TERUGLEZEN OEKRAÏNE. “Oekraïens tegenoffensief wint beetje bij beetje terrein”

Een Poolse helikopter heeft volgens Wit-Rusland tweemaal de Wit-Russische grens overschreden. De betrekkingen tussen Polen en Wit-Rusland, bondgenoot van Rusland, zijn al een tijd gespannen.

Volgens het Wit-Russische defensieministerie vloog het toestel om 15.20 uur lokale tijd (14.20 uur Belgische tijd) een eerste keer over de grens. Om 16.22 uur lokale tijd gebeurde dat een tweede keer.

Het Poolse leger zou intussen ontkennen de grens te hebben geschonden, bericht het Russische staatspersagentschap 'Tass'.

Begin september zou er zich een soortgelijk incident hebben voorgedaan. Toen beweerde Minsk dat een Poolse legerhelikopter op 1 september kort de Wit-Russische grens zou hebben overschreden.

De spanningen tussen Wit-Rusland en Polen, dat lid is van de NAVO, zijn sterk toegenomen sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne in februari vorig jaar. Minsk en Warschau beschuldigen elkaar regelmatig van militaire provocaties.

Die raket die in november 2022 twee burgers in het Poolse dorp Przewodow heeft gedood, was een Oekraïense raket en geen Russische. Dat heeft de Poolse minister van Justitie bevestigd.

De explosie gebeurde op ongeveer 6 kilometer van de grens met Oekraïne, op een moment dat Rusland massale aanvallen op de Oekraïense civiele infrastructuur uitvoerde.

"Het onderzoek gevoerd door Poolse aanklagers heeft geleid tot de ondubbelzinnige mening dat de raket Oekraïens was", aldus Zbigniew Ziobro, die ook de Poolse procureur-generaal is. "Met het oog op waar de raket werd afgevuurd en door welke militaire eenheid, was het een Oekraïense raket", klonk het nog. Het ging om een raket van 'Sovjet-makelij, Russisch'.

De Poolse minister zei ook nog te betreuren dat er al 'maanden geen enkele samenwerking' van Kiev was in het onderzoek.

Ziobro wees geen verantwoordelijke aan.

De Europese ministers van Binnenlandse Zaken hebben op een vergadering in Brussel ingestemd met een verlenging van de tijdelijke bescherming voor oorlogsvluchtelingen uit Oekraïne tot 4 maart 2025.

"De Europese Unie zal de Oekraïense bevolking zo lang als nodig steunen. De verlenging van de beschermingsstatus biedt zekerheid aan de meer dan vier miljoen vluchtelingen die een veilig onderkomen hebben gevonden in de EU", zo kondigde de Spaanse minister Fernando Grande-Marlaska Gómez namens het EU-voorzitterschap aan.

Op 4 maart 2022, tien dagen na het begin van de Russische invasie van Oekraïne, hadden de lidstaten unaniem besloten de richtlijn over tijdelijke bescherming te activeren. Daardoor hoefden de Oekraïners de traditionele asielprocedure niet te doorlopen en kregen ze onmiddellijk verblijfsrecht en toegang tot huisvesting, sociale bijstand, gezondheidszorg, de arbeidsmarkt en onderwijs.

Het statuut werd eerder al eens automatisch met een jaar verlengd tot 4 maart 2024. Omdat het einde van de oorlog in Oekraïne nog niet in zicht is, had de Europese Commissie eerder deze maand voorgesteld om de tijdelijke beschermingsstatus met nog eens een jaar te verlengen.

De Britse minister van Defensie Grant Shapps heeft met president Volodymyr Zelensky gesproken over het versterken van de Oekraïense luchtverdediging. Dat gebeurde tijdens het eerste bezoek van Shapps aan Kyiv sinds hij enkele weken geleden aantrad als defensieminister.

Het Verenigd Koninkrijk geldt als een belangrijke bondgenoot van Oekraïne. Londen leverde dit jaar onder meer raketten van het type Storm Shadow aan het Oost-Europese land. Dat kan met die geavanceerde projectielen doelen bestoken die diep in bezet gebied liggen.

Aan het bezoek van Shapps was vooraf geen ruchtbaarheid gegeven. Dat is een normale voorzorgsmaatregel in oorlogstijd. Zelensky sprak na het bezoek in een verklaring zijn waardering uit voor de Britse hulp. Er zou dit keer zijn gesproken over het versterken van de luchtafweer. In Oekraïne wordt gevreesd dat Rusland in de koude wintermaanden aanvallen gaat uitvoeren op de stroomvoorziening in het land.

Het Russische staatspersbureau TASS heeft beelden verspreid van een ontmoeting tussen president Vladimir Poetin en de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov. Die vond vandaag plaats in het Kremlin. In Oekraïense media doken recentelijk geruchten op dat Kadyrov in coma zou liggen of zelfs dood zou zijn. Kadyrov sprak die geruchten eerder ook al tegen op Telegram. Lees hier meer.

Noch Oekraïne, noch Polen "hebben nood aan deze graanoorlog". Dat heeft de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba gezegd in een interview aan Interfax-Ukraine. Hij meent dat de kiescampagne in buurland en bondgenoot Polen de spanningen tussen beide landen voedde.

"We hebben deze crisis niet gecreëerd en we zijn absoluut van plan er een einde aan te maken", aldus Koeleba nog. "De emoties lopen hoog op, en in Polen kan de druk nog verder toenemen, tot 15 oktober." Die dag staan de verkiezingen in Polen gepland, en regeringspartij PiS rekent daarbij op de steun van de landbouwregio's. Het verbod op de import van Oekraïens graan wordt beschouwd als een manier om de Poolse boeren te beschermen. Koeleba vertrouwt er echter op dat de crisis binnenkort opgelost raakt, omdat de twee buren "geen andere keuze hebben". 

254 dagen was de Oekraïense havenstad Cherson in handen van Russische troepen en in die tijd zette de bezetter een netwerk op van zeker 26 detentiecentra waar inwoners gevangen werden gehouden en gefolterd. 

Anton Lomakin getuigde bij de Britse nieuwszender ‘Sky News’ over hoe Russische soldaten hem tot bloedens toe sloegen, elektrische schokken gaven en dreigden om een kalasjnikov in zijn anus te steken. ‘Sky News’ sprak in totaal met vijftien Oekraïners die gefolterd werden en hun verslagen zijn om ter gruwelijkst. Lees hier meer.

Op sociale media circuleren beelden van een Russische soldaat die andermaal klaagt over de gebrekkige militaire uitrusting aan het front. Hoewel de militairen “gloednieuwe granaten” van Moskou zouden hebben ontvangen, ontbreekt er een wel erg belangrijke component. Zo bevatten de granaten volgens de Rus geen TNT, waardoor ze dus niet kunnen ontploffen. “Met deze munitie gaan we de oorlog niet winnen, maar worden we ons graf ingestuurd”, zegt hij boos. Lees hier meer.

Er zijn videobeelden opgedoken van de explosie van een militair vliegtuig op een luchthaven Mali. Het vrachtvliegtuig van Russische makelij wordt gelinkt aan huurlingenleger Wagner. Bij de landing liep het volledig mis en veranderde het vliegtuig in een vuurbal. Bronnen melden dat mogelijk 140 personen aan boord waren. Het zou gaan om Malinese soldaten en Wagner-huurlingen. Lees hier meer.

Rusland blijft bereid om onder bepaalde voorwaarden akkoorden te sluiten over Oekraïne. Dat heeft minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov gezegd in een interview waarover staatspersbureau Tass bericht.

"Ons standpunt blijft hetzelfde: we zijn bereid om overeenkomsten te sluiten op voorwaarde dat er rekening gehouden wordt met de huidige situatie ter plaatse", aldus Lavrov. Bovendien moet voorkomen worden "dat er een vijandig naziregime ontstaat aan de Russische grenzen".

Lavrov had volgens Tass al gezegd dat "hoe langer Kiev de gesprekken met Moskou uitstelt, hoe moeilijker het wordt om tot een overeenkomst te komen". 

Voorafgaand aan mogelijke onderhandelingen staat Moskou er onder andere op dat Oekraïne afstand doet van de door Russische troepen bezette gebieden. Oekraïne wijst dit resoluut van de hand.

Bij nieuwe Russische aanvallen in de Zuid-Oekraïense regio Cherson is woensdag opnieuw een dode gevallen. Dat melden Oekraïense bronnen.

In de regionale hoofdstad Cherson werd een 41-jarige man gedood, maakte militair gouverneur Olexander Prokudin bekend op Telegram. Een andere man raakte gewond. Er waren ook luchtaanvallen door het Russische leger niet ver van de stad Beryslav. 

De afgelopen dagen waren er al herhaaldelijk burgers gedood of gewond geraakt door beschietingen in de regio, die nog steeds gedeeltelijk bezet is door Russische troepen.

"Deze dagen bombardeert Rusland Cherson, Beryslav en dorpen in de regio Cherson met bijzondere wreedheid", zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in zijn dagelijkse videotoespraak. "Dit is doelbewuste terreur door de bezetters. Mijn medeleven gaat uit naar al degenen die hun dierbaren hebben verloren."

De Canadese premier Justin Trudeau heeft woensdag in het parlement zijn excuses aangeboden na het schandaal rond het eerbetoon aan een Oekraïense veteraan die meevocht met de nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog tijdens het bezoek van Volodymyr Zelensky.

"Ik moet mijn oprechte excuses aanbieden voor wat er vrijdag gebeurd is en voor de situatie waarin president Zelensky en de Oekraïense delegatie zijn terechtgekomen", zei hij in het parlement.

Vrijdag gaven de parlementsleden van alle partijen, Justin Trudeau, zijn regering en Volodymyr Zelensky een staande ovatie aan de Oekraïense 98-jarige immigrant Yaroslav Hunka, die aan de zijde van de nazi's vocht in WO II. De aanwezigen waren niet op de hoogte van zijn verleden.

"Het was een verschrikkelijke fout en een schending van de nagedachtenis van zij die enorm hebben geleden onder het naziregime", aldus nog Trudeau.

De verklaring komt er een dag na het aftreden van Anthony Rota, de voorzitter van het Lagerhuis. Hij nam het initiatief voor het eerbetoon aan Hunka, die uit zijn kiesdistrict komt.

Rusland heeft de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk beschuldigd van deelname aan de aanval op het hoofdkwartier van de Russische marine op de Krim. De raketaanval van 22 september kwam er met westerse hulp, zei een woordvoerster van het ministerie van Buitenlandse Zaken woensdag.

Er zouden westerse verkenningsgegevens, satellieten van NAVO-staten en spionagevliegtuigen zijn gebruikt. "Het overduidelijke doel van dergelijke terreurdaden is de aandacht af te leiden van de mislukte pogingen van het Oekraïense leger om een tegenoffensief in te zetten", aldus de woordvoerster. "Ze willen mensen bang maken en paniek zaaien in onze samenleving."

Bij de aanval raakte het Russische hoofdkwartier in Sebastopol zwaar beschadigd. Er zouden volgens Kiev 34 officieren zijn omgekomen, al hebben ze daarvoor geen bewijs geleverd. Rusland sprak na de aanval over een vermiste Russische militair.

De aanval op het hoofdkwartier illustreerde de moeilijkheden van de Russische luchtafweer om de regelmatige aanvallen op de Krim tegen te gaan. Het schiereiland, dat een belangrijk logistiek knooppunt is voor de Russische troepen, werd in 2014 door Moskou geannexeerd.