Eerste boete ooit voor ruimteafval: 140.000 euro voor rondzwervende satelliet
Voor het eerst krijgt een bedrijf een boete voor het niet goed opruimen van afval in de ruimte. Communicatiebedrijf DISH moet zo'n 140.000 euro betalen omdat het heeft nagelaten om op de juiste manier een van zijn satellieten buiten gebruik te stellen. "Ruimteafval is een heel groot probleem", zegt ruimtevaartrechtexpert Sarah Moens (Thomas More hogeschool).
De EchoStar-7, een satelliet van communicatiebedrijf DISH, werd in 2002 gelanceerd. Hij draaide op ongeveer 36.000 kilometer afstand rond de aarde. Dat is een normale "werkplek" voor communicatiesatellieten, ver boven observatiesatellieten en ruimtestations.
DISH en de Amerikaanse federale communicatiedienst FCC spraken in 2012 af dat de satelliet aan het einde van zijn leven zijn laatste restje brandstof zou gebruiken om naar een "kerkhof" in de ruimte te vliegen. Daar zou hij geen gevaar voor andere satellieten kunnen vormen.
Toen het tien jaar later zover was en het einde van de satelliet naderde, bleek dat er niet meer genoeg brandstof aan boord was. Daardoor blijft de EchoStar-7 een gevaar voor andere communicatiesatellieten in die hoge baan.
"Groot probleem"
"Ruimteafval is een heel groot probleem", legt ruimtevaartrechtexpert Sarah Moens (Thomas More hogeschool) uit. "Sinds 1959 zijn 10.000 satellieten gelanceerd. De helft daarvan werkt niet meer, maar blijft hangen. Die satellieten hangen dus in de weg en verhinderen plaats voor andere satellieten."
Daarnaast bereiken satellieten in de banen om de aarde snelheden van 28.000 kilometer per uur. "Een botsing kan duizenden brokstukken tot miljoenen kleine schilfers veroorzaken. Die kleine deeltjes blijven dan als kogels rond de aarde vliegen. Dat kan een gevaar zijn voor toekomstige ruimtetuigen of het ruimtevaartstation."
Boete van 140.000 euro
DISH moet nu een boete betalen van 150.000 dollar, omgerekend zo'n 140.000 euro, omdat het bedrijf zich niet heeft gehouden aan de gemaakte afspraken. "Nu we steeds meer gebruik maken van satellieten en de ruimte-economie groeit, moeten bedrijven zich aan hun afspraken houden", stelt de FCC. "Deze maatregel is een doorbraak."
"De boete is een sterk signaal van de Amerikaanse overheid", zegt Moens. "Zowel naar andere bedrijven als naar de wereld. De FCC maakt duidelijk dat die ruimteafval heel serieus neemt."
Juridisch kader
Zijn er dan geen internationale afspraken om ruimteafval tegen te gaan? "Het juridische kader voor ruimtevaart is gebaseerd op een groot internationaal verdrag uit de jaren 60", zegt Moens. "Er was toen nog geen sprake van ruimteafval."
"Artikel 9 van dat verdrag stelt wel dat alle lidstaten rekening moeten houden met de rest. Daaruit kan je afleiden dat je de kans op botsing moet vermijden. Maar er is nooit hard gemaakt hoe dat dan juist moet. Er zijn ook richtlijnen geweest, maar die zijn niet juridisch bindend."
"Het is aan de staten zelf welke regels ze doorvoeren. De verwachting is wel dat we daar nog veel meer op gaan inzetten. En hopelijk komt er internationaal een strikt kader. Ze zijn ermee bezig, maar er is nog een lange weg te gaan."