“Wij herhalen dat de inspanningen van de EU ten aanzien van de landen van herkomst of doorreis van migranten aanzienlijk moeten worden opgevoerd”, verklaarden de leiders van Kroatië, Cyprus, Spanje, Frankrijk, Griekenland, Italië, Malta, Portugal en Slovenië in hun slotverklaring.

“Het probleem moet aan de basis worden aangepakt, met solide en alomvattende partnerschappen met al onze partners in het zuidelijke Middellandse Zeegebied”, vatte de gastheer van de top, de Maltese premier Robert Abela, de vraag samen. Op initiatief van Frankrijk en Italië werd al een veelbesproken migratieakkoord gesloten met Tunesië.

“Zonder structurele oplossingen wordt iedereen meegesleurd door dit probleem”, zei de Italiaanse premier Meloni. Zij liet eerder al optekenen dat ngo’s die migranten redden op de Middellandse Zee, niet meer moeten rekenen op Italië om hen op te vangen als er geen akkoord wordt bereikt tussen de Europese landen. Ze zullen moeten aan wal gaan in de landen waarvan hun schepen de vlag dragen.

De Europese lidstaten stonden donderdag op een ministerraad in Brussel op een zucht van een akkoord over een sleutelelement van het nieuwe Europees asiel- en migratiepact, maar Italië tekende in extremis voorbehoud aan en vroeg extra tijd om het voorstel te bestuderen. 

De Italiaanse bezwaren zouden onder meer te maken hebben met de rol van ngo’s op de Middellandse Zee. De rechtse regering in Rome verwijt Duitsland dat het geld geeft aan schepen die migranten die Italië willen bereiken redden op zee. Tajani ging daarover donderdag zijn beklag maken in Berlijn. 

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock verdedigde echter de rol van ngo. “Mensen redden van verdrinking op zee is een juridische en Europese verplichting”, onderstreepte de groene minister.