Vlaamse variant op een Italiaanse klassieker onze contreien veroverde

Het geheim van pasta is zijn veelzijdigheid en het feit dat het een allemansvriend is, zegt Segers. De coördinator van het Interfacultair Centrum voor Agrarische Geschiedenis (KUL) somt op. "Je kan er je eigen zin mee doen en er op allerlei manieren mee aan de slag gaan. Het is makkelijk om te bereiden. Het is echt een snelle maaltijd in deze moderne tijden. Iedereen lust wel een of andere variant. Het is comfortfood dat ook nog eens weinig afwas oplevert. En zelfs als je vrienden uitnodigt, loop je weinig risico iets verkeerd te doen: het is van alle leeftijden vanwege het gemak, de flexibiliteit en de toegankelijkheid."

“Ook vanuit historisch oogpunt sluiten pastagerechten perfect aan bij de Vlaamse voedingsgewoontes. Onze warme maaltijden bestaan traditioneel uit drie componenten: aardappelen, groenten en vlees.  Na de Tweede Wereldoorlog hebben we ons pasta geleidelijk op diezelfde manier eigen gemaakt. Waar de klassieke Italiaanse pastagerechten eerder beperkt zijn in het aantal ingrediënten zijn wij ze systematisch gaan combineren met groenten en vlees. Pasta bleek naadloos te integreren in onze manier van eten.”

Het is dus niet zo dat we in ons land pas pasta zijn beginnen te eten in de jaren 60 of 70. Er waren al veel eerder verschillende vormen van deegwaren te vinden in de winkel. Zo werd er in de jaren 30 in stedelijke context al pasta gegeten. Een doorbraak kwam er met de komst van de Italiaanse gastarbeiders in Luik en Limburg. "Nochtans werd Italiaans eten aanvankelijk huiverachtig bekeken. Dat is langzaam veranderd vanaf de jaren 50 toen we de Italiaanse buren beter leerden kennen. En vooral, toen we ook nog eens naar Italië op reis gingen."

Niets dan voordelen, zo lijkt het wel. Maar is pasta wel zo gezond als je het vaak eet, al dan niet in combinatie met een rijke saus? "Pasta kan zeker in een gezond voedingspatroon", zegt hoofddiëtist Michaël Sels (UZA). "Bij een warme maaltijd proberen we naar de verhoudingen te kijken: de helft van je bord moet uit groenten bestaan. Bij pasta is dat moeilijk en vaak niet evident."

"Van een mediterraans dieet is bewezen dat het goed is voor onze gezondheid, maar dat is meer dan spaghetti bolognaise en pizza. Het gaat ook over vis op de grill, heel veel groenten, … Probeer ook die dingen in een pastagerecht te verwerken, bijvoorbeeld door bloemkool in kaassaus te mixen. Op die manier krijg je extra groenten binnen."

Behalve gewone, witte pasta vind je nu ook veel volkoren pasta in de rekken. Is er echt zo'n groot verschil in voedingswaarde? "Zeker wel", benadrukt Sels. "Eet je volkoren, dan krijg je extra vezels binnen. Dan ben je langer en sneller verzadigd en kan je makkelijker aan portiecontrole doen. Heel veel mensen hebben snel weer honger na een bord witte pasta, denk maar aan sporters, die eten pasta om snel energie te krijgen. Dat komt omdat die snel verteerd is. Kies je de volkoren variant, dan ga je zien dat je sneller verzadigd bent. Toch wel een heel verschil."

Toch eten de italofielen of pastafanaten beter ook af en toe eens iets anders, aardappelen bijvoorbeeld. "Een gezond eetpatroon wordt niet bepaald door één maaltijd, dat gaat over het geheel. En daarin kan pasta zeker", aldus Sels. "Maar je moet echt wel proberen om de helft van je bord uit groenten te laten bestaan. Dat vraagt wat creativiteit, bij lasagne kan je er bijvoorbeeld ook plakken pompoen of gegrilde courgette tussen leggen, dan heb je nog altijd een ovenschotel die iedereen lekker vindt."