Al meer dan 100.000 mensen hebben Nagorno-Karabach verlaten: “Er blijft geen Armeniër meer over”

Vanwege de “complexe geopolitieke situatie” konden de VN al decennia geen hulp sturen naar Nagorno-Karabach. “De overheid van Azerbeidzjan en de VN zijn tot een akkoord gekomen over een missie in de regio”, laat de VN weten. Net daarom is het zo belangrijk dat de organisatie probeert om het gebied te bereiken, klinkt het. “De missie zal dit weekend plaatsvinden”.

Volgens de woordvoerder zullen de VN bovendien Armenië ondersteunen met de grote vluchtelingenstroom. “Ploegen van het Hoog Commissariaat voor Vluchtelingen zijn al ter plaatse sinds de eerste dat vluchtelingen aankwamen”, benadrukt hij. De VN leveren technisch materiaal, als computers en tablets om hen te registreren.

De Europese Unie drong vrijdag al aan op een VN-missie naar de betwiste regio. “Azerbeidzjan draagt de verantwoordelijkheid om de rechten en veiligheid van Armeniërs in Karabach te verzekeren, inclusief hun recht om op een waardige manier in hun huizen te wonen, zonder intimidatie of discriminatie, alsook het recht op terugkeer voor ontheemden. Het is essentieel dat een VN-missie in de komende dagen het gebied kan betreden”, zo stelde de woordvoerder van de Europese diplomatieke dienst (EEAS) in een persmededeling.

De woordvoerder vraagt ook “onbelemmerde humanitaire steun voor zij die nog steeds in nood verkeren in Karabach, alsook voor zij die vertrokken zijn”. De Europese Commissie heeft deze week vijf miljoen euro aan humanitaire hulp vrijgemaakt voor vluchtelingen uit Nagorno-Karabach en voor de mensen die zich nog steeds in de enclave bevinden.

Armenië probeert ondertussen via het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag af te dwingen dat Azerbeidzjan zijn troepen terugtrekt uit Nagorno-Karabach. Ook moet het land internationale organisaties in het gebied toelaten, stelt Armenië in een aanvraag bij het hof.

De Armeense regering in Jerevan zegt dat de “Verenigde Naties en haar gespecialiseerde agentschappen” toegang moeten krijgen tot de etnische Armeniërs in het gebied. Het Internationaal Comité van het Rode Kruis (ICRC) moet deze mensen ook humanitaire hulp kunnen verstrekken, staat in de aanvraag. Bovendien moeten voorzieningen zoals gas en stroom beschikbaar blijven en mogen monumenten voor de Armeense Genocide niet verwoest worden.

Armenië vindt ook dat Azerbeidzjan “zich moet onthouden van strafmaatregelen tegen de huidige en voormalige politieke vertegenwoordigers of militair personeel” in de regio. Zulke maatregelen lijkt Azerbeidzjan wel van plan. Er zijn al een oud-premier en voormalige minister van Defensie gearresteerd, evenals hooggeplaatste militairen.

Sinds de militaire operatie van Azerbeidzjan op 19 en 20 september zijn volgens de Armeense autoriteiten al meer dan 100.000 Armeniërs gevlucht uit de enclave. De kilometerslange files in het grensgebied zijn zelfs vanuit de ruimte te zien. Voorheen zouden er ongeveer 120.000 Armeniërs gewoond hebben. Het merendeel van hen heeft er nu voor gekozen om hun woonplaats te ontvluchten en opvang te zoeken in Armenië.

“Nog één dag en de stroom zal opdrogen", zei de Armeense minister van Regionaal Bestuur en Infrastructuur Gnel Sanosyan vrijdagavond. Donderdag kondigde het plaatselijke bestuur aan dat de separatistische staat, die internationaal niet werd erkend, op 1 januari 2024 wordt opgeheven.

De Armeense premier Nikol Pasjinjan beschuldigt Azerbeidzjan van “een etnische zuivering” en vreest dat er “de komende dagen” geen Armeniërs zullen overblijven in Nagorno-Karabach. De Azeri’s stellen dan weer dat “de Armeense inwoners Nagorno-Karabach uit vrije wil verlaten”. Bakoe roept hen op “hun huizen niet te verlaten” en “deel uit te maken van de multi-etnische samenleving”.

De regio Nagorno-Karabach maakte in de Sovjet-Unie deel uit van de Sovjetrepubliek Azerbeidzjan. De bevolking is overwegend Armeens en eiste er na de val van de Sovjet-Unie de onafhankelijkheid op, maar Azerbeidzjan wil de regio al decennia terug.