Sinds bijna een jaar kunnen voltijdse werknemers hun volledige werkweek in vier dagen presteren. De regering keurde daarvoor vorig jaar een nieuw wettelijk kader goed binnen de arbeidsdeal. En sinds deze maand kunnen ook ambtenaren kiezen voor het systeem. Maar de wet in de praktijk omzetten blijkt een andere zaak. Dat blijkt uit cijfers van hr-dienstverlener Securex, die een steekproef hield onder 121.708 voltijdse werknemers. Amper 0,62 procent van de arbeiders en 0,42 procent van de bedienden heeft ondertussen een vierdaagse werkweek. Dat is een zeer minieme stijging ten opzichte van vóór de wetswijziging. Werknemers met een contract van bepaalde duur blijken er ook iets meer gebruik van te maken dan werknemers met een contract van onbepaalde duur, namelijk 0,54 procent ten opzichte van 0,50 procent.

Uit een bevraging van vorig jaar bleek al dat acht op tien werkgevers het moeilijk of onmogelijk achtte om de vierdaagse werkweek in de onderneming toe te passen. “En dat zou wel eens de reden kunnen zijn waarom zo weinig werknemers een vierdaagse werkweek presteren”, zegt Frank Vander Sijpe van Securex. Want vragen werknemers het niet aan of staan werkgevers het niet toe? “Dat weten we niet. Maar uit allerlei studies en publicaties door onder andere werkgeversorganisaties zoals Unizo en Voka, weten we wel dat werkgevers heel afkerig waren tegenover het concept. Mogelijk is er op menig werkvloer op voorhand al aangekondigd dat een vierdaagse werkweek praktisch onmogelijk zou zijn.”

Herstelperiode

Want een Belgische werkweek telt nu eenmaal vijf dagen en dat al ettelijke decennia. En daar is heel ons bedrijfsleven op geënt. “Veel bedrijven roepen organisatorische of permanentieredenen in om zo’n werkweek niet toe te staan. Want wat doe je met iemand die ziek wordt in zo’n systeem en dan vervangen moet worden? Dan vallen er gaten. En wat als iedereen dan dezelfde dag vrij neemt? Anderzijds zijn er plekken waar het voor iedereen is ingevoerd omdat de aard van de job het toeliet, een spoeddienst bijvoorbeeld, en dan werkt het wel.”

En ook vanuit de werknemers is de vierdaagse werkweek geen evidentie, zegt Vander Sijpe. “Een werkdag van 9,5 uur is zwaar. En de herstelperiode naar de volgende dag is heel klein. Terwijl je net die herstelperiode nodig hebt om zo’n zware dagen aan te kunnen. Als je nu al een hoge werkdruk ervaart op vijf dagen, is het ook geen goed idee om dezelfde werkdruk te ervaren op vier dagen. Een vierdaagse werkweek is niet hetzelfde als een vier/vijfde werkweek. Het kan een goed systeem zijn voor enkelingen, maar we zien dit niet als een middel voor de grote massa.”